Lögmannablaðið - 15.12.1996, Blaðsíða 11

Jón G. Briem, hrl
Ráðstefna IBA í Berlín 21. - 26. október 1996
IBA (International Bar Associ-
ation) eru stærstu alþjóða-
samtök lögmanna í heimin-
um með yfir 30000 félagsmenn,
bæði einstaklinga og félög. Þau
halda árlega ráðstefnu, sem þau
kalla Biennial! Árið 1995 var hún
haldin í París. Árið 1997 verður
hún haldin í Nýju Delí. Samtök-
unum er skipt í þrjár megin-
deildir, Section on General Practice (SGP), Section on
Business Law (SBL), sem ég er félagi í og Section on
Energy and Natural Resources Law (SERL). Síðan er
hverri deild skipt niður í margar nefndir eftir viðfangs-
efnum.
Þátttakendur að þessu sinni voru, samkvæmt þátt-
takendalista, um 2700 en fleiri bættust við meðan á
ráðstefnunni stóð. Ráðstefnan var haldin í risastórri
ráðstefnumiðstöð í Berlín, International Congress
Centrum (ICC). Hún getur tekið um þrjátíu þúsund
manns í sæti samtímis. Stærsti salurinn tekur um 6000
manns. Á hverjum degi voru haldnir 20-30 fundir/fyr-
irlestrar. Þeir voru að sjálfsögðu margir haldnir á sama
tíma. Þátttakendur urðu því að velja og hafna og finna
út hvað væri áhugaverðast fyrir þá. Þess var þó gætt að
fundir um skyld efni væru ekki haldnir á sama tíma.
Allt skipulag tókst vel. Engir hnökrar voru á fram-
kvæmdinni. Fyrirlesarar voru auðvitað misjafnir en
flestir mjög áheyrilegir. Tímasetningar stóðust vel.
Auk ráðstefnunnar sjálfrar var mikið um ýmsa félags-
lega (social) atburði. Flestir voru þeir í formi hana-
stélsboða (coctails). Augljóst var að margir reyndu að
ná til ráðstefnugestanna á þennan hátt. Hanastélsboð-
in voru flest á vegum lögmannsstofa eða samtaka
slíkra stofa. Ég sótti eitt hanastélsboð, sem var á veg-
um Nordic Alliance. Það eru samtök þriggja stórra lög-
mannsstofa, ein er í Stokkhólmi, önnur í Osló og sú
þriðja í Kaupmannahöfn. Þær hafa gefið út mjög snotr-
an fjórblöðung til kynningar á stofunum og því mark-
aðssvæði, sem þær vinna á. Fyrir stóra aðila úti í heimi
(utan Norðurlandanna) er oft litið á Norðurlönd sem
eitt markaðssvæði. Til dæmis sagði einn gestgjafanna
mér frá því að hann hefði fyrir fáeinum dögum fengið
fyrirspurn frá lögmannsstofu um hvaða lögmann mætti
hafa samband við í Reykjavík til að reka fyrir sig mál
varðandi höfundarrétt. Hann gat ekki svarað erindinu.
Umfram þetta hafði hann mestan áhuga að vita hvort
Grímsvatnahlaupið væri byrjað.
Ég sótti þá fundi, sem fjalla urn International Financi-
al Law. Útleggst líklega: alþjóðlegur fjármálaréttur. Eitt
fundarefnið var Exceptions as to bankruptcy in legal
opinions, sem útleggst: fyrirvari varð-
andi gjaldþrot í lögfræðiálitum.
Erlendis er það mjög notað í lánsvið-
skiptum milli fjármálastofnana og við-
skiptavina þeirra að fá lögfræðiálit um
atriði, sem kunna að skipta máli í við-
skiptum þeirra. Lögfræðiálitið er unnið
að beiðni lántaka, en í því þurfa að
koma fram upplýsingar, sem lánveit-
Lögmaður, sem þekkir til lántaka eða
kynnir sér hann af þessu tilefni, er fenginn til að gefa
lögfræðiálit. Það getur fjallað um lögfræðilega stöðu
lántaka, hvort ákvörðun um lántökuna hefur verið tek-
in á réttan hátt, stöðu lánsins gagnvart öðrum skuld-
bindingum lántaka og fleira. Iðulega kemur fram í slík-
um álitum að krafa lánveitanda standi að minnsta kosti
jafnt (pari passu) í réttindaröð og aðrar ótryggðar kröf-
ur á hendur lántaka. Umræðan snerist aðallega um
hvort rétt væri að setja fyrirvara í álitið um að gjaldþrot
lántaka geti raskað þessari röð. Einnig var rætt um
skyldu lögmanns að láta lánveitanda vita ef lántaki
væri gjaldþrota eða að verða gjaldþrota og lánveitandi
gæti ekki vitað það. Þarna vegast á siðareglur og
skyldur lögmanns við skjólstæðing sinn, lántakann.
Sumir töldu sér skylt að láta vita. Annars gætu þeir orð-
ið þátttakendur í að blekkja lánveitandann til að lána.
Aðrir töldu að rétt gæti verið að setja fyrirvara inn í álit-
ið um að lögmaðurinn hefði ekki kannað fjárhagslega
stöðu lántaka og að álitið bæri að lesa með hliðsjón af
því. Álitið ætti aðeins að vera „memorandum on legal
issues“ en ekkert meira.
Lögfræðiálit í þessari mynd eru lítið notuð á íslandi.
Þau eru sérstaklega gagnleg þegar lánveitandi og lán-
taki búa í sitt hvoru landinu. Þá er erfitt fyrir lánveit-
andann að kanna stöðu lántaka og stöðu lánsins gagn-
vart öðrum skuldbindingum lántaka. Álit lögfræðings í
heimalandi lántaka er þá sú lausn sem er best. Vegna
aukinna viðskipta Islendinga við aðrar þjóðir má búast
við að íslenskir lögmenn þurfi í vaxandi mæli að gefa
lögfræðiálit til erlendra lánastofnana og annarra er-
lendra viðskiptaaðila. Islenskar lánastofnanir eru farn-
ar að lána til erlendra aðila. í þeim viðskiptum notast
þær við álit lögfræðings í heimalandi lántaka. En við
lánveitingar innanlands geta lánastofnanir hérlendis
oftast kynnt sér af eigin raun stöðu lántakans og þau
önnur atriði, sem skipta máli. Þó ekki alltaf. Ég býst við
að lánastofnanir muni framvegis krefjast þess í aukn-
um mæli að lögfræðiálit liggi fyrir um atriði, sem þær
sjálfar eiga erfitt með að kanna en nauðsynlegt er að
hafa á hreinu áður en lán er veitt.
Jón G.
Briem. hrt
anrli harfnast
Lögmannablaðið
11