Lögmannablaðið - 15.06.1996, Blaðsíða 11

fjárhagstjóni, sem fasteignasalinn
ber ábyrgð á.
Krafan um að ábyrgðartrygging-
in nái til ásetnings og gáleysis hef-
ur verið talsvert til umræðu. Eink-
um var þessi umræða áberandi
vegna breytinga á lögum um mál-
flytjendur, þegar tryggingaskylda
lögmanna var til umfjöllunar. í
þessu frumvarpi er haldið fast við
það sjónarmið, að ábyrgðartrygg-
ingin bæti einnig tjón, er orsakast
af ásetningi, eins og er í gildandi
reglugerðum.
Benda má á að þessar kröfur
löggjafans eru viðskiptamönnum
fasteignasala til hagsbóta og auka
tryggingarvernd þeirra. Verði tjón,
sem rekja má til fasteignasalans, er
tryggingafélaginu skylt að bæta
tjónið án tillits til sakarstigs.
Ekki er sjálfgefið að slík aukin
tryggingavernd sé fasteignasölum í
óþökk eða að hún þurfi að leiða til
slælegri vinnubragða. Hér hlýtur
að koma til skoðunar hve kostnað-
arsamar þessar tryggingar eru. Hafi
krafan um að ábyrgðartryggingin
nái til ásetnings ekki í för með sér
verulegan útgjaldaauka umfram
ábygðartryggingu, sem er án þeirr-
ar kröfu, þarf hér alls ekki að vera
um slæman- kost að ræða, þar sem
viðskiptavinir fasteignasalans geta
þá treyst því að verði tjón, sem
rekja má til starfa fasteignasalans,
muni þeir væntanlega fá það bætt.
Hjá tryggingafélögunum hlýtur
hins vegar að koma til skoðunar
og mats við sölu trygginga til fast-
eignasala hversu traustur viðskipta-
vinur fasteignasalinn telst vera. Því
traustari sem hann telst vera því
lægra verð er á tryggingunni og
síður koma til kröfur um baktrygg-
ingar. Hljóta hér að gilda sömu
lögmál og þegar lánastofnun lánar
fé sitt. Því traustari lántakandi því
lægri vextir og minni tryggingar.
Stöðvun ólögmœtrar
starfsemi
í frumvarpinu er lagt til ótvírætt
heimildarákvæði til handa ráðherra
til þess að stöðva án tafar starf-
semi, er brýtur í bága við lögin. Er
þá átt við starfsemi, þar sem ekki
er um að ræða að löggiltur fast-
eignasali sé í forsvari eða að starf-
semi sé haldið áfram þar sem í for-
svari er aðili, sem fengið hefur út-
gefna löggildingu, en hann misst
skilyrði til þess að hafa hana. Er
lagt til að ráðherra sé heimilt að
fela lögreglustjóra að stöðva og
innsigla starfsstöð slíks aðila þegar
í stað.
Hér er á ferðinni tillaga, sem tek-
ur af skarið um aðgerðir til að
stöðva ólöglega starfsemi, sem í
flestum tilvikum er dulin neytend-
um, og sem hefur enga tryggingar-
vernd jafnvel þó hún hafi haft hana
áður.
Leyfismissir vegna
gjaldþrots
I frumvarpinu er lagt til það skil-
yrði að fasteignasali, sem misst
hefur forræði á búi sínu vegna
gjaldþrotameðferðar, geti ekki öðl-
ast leyfi að nýju fyrr en að liðnum
tveim árum frá skiptalokum. Hér er
um að ræða algerlega sambærilegt
ákvæði og gildir nú um lögmenn.
Félagsskapur
fasteignasala
í frumvarpinu er lagt til að fellt
verði niður núgildandi ákvæði 18.
gr. um að löggiltir fasteignasalar
hafi heimild til þess að hafa með
sér félag.
Er tillaga þessi gerð í ljósi um-
fjöllunar síðustu ára um félagafrels-
ið, þar sem slíkt ákvæði er í reynd
óþarft. Félag fasteignasala er frjálst
félag án skylduaðildar. Er sá mun-
ur á Félagi fasteignasala og Lög-
mannafélagi íslands að Lögmanna-
félagið er með skylduaðild og get-
ur þar af leiðandi ekki valið og
hafnað umsækjendum um félags-
aðild. Eftirlitshlutverk Lögmannafé-
lags íslands er þó annað og meira
en eftirlitshlutverk frjálsra hags-
munafélaga fasteignasala, en þó er
ljóst að eftirlitshlutverk hinna
frjálsu félaga markast af sam-
keppnisstöðunni, þar sem keppt er
að því markmiði hinna frjálsu fé-
laga, að hafa innan sinna vébanda
sem hæfasta félagsmenn.
Frjáls verðlagning!
í frumvarpinu er lagt til að
ákvæðið í 14. gr. núgildandi laga,
um að hámarkssöluþóknun miðist
við 2% af söluverði, falli brott.
Þessi tillaga kemur til m.a. vegna
ákvæða samkeppnislaga nr.
8/1993, en Félag fasteignasala hef-
ur ítrekað haldið þeirri skoðun á
lofti að þessi ákvæði séu ósamrým-
anleg. Sú skoðun félagsins hlaut
stuðning Samkeppnisstofnunar í
bréfi stofnunarinnar til dóms- og
kirkjumálaráðuneytisins, dags. 11.
apríl 1994, þar sem stofnunin lét
það álit í ljós „að svo framarlega
sem veigamikil rök koma ekki
fram fyrir því að fasteigna- og
skipasölum sé heimilt að taka 2%
hámarkssöluþóknun fyrir aðstoð
við kaup eða sölu verði að líta svo
á að það stríði gegn markmiðum
samkeppnislaga". Ennfremur var
minnt á að í frumvarpinu með lög-
um nr. 47/1938, um fasteigna- og
skipasölu, voru það veigamikil rök
fyrir gildandi 2% hámarki að það
væri „í samræmi við taxta Málflutn-
ingsmannafélags íslands og núgild-
andi venju hér á landi, sem eigi
þykir ástæða til að breyta" og þar
sem „ljóst er að Lögmannafélag ís-
lands gefur ekki lengur út leiðbein-
andi gjaldskrá um hlutfall sölu-
launa af kaupverði fasteigna", enda
„hefur samkeppnisráð nýverið,
hafnað beiðni Lögmannafélags Is-
lands um gefa út gjaldskrá með
leiðbeinandi reglum um ákvörðun
málskostnaðar í nánar tilteknum
málum“.
í 14. gr. frumvarpsins er lagt til
ákvæði um skyldu fasteignasala til
þess að gera samning við seljanda
eignar, þar sem kveðið er á um
þóknun fyrir að annast milligöngu
um kaup eða sölu eignar, svo og
um greiðslu útlagðs kostnaðar.
Hér er í raun ekki á ferðinni nýj-
ung, því slíkur samningur er gerð-
ur skv. gildandi lögum með gerð
hins skriflega söluumboðs, sbr. og
ákvæði 1. mgr. 2. gr. reglugerðar
nr. 520/1987. í söluumboðinu er
áskilið að greint sé frá því „hvaða
söluþóknun aðilar hafi orðið ásátt-
ir um.“
Lögmannablaðið
11