Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.12.2012, Blaðsíða 9

9
Í Bandaríkjunum eru einungis 25% af þekktum hiv-
jákvæðum einstaklingum á góðri meðferð.
Hér á Íslandi höfum við verið að fylgja leiðbeiningum frá
bæði Bandaríkjunum og Evrópu og ráðlagt meðferð þegar
hjálparfrumurnar eru einhvers staðar á bilinu 350 - 500. Að
sama skapi höfum við ekki neitað neinum síðustu árin sem
óskar eftir því að hefja meðferð fyrr. Nú fer kannski að verða
sú breyting á að við förum að bjóða fólki meðferð strax, án
tillits til fjölda hjálparfruma.
Er hversu margir eru í rauninni á meðferð, t.d. í
Bandaríkjunum og hérna á Íslandi?
Eins og ég hef nefnt eru margir samverkandi þættir hér á ferðinni.
Heilbrigður lífsstíll skiptir heilmiklu máli; hreyfa sig, borða holla
fæðu, reykja ekki og drekka áfengi í hófi. Hiv-jákvæðir geta sjálfir
haft gríðarlega mikið um eigin heilsu að segja með því að sinna
þessum þáttum.
Það er til mjög áhugaverð rannsókn sem skoðaði lífslíkur
einstaklinga á mismunandi stöðum úti um allan heim. Þar kom
fram að innan sömu borgar, Glasgow, þar sem ein og hálf milljón
manna býr, reyndust lífslíkur karlmanna við fæðingu sem
fæddust og ólust upp í verstu hverfum borgarinnar m.t.t. félags-
og efnahagslegra aðstæðna vera 56 ár, meðan lífslíkur þeirra í
bestu hverfunum voru 82 ár. Þarna sést svo vel hvað félags- og
umhverfisþættir, erfðir og hvernig þú lifir lífinu þínu skipta
gríðarlega miklu máli.
Það er mín persónulega skoðun að við eigum ekki að hafa of miklar
áhyggjur af ótímabærri öldrun. Ungur hiv-smitaður einstaklingur
sem fer á lyf í dag, þolir þau vel, er ekki með undirliggjandi
áhættuþætti og lifir heilbrigðu lífi, hefur lífslíkur á við hvern
sem er. Ef þú aftur á móti tekur sem dæmi fullorðinn smitaðan
einstakling sem er í yfirþyngd, með hátt kólesteról, reykir og sinnir
ekki heilsunni, þá bætist hiv og meðferðin við áhættuþáttabunkann
og þá er auðvitað mikilvægast að lífsstíllinn breytist.
Umræðan um ótímabæra öldrunarsjúkdóma er kannski
ekki mjög uppörvandi fyrir manneskju á besta aldri sem
er að glíma við þennan sjúkdóm. Hvað geta nú hiv-
jákvæðir sjálfir gert til að eiga langt og gott líf og til að
stöðva þessa þróun?
Það góða og jákvæða er að í dag er komið svo mikið af nýjum og
góðum lyfjum að við getum farið að einstaklingsmiða meðferðina
og tekið þegar þekkta áhættuþætti einstaklinga inn í myndina
þegar kemur að lyfjavali.
Ef við lítum til baka sjáum við hversu stutt er síðan lyfið Atripla
kom á markaðinn, fyrsta samsetta lyfið sem þurfti bara að taka
einu sinni á dag, eina töflu. Núna á síðasta ári hafa bæst við tvö ný
samsett lyf úr ólíkum lyfjaflokkum sem eru líka bara ein tafla á dag
og það fjórða er væntanlegt á næsta ári. Þessi lyf munu auðvelda
meðferðina mikið og auka möguleikann á að sníða meðferðina að
þörfum hvers og eins.
Við verðum að hafa í huga við hvaða aðstæður fyrstu lyfin komu,
á tíma þegar við höfðum engin lyf til að meðhöndla smitaða og
það gripu það því allir fegins hendi þegar fyrstu lyfin sem gátu
stöðvað veiruna komu á markaðinn. Þá var minna einblínt á
aukaverkanirnar. Þetta var það eina sem var í boði. Núna fara lyf
í gegnum mun nákvæmara ferli og reynt er að skima fyrir öllum
mögulegum aukaverkunum áður en þau eru sett á markað. En
auðvitað geta alltaf komið fram aukaverkanir þegar enn fleiri hafa
notað lyfið og í lengri tíma, en það á við um öll lyf.
Er engin hætta á því að við fáum einhverja bakreikninga
með þessi nýju lyf og að það eigi eftir að koma fram
aukaverkanir seinna meir, eins og gerðist með fyrstu
hiv-lyfin?
Já, ekki spurning. Framtíðin er björt.
Að lokum Anna. Geta hiv-jákvæðir litið björtum augum
til framtíðar?