Milli mála - 2019, Blaðsíða 117
Milli mála 11/2019 117
ÁSDÍS RÓSA MAGNÚSDÓTTIR
En hvað vil ég í staðinn
nema huggun?
Ef einhver elskar mig,
sel ég honum ekki tár mín,
ég gef þau,
það eru gleðitár.
Það kemur heldur ekki á óvart að gildi nýrrar trúar fléttist inn í verk
hans, til dæmis í skáldsögunni Condamné à survivre (Dæmdur til að
lifa af) þar sem söguhetjan þarf að gera upp við sig hvort hún fyrir-
gefur svörnum óvini sínum, eins og kristnin býður henni að gera, eða
drepur, eins og reglur Rómafólks kveða á um í þessu tilfelli. Sögusvið
skáldsögunnar teygir sig yfir mörg lönd en staðarnöfn eru þó sjaldséð,
því eins og höfundur og sögumaður segir:
Höfundur þessarar bókar hefur vísvitandi látið það ógert að nefna nöfn
landa og bæja þar sem atburðirnir sem hann segir frá gerðust. Ekki-
Rómamaður þarf ekki að þekkja mikið til landafræði og mannkynssögu
til þess að geta sér til um nöfnin. […] Lesandi af rómískum uppruna mun
ekki eiga í neinum vandræðum með að vita hvar hann er. Hann þekkir
staðina. En Rómafólk á erfitt með að muna hvað þeir staðir heita sem það
fer um. Í augum þess er bær bara bær, og ekkert annað! Ef Rómamaður
man eftir ákveðnum bæ er það vegna þess að eitthvað sem snerti hann eða
fjölskyldu hans gerðist þar. Þetta er til dæmis bærinn þar sem hann keypti
skyrtu eða buxur. Nú eða bærinn þar sem hann fékk að eyða nóttinni í
fangaklefa vegna þess að húsbílnum hans var ekki lagt á réttum stað
o.s.frv.20
Maximoff gerir gjarnan hlé á frásögninni í skáldverkum sínum og
skýtur inn sögulegum eða sagnfræðilegum fróðleik um líf Rómafólks.
Í skáldsögunni Savina kemur fram að heilt líf getur reynst of stutt til
að bæta fyrir mistökin sem felast í því að virða ekki fornar reglur
rómíska samfélagsins og kalla þannig yfir sig bölvun og skömm.21
Smásagan „La Pivli de Chandiri“ (Ekkja Chandiris) fjallar um dapur-
20 Matéo Maximoff, Condamné à survivre, Romainville: Chez l’auteur, 1984, bls. 180.
21 Savina, Paris: Flammarion, 1957, bls. 119, sjá Cécile Kovácsházy, „Matéo Maximoff, romancier.
Une vie pour la littérature“, bls. 78.