Víðförli - 15.02.1990, Blaðsíða 3

Lifandi þjóðkirkja
við lok 20. aldar
Umrœðuefni á þrettándaakademíu í Skálholti
Dagana 5. til 7. janúar síðastlið-
inn söfnuðust um það bil 30 þátttak-
endur saman til þrettándaakademíu
í Skálholtsskóla. Er þetta í annað
sinn, sem slíkt málþing kemur sam-
an á þessum stað til að halda þrett-
ánda dag jóla eða opinberunarhátíð
Drottins (epífaníuna) hátíðlega. Er
það von þeirra, sem að akademiunni
standa, að hún sé nú komin til að
vera og jafnframt að hún verði ís-
lensku kristnilífi til nokkurs gagns á
komandi árum.
Markmið þrettándaakademiunn-
ar er þríþætt. Með henni skal Ieitast
við að skapa aukna vitund fyrir þeim
boðskap, sem að fornu hljómaði í
kirkjunni á þessum degi, þegar
minnst var fæðingar Krists, opinber-
unar stjörnunnar fyrir vitringunum,
opinberunar þeirrar, er varð við
skírn Krists og fyrsta kraftaverks
hans í brúðkaupinu i Kana í Galíleu.
Dagskrá akademíunnar einkennist
af miklu helgihaldi, sem mótast af
þessum fornu stefjum hátíðarinnar,
en til þeirra getur kirkjan stöðugt
sótt þrótt og gleði, þar sem þau
minna hana á, að hún tilheyrir hin-
um sigrandi Kristi. í öðru lagi hefur
samfundur þessi það markmið að
stunda gagnrýna og málefnalega
umræðu um málefni, er snerta mikil-
væga þætti í lífi og starfi íslensku
þjóðkirkjunnar á líðandi stundu. Af
þeim sökum, hefur honum verið val-
ið heitið akademía. Umræðunni er
þó ekki aðeins ætlað að vera fræði-
leg í þröngri merkingu þess orðs,
heldur skal keppt að því að draga
hagnýtar ályktanir af niðurstöðum
hinna akademísku greininga, er að
gagni geta komið í hinu lifaða lífi
kirkjunnar. Loks hefur þrettánda-
akademían það markmið, að stuðla
að upplífgandi samfélagi þeirra, sem
þátt taka í störfum hennar, og er þar
gjarnan slegið á hina léttustu strengi.
Sjálfsmynd kirkju —
lifandi kirkja
Á fyrstu þrettándaakademíunni
var umræðuefnið sjálfsmynd ís-
lensku þjóðkirkjunnar. Þá var með-
al annars spurt hvaða ályktanir
mætti draga af lífi og starfi kirkj-
unnar á sviði helgihalds, prédikunar
og þjónustu (díakoníu) varðandi
skilning þjóðkirkjunnar á eðli sjálfs
sín, stöðu og hlutvérki. í fyrirlestr-
um og umræðu var mjög fengist við
spurningar um það, hvort hin sér-
stæða staða evangelisk-lúthersku
kirkjunnar sem þjóðkirkju hér á
landi hefði slævt vitund þeirra, sem
innan hennar starfa, fyrir mikilvæg-
um þáttum í köllunarhlutverki krist-
innar kirkju. Með öðrum orðum
hvort þjóðkirkjuskipanin hefði
reynst þjóðkirkjunni fjötur um fót í
viðleitni hennar til að vera órofa
hluti af hinni einu, heilögu, almennu
og postullegu kirkju Krists, svo vitn-
að sé til orða hinnar kristnu játn-
ingar.
Því er ekki að leyna, að ýmsir
vildu svara þessum spurningum ját-
andi, þó með mismunandi móti
væri. Mátti jafnvel skynja vissa upp-
gjöf í máli margra. Af þeim sökum
þótti skipulagshópi þrettándaaka-
demíu 1990 við hæfi að halda um-
ræðunni áfram í jákvæðari anda og
grafast fyrir um forsendur þess, að
hér á landi geti lifandi þjóðkirkja
starfað við lok 20. aldar. Voru þau
orð því gerð að yfirskrift nýafstað-
innar akademíu. Með lifandi þjóð-
kirkju var átt við þjóðkirkju, sem í
senn varðveitti samkirkjulegan arf
kynslóðanna í boðun og helgihaldi,
en samsamaði sig jafnframt í raun ís-
Dr. Hjalti Hugason.
lenskum aðstæðum í menningar- og
félagslegu tilliti.
í aðfararfyrirlestri akademíunnar
var áhersla lögð á, að titil þennan
bæri ekki að skilja, sem gagnrýni á
núverandi ástand kirkjunnar og
þátttakendum bent á, að þeir væru
ekki saman komnir til að reisa upp
frá dauðum eða vekja af Þyrnirósar-
svefni, heldur bæri aðeins að skoða
orðin sem tilbrigði um fleyg orð sið-
bótarfrömuðanna um stöðuga þörf
kirkjunnar fyrir siðbót. Að baki ein-
kunnarorðanna og þeirra viðfangs-
efna, er þau rúmuðu bjó þó vitundin
um, að sú kirkja, sem ekki efaðist
stöðugt um líf sitt, leitaði þess og
berðist fyrir því væri ekki lífvænleg.
í þeim anda gætti einnig gagnrýn-
inna tóna á köflum, sem vonandi
hafa þó einkennst af jákvæðri
gagnrýni.
Víðfeðm umræða
Þegar hugsað er til baka, verða
áhrifin þau, að umræðan í Skálholti
VÍÐFÖRLI — 3