Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.11.2013, Blaðsíða 25

25
RA
U
Ð
I B
O
R
Ð
IN
N
Menningarleg mynd sjúkdómsins
gamaldags
Ole Møller Markussen mannfræðingur og verkefnastjóri
hjá STOP AIDS útskýrir að þrátt fyrir stór skref fram
á við í lyfjameðferðum hafi fordómar gagnvart hiv-já-
kvæðum haldist nánast eins frá því á níunda áratugnum:
„Menningarleg mynd sjúkdómsins er tengd við ótta,
dauða, sjúkdóma, kynlíf og siðleysi. Ímynd hiv-veirunn-
ar er afmörkuð við eitthvað sem við eigum að óttast.“
Ole Møller telur að óttinn myndi minnka ef þekking
á lyfjaþróun væri til staðar í samfélaginu: „Fordómar
gagnvart hiv-jákvæðum minnka jú ótrúlega mikið á því
augnabliki sem fólk gerir sér grein fyrir því að ef þú ert
vel meðhöndlaður þarf kynlíf þitt ekki að bíða hnekki.“
Bent Hansen hjá Hiv Danmark segir: „Ástæðan fyrir því
að félagasamtök og læknar láta ekki samfélaginu þessar
upplýsingar í té og skrifa með stóru letri að 85% hiv-
jákvæðra séu í raun og veru ekki lengur smitberar, eru
áhyggjur af áhættuhegðun. Maður óttast auðvitað að það
gæti orðið sprengja sem eyðileggi þann forvarnargrunn
sem við höfum byggt upp, ef fram kemur vitneskja sem
hefur svona mikinn sprengikraft. Að sumir muni túlka
þessar dásamlegu fréttir þannig að maður geti hegðað
sér hvernig sem er og þurfi ekki lengur að passa sig. Þess
vegna höfum við haldið aftur af okkur með að koma
fram með stórar opinberar yfirlýsingar.“
Í greininni Leyndarmálið um hiv kom fram, að stór
fræðsluherferð heilbrigðiskerfis Danmerkur árið 2008
hafi snúist um að hiv-veiran smitist ekki við daglega
umgengni, t.d. í gegnum snertingu, handklæði eða
klósettsetur, heldur aðeins við blóðblöndun og í gegnum
kynlíf. Mörgum fannst þetta svolítið gamaldags fræðsla í
ljósi nýrra uppgötvana. Í stefnumótum UNAIDS (Al-
næmisáætlun Sameinuðu þjóðanna) sama ár kom fram
að hiv-jákvæðir einstaklingar á lyfjum með fullkomlega
bælda veiru eru ekki smitberar.
Samkvæmt Ole Møller Markussen ætti tíðni hiv-smita
í Danmörku að fara lækkandi. Þrátt fyrir gott aðgengi
að lyfjum smitast margir í Danmörku á ári hverju. Ole
Møller segir annan hóp einstaklinga að smita. Það séu
einstaklingar sem fari ekki í hiv-próf og viti ekki að þeir
eru smitaðir. Þessir einstaklingar séu ekki á lyfjum og
þar með smitberar.„Þetta er hin svokallaða skuggatala,
sem við giskum á að séu um 1000 manns í Danmörku.“
Ole segir að í sumum tilfellum hafi fólk ekki hugmynd
um að það sé smitað af hiv-veirunni og að stór hluti
hinna smituðu einstaklinga viti ekki að þeir séu smit-
aðir og vilji hreinlega ekki fara í hiv-próf. Þá sé stór hluti
ástæðunnar fyrir því að fólk vilji ekki fara í slíkt próf,
ótti við fordóma og stigma í kringum það að vera með
hiv. Þetta telur Ole Møller Markussen vera aðal vand-
ann: „Það er ekki sá einstaklingur sem veit að hann er
smitaður sem gengur um bæinn og smitar aðra. Það er
hinn sem ekki veit að hann er smitaður.“
Án efa eru einstaklingar á Íslandi eru með hiv-veiruna
án þess að vita af því.
Þýtt og endursagt: Eva Gunnbjörnsdóttir
Heimildir:
Information.dk: Hemmeligheden om hiv,
information.dk.
ViogHIV, 23. árg.: Mere sex med Hiv-smittede
Rauði borðinn, 23. árg., 34. tbl.
Á Íslandi hafa margir
smitast síðustu ár
Það.hafa.300.einstaklingar.smitast.af.hiv-veirunni.
á.Íslandi.frá.upphafi.samkvæmt.skýrslu.sóttvarn-
arlæknis.frá.því.í.nóvember.í.fyrra..Þar.af.eru.39.látnir..
Samkvæmt.tölum.sóttvarnarlæknis.smituðust.16.
manns.árið.2012.en.23.árið.2011..Tíðni.hiv-smita.
ætti.að.fara.lækkandi.hér.á.landi.en.síðustu.ár.hefur.
fíkniefnaneytendum.sem.sprauta.sig.í.æð.fjölgað..
Því.hafa.margir.einstaklingar.smitast.í.gegnum.nálar..
Einnig.hefur.verið.í.umræðunni.hér.á.landi.að.eldra.
fólk,.sem.hefur.verið.smitað.árum.saman.án.þess.að.
vita.af.því,.hafi.í.auknum.mæli.verið.að.greinast.með.
hiv-veiruna.