Lögmannablaðið - 15.03.1996, Blaðsíða 19

Aðild lögmanna að lögmanna-
félögum innan ESS
Itilefni af fram komnu frumvarpi
til laga um lögmenn, þar sem
geit er ráð fyrir afnámi skyldu-
aðildar að L.M.F.Í., hefur því m.a.
verið haldið fram að sú stefna sé í
samræmi við tíðarandann, að af-
nema og banna skylduaðild manna
að félögum. Þetta kann að sumu
leyti að vera rétt, en er þó ekki al-
gilt og a.m.k. að einu leyti er þetta
ekki rétt. Þegar skoðuð er staða
lögmanna í löndum innan EES að
því er félagsaðild varðar, kemur í
ljós að meginreglan er sú að lög-
mönnum er gert skylt að vera í lög-
mannafélagi. Gildir þessi regla í
öllum löndum innan EES nema
Noregi. Það má því með góðum
rökum halda því frarn, að sú stef-
na, sem birtist í frumvarpi til laga
um lögmenn, gangi í þveröfuga átt
við það sem almennt tíðkast. Ekki
verður fjölyrt um ástæður þess að
lögmönnum er almennt gert skylt
að eiga aðild að lögmannafélagi.
Tengist það fyrst og fremst stöðu
þeirra og hlutverki í réttarkerfinu.
Er það ein af þeim gmndvallar-
spurningum, sem lögmenn þurfa
nú að velta fyrir sér og reyna að
svara, vegna frumvarpsins.
Til þess að gefa lögmönnum
nokkra hugmynd um hvernig mál-
urn er háttað í löndum EES hef ég
tekið saman stutt yfirlit, í hálfgerð-
um skeytastíl, um stöðuna. Yfirlit
það, sem hér birtist, er fengið að
mestu leyti úr ritinu Cross Border
Practice Compendium, sem er út-
gefið af breska útgáfufyrirtækinu
Butterworths, í samvinnu við CCBE
(Ráð lögmannafélaga í Evrópu).
í samantekt þessari hefur aðeins
verið litið til þess hvernig aðild
lögmanna að viðeigandi lög-
mannafélagi er háttað og hvar eft-
irlits- og agavald með lögmönnum
Eftirlits- og agavald
liggur.
Danmörk:
Skylduaðild að Advokatsam-
fundet (danska lögmannafélagið).
Eftirlits- og agavald í höndum
héraðsdeilda (kredsbestyrelser) að
sumu leyti (sem 1. dómsstig í
ágreiningsmálum um þóknun lög-
manna) en fyrir landið allt starfar
síðan siðanefnd (Disiplinær-
nævnden), sem fjallar um meint
brot gegn góðum lögmannshátt-
um. Nefndin er skipuð 18 mönn-
um, þar af 9 lögmönnum, 3 dóm-
urum sem forseti Hæstaréttar Dan-
merkur skipar (formaður nefndar-
innar er hæstaréttardómari og vara-
formennirnir eru í dag Landsréttar-
dómari og héraðsdómari frá Hró-
arskeldu) og 6 nefndarmönnum,
skipuðum af dómsmálaráðuneyt-
inu, sem eiga að vera einhvers
konar fulltrúar neytenda og al-
mennings í nefndinni. Við meðferð
hvers máls starfar nefndin ýmist öll
saman (18 manns) eða í deildum,
þar sem 6 nefndarmenn sitja.
Minnst helmingur nefndarmanna í
hverri deild eru lögmenn. Sá lög-
maður, sem kærður er og sætir við-
urlögum, getur kært úrskurð siða-
nefndarinnar beint til Landsréttar-
ins. Virkar nefndin að þessu leyti
til sem dómstóll á héraðsdómsstigi.
Svíþjóð:
Enginn má kalla sig lögmann
(advokat) nema að vera félags-
maður í sænska lögmannafélaginu
(Sveriges Advokatsamfund).
Á vegum sænska lögmannafé-
lagsins starfar 9 manna siðanefnd
(disciplinnámnd), skipuð 7 lög-
mönnum og 2 utanaðkomandi
nefndarmönnum. Sumar ákvarðan-
ir nefndarinnar (þ.e. alvarlegustu
viðurlögin) eru kæranlegar beint til
Högsta Domstolen. Nefndin virkar
að þessu leyti til eins og dómstóll
á héraðsdómsstigi.
Finnland:
Sams konar fyrirkomulag og í
Svíþjóð, þ.e. að maður verður ekki
lögmaður nema fá inngöngu í
finnska lögmannafélagið (Finlands
Advokatförfund). Skipun og starf-
semi siðanefndarinnar er eins og í
Svíþjóð.
Noregur:
Ekki skylduaöild.
Nýlega voru gerðar breytingar á
dómstólalögunum í Noregi. Eftir
því sem næst verður komist er eft-
irlits- og agavald að hluta til innan
norska lögmannafélagsins (vegna
félagsmanna) og að hluta til utan
félagsins, á vegum siðanefndar,
sem í eiga sæti tveir lögmenn af
fimm nefndarmönnum.
Þýskaland:
í Þýskalandi er skylduaðild að
lögmannafélagi í viðkomandi um-
dæmi eða landshluta (Rechtsan-
waltskammer). Þessi landshlutalög-
mannafélög mynda síðan lög-
mannasamtök fyrir sambandslýð-
veldið, Bundesrechtsanwalts-
kammer.
Á fyrsta dómsstigi gegna lands-
hlutalögmannafélögin (Rechtsan-
waltskammer) því hlutverki að úr-
skurða um meint brot gegn góðum
lögmannsháttum. Niðurstöðum
þaðan er hægt að skjóta til sérstaks
siðadómstóls fyrir lögmenn. Siða-
dómstóllinn er í þremur stigum:
„Ehrengericht", „Ehrengerichtshof"
og „Senat fúr Anwaltssachen beim
Bundesgerichtshof“.
Á fyrsta stiginu innan siðadóm-
Lögman nablaöið
19