Bæjarins besta - 20.10.2016, Qupperneq 2

2 FIMMTudagur 20. OKTÓBER 2016
– Sjónarmið – Kristinn H. Gunnarsson
Stjórnarflokkarnir Sjálf-
stæðisflokkur og Framsóknar-
flokkur standa höllum fæti
rúmri viku fyrir kosningar.
Um síðustu helgi sýndu þrjár
nýlegustu skoðanakannanirnar
að samanlagt fylgi þeirra væri
aðeins 30–33%. Öruggur þing-
meirihluti flokkanna á Alþingi
væri samkvæmt þessu kol-
fallinn. Tap flokkanna myndi
vera um 20% af greiddum
atkvæðum. Gangi þetta eftir
hafa tveir af hverjum fimm
kjósendum stjórnarflokkanna
snúið við þeim baki. Það er
ekki aðeins mikið tap heldur
yrðu slík úrslit hreint afhroð
fyrir báða flokkana.
Smjör drýpur af hverju strái
En þegar litið er á stöðu
efnahagsmála og þróun helstu
hagstærða frá 2013 ættu
stjórnar flokkarnir að vera
á góðri siglingu til sigurs í
komandi Alþingiskosningum.
Efnahagsmálin hafa löngum
verið langmikilvægust í aug-
um kjósenda. Góður hagur
heimilanna hefur nánast verið
ávísun á góð kosningaúrslit.
Öll helstu rit Seðlabanka
Íslands, Peningamál, Fjár-
málastöðugleiki og Hagvísar
segja sömu söguna um þróun
efnahagsmála. Þau rit segja
frá eins og Landnáma. Þar
segir að Þórólfur, ferðafélagi
Hrafna-Flóka, sagði smjör
drjúpa af hverju strái á Íslandi
eftir vetrardvöl í Vatnsfirði.
Kaupmátturinn
eykst um 22,5%
Frá 2013 hefur kaupmáttur
ráðstöfunartekna vaxið hvert ár.
Samanlagt er kaupmátturinn nú
22,5% hærri en hann var árið
2013. Það eru nánast óþekktar
tölur í hagsögu Vesturlanda. Það
þýðir að fjölskylda sem hafði 400
þúsund króna ráðstöfunartekjur
að jafnaði árið 2013 hefur nú nærri
500 þúsund krónur til ráðstöfunar
eftir skatta. Til viðbótar er því svo
spáð að kaupmátturinn muni enn
vaxa á næsta ári og þá um 5,2%.
Þá bætast 25 þúsund króna við
ráðstöfunartekjurnar í hverjum
mánuði ef það gengur eftir.
Samanlögð aukning kaupmáttar
að raungildi yrði þá orðin 29% á
fjórum árum.
Atvinnuþátttaka 80%
Atvinnuleysi hefur stórlega
minnkað. Það var 5,4% árið 2013
en er komið í 3,3% og reyndar
er það metið sem 2,7% þegar
tekið hefur verið tillit til árstíða-
bundinnar sveiflu í atvinnu.
Atvinnuleysi hefur ekki verið
minna síðan 2008. Að sama skapi
hefur atvinnuþátttakan aukist.
Hún var 77% árið 2014 en er nú
komin yfir 80%. Störfum hefur
að mati Seðlabankans fjölgað um
3% á þessu ári.
Mikil bjartsýni ríkir um horf urn ar
í atvinnumálum. Væntingar 75%
af 400 stærstu fyrirtækjum landsins
eru þær að horfurnar séu góðar og
liðlega 50% almennings lítur nú-
verandi ástand jákvæðum augum.
Jákvæð erlend skilyrði
Hagstæð þróun á erlendum
mörkuðum hefur lagst með ís-
lensku þjóðinni. Verð sjávar-
afurða í erlendum gjaldeyri hækk-
aði árið 2014 um 7,7%. Árið
2015 hækkaði verðið enn meira
og þá um 10,9% og á þessu árið
er hækkunin metin á 2,5%. Sam-
anlögð hækkun á þessum þremur
árum er 22,4%. Það er með því
allra besta sem um getur á nokkru
þriggja ára bili. Til viðbótar þess-
um ávinningi þjóðarbúsins kemur
svo að verð á olíu og bensíni í
USD, bandarískum dollar hefur
lækkað um 60% á sömu þremur
árum 2014–2016.
Verðbólga
Hagstæðu ytri skilyrðin hafa
leitt til þess að þrátt fyrir miklar
launahækkanir hefur verðbólgan
verið innan við 2½% frá byrjun
árs 2014 og spáð er að frekari
hjöðnun verðbólgu sé framundan.
Fasteignaverð hækkar um 50%
Frá 2010 hefur íbúðaverð í
Reykjavík innan Hringbrautar,
í Vesturbænum og Hlíðunum
hækkað að raungildi um 50% og
er nú um 5% hærra en þegar það
var hæst í lok árs 2007. Í öðrum
hverfum höfuðborgarsvæðisins
er raunhækkunin minni en þó
37%. Síðustu 12 mánuði hefur
raunhækkun íbúðarhúsnæðisins
verið 12%. Atvinnuhúsnæði hefur
hækkað á þessum tíma enn meira
eða um 14,3%. Vegna hækkunar
fasteigna hefur veðsetningarhlut-
fall íbúðarhúsnæðis lækkað jafnt
og þétt og er nú komið niður í 37%.
Skuldir heimilanna
lækka um 94%
Frá 2010 hafa skuldir heimil-
anna lækkað um 94% af áætluðum
ráðstöfunartekjum eins árs. Hlut-
fallið er nú 156% en var þá 250%.
Það er byltingarkennd lækkun
á skuldum heimilanna. Skuldir
vegna íbúðakaupa 2015 sam-
kvæmt skattframtölum einstak-
linga eru nánast sama krónutala
og var 2010 en eignamat fasteign-
anna hefur hækkað um liðlega 500
milljarða króna.
Nærri helmingur framteljenda
telur fram íbúðaskuldir. Hrein
eign þeirra var í árslok 2015,
1.353 milljarðar króna og hafði
aukist um 20% að raunvirði á
aðeins einu ári. Fimm árum áður,
í árslok 2010 var hrein eign þessa
hóps aðeins 516 milljarðar króna
á verðlagi ársins 2015. Hrein eign
hefur nærri þrefaldast og aukist um
840 milljarða króna. Skuldsetning
heimila og fyrirtækja í hlutfalli við
landsframleiðslu er nú sögulega
lág. Hvað vilja menn meira?
Skuldir ríkissjóðs lækka um
120 milljarða króna
Skuldir ríkissjóðs héldu áfram
að lækka og voru aðeins 51% af
vergri landsframleiðslu í lok ágúst
2016. Höfðu skuldirnar lækkað um
10% frá áramótum. Lækkunin á
árinu er orðin 120 milljarðar króna,
einkum vegna stöðugleikafram-
lagsins. Staða ríkissjóðs er traust.
Spilling og ranglæti drýpur
líka af hverju strái
Spurningin sem við blasir er
þessi: af hverju eru stjórnarflokk-
arnir að tapa í komandi kosning-
um? Svarið sem líklega kemst
næst því að skýra óvinsældir
ríkisstjórnarinnar er spilling, mis-
skipting og ranglæti. Í forystusveit
beggja flokka hafa verið einstak-
lingar sem setja sig á annan stall
en almenning og finnst það bæði
sjálfsagt og eðlilegt. Svo spilltur
var fyrrverandi forsætisráðherra að
hans eigin flokkur varð að höggva
hann af sér. Fylgið hrynur jafnt og
þétt af Sjálfstæðisflokknum vegna
forystu sem sér ekki siðleysið í því
að gefa margítrekað loforð fyrir
síðustu Alþingiskosningar sem
svo aldrei stóð til að efna. Panama
siðferðið svífur yfir flokknum og
Kári Stefánsson hitti naglann á
höfuðið þegar hann sagði að for-
maður Sjálfstæðisflokksins kynni
best við sig á gráa svæðinu milli
stjórnmála og viðskipta. Annar eins
Borgunarmaður fyrirfinnst ekki
í stjórnmálunum. Svo má nefna
Orkubú Vestfjarða. Misskiptingin
er yfirþyrmandi og sést best í lækk-
un á skattheimtu af þeim sem geta
borgað og viðvarandi naglaskap
í garð heilbrigðiskerfisins. Það
drýpur of mikil spilling og of mikið
ranglæti af góðærisstráunum.
Þess vegna eru stjórnarflokkarnir
að tapa.
Kristinn H. Gunnarsson
hagfræðingur og
stjórnmálafræðingur
Stjórnarflokkarnir bíða afhroð í efnahagslegu góðæri
Göngugarpurinn Einar Skúla-
son hefur nú hafið göngu sína
eftir gömlu póstleiðinni frá
Reykjavík til Ísafjarðar og er
hann einn á ferð, með nesti, tjald
og nýja skó. Einar er Vestfirðing-
um að góðu kunnur, en hann hef-
Gengur gömlu póst-
leiðina til Ísafjarðar
ur verið einn af prímusmótorum
Gönguhátíðarinnar í Súðavík.
Einar hefur um langt skeið verið
áhugasamur um gamlar þjóðleið-
ir. „Það eru til hundruð gamalla
leiða sem eru margar hverjar
horfnar. Leiðirnar eru oft merktar
Einar kom við á Bessastöðum og sótti bréf frá Guðna Th.
Jóhannessyni, forseta Íslands.
með vörðum en sumstaðar sjást
líka slóðar í landinu eftir mörg
hundruð ára umgang manna og
hesta. Sumar þjóðleiðirnar eru
frá upphafi landnáms og liggja
þær flestar yfir holt og hæðir en
stundum dett ég inn á fjölfarna
vegi því sumstaðar er búið að
leggja vegi yfir gömlu leiðirnar.
Til eru fjölmargar frásagnir af
ferðum landpóstanna og þeim
raunum sem þeir lentu í og það
er þekkt að sumir komust ekki
alla leið með bréf og böggla til
fólks,“ segir Einar.
Eins og landpósti sæmir
er hann með nokkur bréf í
farteskinu, meðal annars bréf frá
forseta Íslands til bæjarstjórnar
Ísafjarðarbæjar og UMFÍ hefur
einnig beðið hann fyrir bréf.
Þráinn Arnaldsson, leikmað-
ur Vestra, var í vikunni valinn á
úrtaksmót U-17 ára landsliðsins
í fótbolta. Þetta er frábær ár-
angur hjá Þráni og heldur hann
áfram að fá viðurkenningar fyrir
Valinn á úr-
taksmót KSÍ
Þráinn fyrir miðju með félögum sínum í Vestra, þeim Guð-
mundi Svavarssyni (t.v.) og Þórði Hafþórssyni.
erfiðið, því hann var einnig í
úrtakshópi U-16 landsliðsins í
fyrra. Þráinn er einn efnilegasti
markmaður landsins í sínum
aldursflokki.