Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1980, Page 33

FLOKKUN GRÓÐURS í GRÓÐURFÉLÖG 31
snjódældirnar fínnast ekki nema allhátt til
fjalla. En hærra en þær liggur þó snjódæld
sú, sem kennd er við snænarvagras. Hana er
helzt að finna í námunda við sísnævi, þar
sem kalt leysingavatn frá sumarfönnum
leikur um jarðveginn allt sumarið. Snæ-
narvagrasið er þar drottnandi tegund, oft
ásamt lækjafræhyrnu, en annars má finna
NÝGRÆÐUR
Þess hefur þegar verið getið, að gróður
landsins er víða óstöðugur og mörg þau
gróðurhverfi, sem lýst er, aðeins tiltekið
stig í gróðursögu landsins. Orsakir þessa
óstöðugleika eru ýmsar, sem ekki verður
rakið hér, en einkum á hann þó rætur að
rekja til hins ægilega uppblásturs, sem
herjað hefur á gróðurlendi landsins allt frá
öndverðri byggð þess. Uppblásturinn
heldur venjulega áfram, þangað til öll laus
jarðefni eru eydd, og eftir er örfoka melur.
Önnur gróðureyðing verður af skriðuföll-
um og vatnsrennsli, og verður ekki farið
frekar út í þá sálma. En það má nokkurn
veginn ganga að því vísu, að þegar
eyðingin hefur fram farið, hefst landnám
gróðursins að nýju, ef gróðurskilyrði eru
nokkur. En í hálendinu eru lífskjör gróð-
ursins harla ströng og eyðingaröfl náttúr-
unnar sífellt að verki, svo að endurgróð-
urinn gengur seint, og bætir ágangur bú-
fjár þar sízt um. Þótt deila megi um,
hversu mikil áhrif beitarinnar eru og hafa
verið á eyðingu landsins, er það óhaggan-
legt, að þau eru mikil og líklega fátt, sem
tefur meira fyrir, að autt land grói á ný, en
beitin ásamt traðki því, er henni fylgir.
Beitin veldur uppblæstri og hraðar
honum, og hún tefur einnig fyrir nýgróðri
landsins.
En jafnframt því sem gróður eyðist,
þar flestar sömu tegundir og í rjúpustar-
ardeildinni. Auk þess eru þar oft stjörnu-
steinbrjótur, hrafnaklukka, klóelfting og lot-
sveifgras. Gróður er ósamfelldur, svo að
hann þekur naumast hálft yfirborðið, og
heyrir þetta gróðurfélag því raunar ekki til
þess, sem hér um ræðir.
grær land að nýju, þótt hægt fari. Land,
sem eyðist á einu ári eða jafnvel nokkrum
vikum, þarf áratugi eðajafnvel aldir til að
verða fullgróið að nýju. Þess sjást ljósust
merki víða inni á öræfum landsins. En þó
að nýgróðurinn gangi hægt, sjást hans
víða merki og nýgræðurnar með svo föstu
sniði, að í þeim hafa orðið til gróðurfélög.
Annað mál er svo, að ef allt fer að líkum,
eiga þau gróðurfélög fyrir sér að hverfa og
önnur að taka við, unz einhverju tilteknu
stigi er náð, hvort sem kalla má það loka-
stig eða ekki. Sem dæmi má nefna rakan
sand, vaxinn hrafnafifu, sem þornar og fif-
an hverfur, en t. d. hálmgresi tekur við
sem aðaltegund. Það varir ekki lengi, unz
fleiri grös, starir eða jafnvel blómjurtir,
bætast við, svo að landið breytist í gras-
lendi, sem grávíðir og jafnvel fleiri smá-
runnar sækja inn í. Loks hefur það ef til vill
breytzt í runnaheiði með ríkjandi grávíði,
eða ef það hefði af einhverjum ástæðum
blotnað, yrði úr því mýri með mýrastör og
fleiri votlendistegundum. Annað dæmi
mætti taka, þar sem frumgróðurinn næmi
land á moldarbornu uppblásturssvæði.
Þar gæti nýgræðsla hafizt með klóelftingu,
oft ásamt skrvblíngresi, síðan kæmi tún-
vingull og fleiri grös, og loks yrði landið
annaðhvort graslendi eða það, sem lík-
legra er, runnaheiði. Nú er ekki víst, að