Fjölrit RALA - 20.05.1988, Blaðsíða 29

23
Niðurstöður : nitrat oe nítrít
í 12. til 14. töflu eru sýndar niðurstöður nítrat- og nítrítmælinga. Nítrat reyndist
vera mjög breytilegt eftir tegundum garðávaxta. Verulegur munur gat verið eftir
framleiðendum fyrir sömu tegund. Af garðávöxtum sem innihalda venjulega mikið nítrat má
nefna salat, kínakál og íssalat. Aftur á móti innihalda kartöflur, gúrkur og tómatar
venjulega fremur lítið nítrat. Nítrit var aðeins mælanlegt í tveimur sýnum.
í þessari skýrslu er alltaf gefið upp magn nítrats (N03) og nítríts (N02) en ekki
kalíum nítrats (KN03) og natríum nítríts (NaN02). Miðað er við magn í hverju kílói en
ekki lOOg eins og fyrir aðra efnisþætti.
Heppilegt er að flokka garðávexti eftir magni nítrats. 15. tafla sýnir slíka flokkun og
eru notuð sömu mörk fyrir nítrat og í Svíþjóð (18). Garðávöxtum er raðað í flokka eftir
meðaltölum fyrir nítrat. Tvær mæliniðurstöður (kartöflur og gúrkur)
liggja þó fyrir utan mörkin sem sett eru í töflunni. Gulrófur var ekki hægt að flokka
vegna þess hve um fáar og breytilegar niðurstöður var að ræða. Mæling á einu sýni nægir
ekki til að byggja á flokkun. Ef tegundum sem efnagreindar voru einu sinni erbætt við,
fara eftirtaldar tegundir í flokk A (há gildi): Rabarbari, hreðkur, blaðlaukur, skrautkál og
steinselja. í flokk C (lág gildi) fara: sveppir, graslaukur, rauðpipar og grænkál.
Athyglivert er að íslensku garðávextirnir i 15. tðflu raðast i sömu flokka og sænskir
garðávextir (18).
Samkvæmt þvi sem kom fram í kafla þrjú hér að framan ætti ekki að gefa
ungbörnum undir eins árs aldri garðávexti sem innihalda meira en 1000 mg af nítrati /kg.
Undir þennan flokk falla salat, kínakál og issalat. Telja má víst að hreðkur og rabarbari
séu einnig i þessum flokki og i sumum tilfellum gulrófur.
f steinselju og skrautkáli mældist sérstaklega mikið nítrat. Hér þarf að hafa í huga
að ekki er borðað mikið magn af öllum tegundum garðávaxta.
16. tafla sýnir nítratgildi samkvæmt erlendum mælingum. f 17. töflu eru íslensku
niðurstöðurnar bornar saman við sænskar og danskar niðurstöður. Af þessum samanburði má
ráða að magn nítrats i islenskum garðávöxtum sé ekki verulega frábrugðið því sem algengt
er í grannlöndunum. í eftirfarandi tilfellum eru íslensku gildin hærri en samsvarandi
hæstu erlendu gildin: kínakál (fjögur sýni) og eitt sýni af kartöflum, blaðlauk, gulrófum
og steinselju.