Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.12.2009, Síða 18
18
Allar stúlkurnar voru ánægðar með dvölina á CLF, þær
höfðu fengið mat, eignast góða vini, fræðst um ýmislegt,
eins og hiv, og náð að ganga í skóla eða fengið þjálfun í
einhverju sem þær vonuðust til að geta nýtt sér eftir
dvölina. Stúlkurnar langaði allar til að halda áfram í námi
og fá vinnu. Þær sem báru ábyrgð á börnum, hvort heldur
eigin eða öðrum innan fjölskyldunnar, höfðu yfirleitt hug á
því að hjálpa börnunum fyrst til mennta áður en þær sjálfar
héldu áfram í námi. Margar vildu því byrja á því að fá sér
vinnu og höfðu gjarnan hug á því að koma sér upp eigin
rekstri. Þær voru því að kanna lán úr smálánasjóðnum sem
CLF býður upp á og voru flestar bjartsýnar á að það gengi
upp.
Vinna eftir dvöl á CLF
Þrjár stúknanna höfðu greinst hiv-jákvæðar við fæðingu
eða eftir brjóstagjöf. Engin þeirra átti foreldra á lífi nema
ein 13 ára sem átti föður, en hann hafði misnotað hana
kynferðislega frá barnæsku, eftir að móðir hennar dó. Þessi
stúlka var lögð í einelti í barnaskóla vegna sjúkdómsins.
Hin börnin vildu ekki umgangast hana og kvörtuðu yfir
því að hún gæti smitað þau. Hún var því látin sitja ein við
borð. Þessi stúlka, eins og hinar tvær, var samt afar ánægð
með að geta gengið í skóla og dreymir um að verða læknir
og vinna með hiv-jákvæðum. Önnur 17 ára gömul hiv-
jákvæð stúlka ætlar að verða blaðamaður og skrifa um hiv
og alnæmi til þess að upplýsa fólk. Sú þriðja, einnig 13 ára
og hiv-jákvæð, ætlar einnig að verða læknir.
Þessar stúlkur greindust allar á unglingsaldri. Þær höfðu
allar verið mjög veikar frá því þær mundu eftir sér, en fóru
ekki í hiv-próf fyrr en á unglingsárum. Þeim leið miklu
betur eftir að þær fengu lyf og sögðust ekki verða eins oft
veikar. Ein hafði jafnframt verið sett á berklalyf en sagðist
samt hósta mikið ennþá.
Allar töluðu þær um verki við inntöku lyfjanna, sérstaklega
á morgnana og á kvöldin, því þá tækju þær lyfin gjarnan á
fastandi maga. Þriðja inntakan sem var í hádeginu gengi
miklu betur, því þá gætu þær tekið lyfið með mat sem
þær fengu í skólanum. Þær kvörtuðu allar yfir því að eiga
stundum erfitt með að einbeita sér í skólanum sökum
svengdar. Ein sagði frænda sinn, sem hún byggi hjá, drekka
svo mikið að oftast væri enginn peningur eftir fyrir mat.
Önnur fékk lyfin ekki alltaf samfellt vegna erfiðleika við að
nálgast þau.
Engin þeirra þekkir aðra krakka sem eru hiv-jákvæðir,
oftast höfðu þær ekki einu sinni hugleitt að aðrir krakkar
gætu líka verið smitaðir. Þeim finnst hugmyndin um að
hitta aðra í sömu stöðu góð.
Þótt bakgrunnur og aðstæður þessara hiv-jákvæðu stúlkna
hafi hreint út sagt verið skelfileg var ótrúlegt að upplifa
hvað skólagangan var þeim mikils virði og hvað þær áttu
sér stóra drauma um framtíðina. Elsta stúlkan, sem átti sex
ár eftir til þess að verða blaðamaður, sagðist geta náð því
marki, fengi hún bara mat og tækifæri til að halda áfram
í námi. Allar töldu samt ólíklegt að þær eignuðust mann
og börn í framtíðinni, þótt þær langaði til þess, því enginn
elskaði manneskju sem væri með alnæmi. Þannig væri
það nú bara í Úganda. Þær reyndu því að forðast kynlíf og
stráka.
Aðstæður hiv-jákvæðu stúlknanna
Það kom mér skemmtilega á óvart hvað stúlkurnar á CLF
sýndu mikla einlægni og traust í viðtölunum og hvað þær
bjuggu yfir mikilli réttsýni og ábyrgð. Einnig sterkri löngun
til að takast á við lífið, ótrúlegri eljusemi og væntingum
til betra lífs. En veruleiki stúlknanna var svo sannarlega
grimmari en mig hafði órað fyrir. Þær höfðu ungar að árum
misst foreldrana úr lífi sínu, flutt til ættingja og oftast lifað
þar við sára fátækt og mikla erfiðleika. Mér er minnisstætt
hvað það var sumum stúlkunum erfitt að rifja upp ákveðna
þætti úr bernskunni, eins og andlát foreldra. Þá runnu
gjarnan tár niður kinnarnar, en þær sem á annað borð
mundu eftir foreldrum sínum áttu jafnan ljúfar minningar
um þá.
Segja má að alnæmisfaraldurinn hafi á margvíslegan hátt
svift stúlkurnar á CLF æsku sinni, þeirri vernd, öryggi og
fegurð sem ætti að einkenna uppvaxtarár barna. Það var
svo sannanlega tvennt ólíkt að hlusta á stúlkurnar sjálfar
segja frá veruleika sínum og sjá hann í reynd, en að lesa
um rannsóknir á aðstæðum ungs fólks í Úganda hér heima
á Fróni.
Hugleiðingar að leiðarlokum