Lögmannablaðið - 15.06.1996, Blaðsíða 8

þar til hann fer til vinnu? Eða á
hann að fá bæturnar þar til ekki er
að vænta þess að hann nái frekari
bata? Bætur myndu í slíku tilfelli
fara eftir 2. málslið 1. mgr. 3. gr.,
þar sem segir, að þegar sérstaklega
stendur á, megi greiða bætur þess-
ar þó tjónþoli sé ekki veikur.
Að mati undirritaðs ber að varast
að miða við hugtökin „veikur" eða
„óvinnufær“. Það tímamark, sem
hér ber alltaf að miða við, er
hvenær ekki er að vænta frekari
bata hjá tjónþola. í Danmörku á
tjónþoli rétt á bótum fyrir tíma-
bundinn miska þar til „skadelidtes
helbredstilstand er blevet station-
ær“ (A.V. Kruse - Erstatnings-
ansvarsloven 1993, 3. útg.).
Ákvæðið í 2. málslið 1. mgr. 3.
gr. opnar og fyrir þennan skilning
og er beinlínis sett til þess að ná
yfir slík tilvik þegar líkamstjón
veldur tímabundnum líkamlegum
óþægindum án þess að tjónþoli sé
beinlínis veikur.
Mat á þessum tímapunkti er
læknisfræðilegt. Eins og hlutverk
örorkunefndar er skilgreint í 10. gr.
laganna þá fellur þetta mat utan
hennar verksviðs. í Danmörku er
stuðst við læknisfræðilegt mat eða
svokölluð læknisvottorð. Lög-
menn, er fara með slík bótamál,
verða því að beina þessari spurn-
ingu að þeim lækni eða læknum,
sem hafa haft tjónþola til meðferð-
ar, þ.e. hvenær ekki sé að vænta
frekari bata hjá sjúklingi/tjónþola.
Á það ber að leggja áherslu, að
bætur fyrir tímabundinn miska eru
ekki háðar ákveðnu hámarki. Mað-
ur, sem er rúmliggjandi í 365 daga,
á því rétt á að fá sér greiddar kr.
1.300 á dag í 365 daga. Hins vegar
er heimild fyrir dómara til þess að
víkja frá hinum stöðluðu bótafjár-
hæðum til lækkunar nemi bætur
meira en kr. 200.000. Slíkt er háð
mati hverju sinni.
2. Bœtur fyrir varanlegan miska
í 4. gr. skaðabótalaganna er fjall-
að um bætur fyrir varanlegan
miska.
í greinargerð með frumvarpi að
lögunum eru bætur fyrir varanleg-
an miska skilgreindar sem fjár-
greiðsla, er inna skal af hendi
vegna ófjárhagslegs tjóns, sem
tjónþoli verður fyrir til frambúðar
af völdum líkamsspjalla.
... bcetur fyrir títnabund-
inn miska eru ekki háð-
ar ákveðnu hámarki.
Þar sem um miskabætur er að
ræða er verið að bæta ófjárhagslegt
tjón. Réttur til slíkra bóta er því
óháður rétti til bóta fyrir fjártjón.
Með bótum þessum er verið að
bæta tjónþola skerðingu á getu og
möguleikum hans til þess að njóta
lífsins eins og heilbrigðir menn,
t.d. þegar líkamsspjöll valda því að
tjónþoli getur ekki stundað íþróttir
eins og golf, knattspyrnu o.fl., not-
ið listar eða er ófær um að eignast
börn, svo dæmi séu tekin úr grein-
argerðinni.
Bætur fyrir varanlegan miska eru
þannig greiðsla fyrir ýmsar afleið-
ingar líkamstjóns, sem ekki verða
beinlínis taldar fjárhagslegar.
Ákvæði 1. mgr. 4. gr. er svohljóð-
andi:
„Þegar fjárhæð bóta fyrir varan-
legan miska er ákveðin skal litið til
þess hvers eðlis og hversu miklar
afleiðingar tjóns eru frá læknis-
fræðilegu sjónarmiði, svo og til erf-
iðleika sem það veldur í lífi tjón-
þola. Varanlegur miski skal metinn
til stiga og skal miða við ástand
tjónþola eins og það er þegar ekki
er að vænta frekari bata. Þegar
miski er metinn alger (100%) skulu
bætur vera 4.000.000 kr. Við lægra
miskastig lækkar fjárhæð þessi í
réttu hlutfalli. Þegar sérstaklega
stendur á er heimilt að ákveða
hærri bætur, þó ekki meiri en
6.000.000 kr. Engar bætur skal
greiða þegar varanlegur miski er
metinn minni en 5%.“
Það tímamark, sem miðað er við,
er hið sama og um getur í 3- gr.
Samkvæmt greininni skal meta var-
anlegan miska þegar ekki er að
vænta frekari bata hjá tjónþola.
Hér er því um sama læknisfræði-
lega matið að ræða. Hér á landi
hefur almennt ekki verið talið
tímabært að meta varanlega örorku
fyrr en ári eftir slys.Tilkoma skaða-
bótalaganna ein og sér breytir ekki
þeirri viðmiðun.
Reglan í 4. gr. kemur í stað 264.
gr. alm. hgl., um bætur fyrir varan-
leg óþægindi, lýti og óprýði.
Eins og í 3- gr. þá eru bætur fyr-
ir varanlegan miska staðlaðar. En
þar sem um varanlegan miska er
að ræða er ekki stuðst við ákveðið
tímabil heldur er örorka metin sem
ákveðinn hundraðshluti.
Það er hlutverk örorkunefndar
að gefa út svokallaðar miskatöflur,
er segja til um hversu mikill varan-
legur miski telst vera í hverju til-
viki. Hér er um svokallaða „læknis-
fræðilega örorku“ að ræða, sem
tengist ekki tekjum eða starfi við-
komandi.
Grunnfjárhæð skaðabótalaga fyr-
ir algeran miska er kr. 4.000.000 og
síðan hlutfallslega lægri fjárhæð
eftir miskastigi.
Bætur greiðast ekki fyrir varan-
legan miska, sem er lægri en 5
hundraðshlutar.
Rétt er að vekja athygli á undan-
tekningarákvæði greinarinnar um
kr. 6.000.000 hámark. Er það vænt-
aniega eins og í 3. gr. lagt í vald
dómara að meta það hverju sinni,
eftir eðli tjónsins og aðstæðum,
hvort réttlætanlegt sé að miða við
aðra og hærri fjárhæð en grunnfjár-
hæðina.
Önnur málsgrein hefur að
geyma frádráttarreglu er tengist
aldri. Þannig lækka bætur um 5%
fyrir hvert aldursár umfram 59 ár til
70 ára aldurs.
Miskabcetur samkvœmt
26. gr. skaðabótalaga
Að lokum hefur 26. gr. skaða-
bótalaga að geyma reglu um bætur
fyrir ófjárhagslegt tjón eða miska,
þegar brotið hefur verið á ólög-
mætan hátt gegn frelsi, friði, æru
eða persónu manns. Ákvæðið er
svohljóðandi:
„Sá sem ábyrgð ber á ólögmætri
meingerð gegn frelsi, friði, æru eða
persónu annars manns skal greiða
8
Lögmannablaðið