Víðförli - 15.02.1990, Blaðsíða 14

urlandanna, bæði hjónin. Maðurinn
minn kynnti sér skólaíþróttir og
sundþjálfun, en ég kynnti mér ræki-
lega það sem efst var á baugi í vefn-
aði og heimilisiðnaði. Ég sá fjársjóð-
inn sem var fólginn í íslensku ullinni
og mig klæjaði í fingurna eftir því að
gera eitthvað sérstakt úr þessu efni.
Fram að þessu hafði lítið annað en
treflar verið til sölu af handvefnaði.
Eftir að heim kom Ieigði ég mér
herbergi fyrir vefstól og byrjaði að
fikra mig áfram með eitthvað nýtt.
Brátt fóru gamlir nemendur og hús-
mæður að sækjast eftir að fá hálfs
dags vinnu hjá mér við að vefa. Kon-
ur voru á þeim tíma að byrja að fara
út á vinnumarkaðinn og margar
treystu sér ekki til að vinna í íshúsun-
um. Það var svo um 1962 sem ég
stofnaði fjölskyldufyrirtæki og við
keyptum húsið að Hafnarstræti 20b
og síðan Hafnarstræti 20a. Þá bauð
ég starfsfólkinu, sem mest voru kon-
ur, að gerast hluthafar. Mér fannst
konur hafa sig lítið í frammi og
þyrftu meira að láta til sín taka. Mér
fannst líka að þær ættu að hafa sam-
vinnu um það.
Margar konur í vinnu
Það unnu hjá mér þetta 12 til 13
konur, og þegar flest var, vorum við
14 manns, þar af einn karlmaður.
Flestar konurnar unnu hlutavinnu.
Svona starfsemi þarfnast mikillar
vinnu og mikils eftirlits. Ég var
framkvæmdastjóri, stjórnarfor-
maður, verkstjóri og hönnuður allan
tímann sem vefstofan var rekin.
Við fengum fjölda tilboða um
sýningar, bæði hér heima og erlend-
is. Það sem við höfðum fram að færa
vakti alltaf mikla athygli, vegna þess
að það var nýtt og þótti sérstakt, en
jafnframt listrænt og þjóðlegt. Hin
íslenska fálkaorða hlotnaðist mér
eftir sýningu á hótel Sögu 1976 á
ýmsum handofnum kvenfatnaði,
þar á meðal brúðarkjólum.
Ég var eitt sinn spurð að því af
dönskum blaðamanni hvar ég fengi
hugmyndir. Ég sagðist fá þær úr
náttúrunni. Ég hefði ekki tök á að
sækja reglulega sýningar og söfn, en
litirnir í fjöllunum sem umlykja ísa-
fjörð væru svo fallegir og marg-
breytilegir. Þegar ég horfði á himin-
inn og litina í fjöllunum fengi ég
mínar hugmyndir.
Höklarnir hápunktur
Mér finnst höklarnir eiginlega há-
puntkur míns listvefnaðar. Það er
alveg sérstök tilfinning að vefa
hökla. Það þarf aðlögunartíma og
það þarf hugarró á meðan unnið er.
Maður þarf að geta haldið sig vel að
verkefninu, þá opnast nýir mögu-
leikar og nýjar hugmyndir verða til.
Það er nauðsynlegt að slitna ekki úr
sambandi við verkið, heldur geta
haldið áfram þar til því er lokið. Ég
fæ alveg feikilega mikla orku út úr
vefnaðinum, sama hvort það eru
höklar eða annað. Handofnir höklar
búa yfir útgeislun sem ekki er að
finna í fjöldaframleiddri vöru. En
við það að hugur og hönd vinna
saman, þræðirnir eru stroknir, fyll-
ast þeir Iifandi afli sem heldur áfram
að senda frá sér útgeislun eftir að
flíkin er orðin til. Þar sem manns-
höndin varla kemur nálægt, vantar
svo mikið á, að mér finnst það ekki
vera helgir gripir.
Það var sr. Jakob Hjálmarsson
sem kom mér til að vefa hökla og
fyrsti hökullinn sem ég óf var föstu-
hökull fyrir ísafjarðarkirkju. Ég gat
líka alltaf leitað til sr. Jakobs í sam-
bandi við listræna útfærslu tákn-
málsins. Ég óf Iíka altarisklæði,
stólu, hjúp og möppu í stíl við þenn-
an hökul.
Mér var einu sinni boðið að sýna
hökla í Sorö í Danmörku. Það vakti
undrun hvað höklarnir mínir voru
léttir. Hanna Vedel, þekkt dönsk vef-
listakona, dáðist mikið að þessu.
Hún hafði þá ofið 100 hökla, þar af
nokkra í klausturkirkjuna í Sorö.
Þeir voru þungir og efnismiklir og
minntu mig dálítið á munkakufla
eða skjólflíkur. Henni varð á orði,
eftir að hafa skoðað höklana mína.
„Ég verð nú að huga að því að hafa
höklana mína léttari."
Upp úr því að ég óf þennan hökul
fyrir sr. Jakob, fóru mér að berast
fleiri og fleiri beiðnir um handofna
hökla. Mér telst til að ég hafi nú ofið
24 hökla fyrir utan altarisklæði og
annan messubúnað.
Staðið við loforð
Áður en ég kvaddi ísafjörð tókst
mér að efna þriggja ára loforð um að
vefa teppi i frímúrarahúsið. Þetta
urðu þrjú samStæð listaverk, þar
sem 67 konur úr systrafélagi frímúr-
ara lögðu hönd að verki. Það var
meiningin að allar konurnar gætu
eignað sér einhvern hlut í verkinu.
Það gekk kraftaverki næst hversu vel
þetta gekk. Á einum mánuði tókst
okkuraðljúkaþessu, endavarunnið
frá kl. hálf átta á morgnana til kl. ell-
efu á kvöldin. Þetta var mitt síðasta
verk fyrir vestan.
Pétur Guðmundsson, myndlista-
maður teiknaði myndirnar sem ofið
af eftir og nú hanga þessi teppi uppi
í sal frímúrara á ísafirði.
í öllum bænum
ekki gjaldkeri
— Hvernig var að fá konur til
starfa innan kirkjunnar á ísafirði?
Það var fyrir atbeina Jónasar
Tómassonar, tónskálds og organista
að kvenfélag ísafjarðarkirkju var
stofnað. Honum fannst að kven-
mannshönd þyrfti að koma nálægt
því sem gert væri í kirkjunni. Hann
gekk á milli kvenna í bænum og
spurði hvort einhver vildi verða for-
maður, ritari eða gjaldkeri í þessu fé-
lagi. Hann spurði mig hvort ég vildi
verða gjaldkeri. í öllum bænum,
ekki gjaldkeri, sagði ég. Ég skal
heldur verða ritari. Þetta var í kring-
um 1960 og félagið starfar enn. Lára
Eðvaldsdóttir var fyrsti formaður-
inn, síðan tók Margrét Hagalíns-
dóttir við, en þegar hún flutti suður
tók ég við formennsku.
Starf okkar var fyrst og fremst
þjónusta við kirkjuna. Við sáum um
fermingarkyrtlana og klæddum
fermingarbörnin. Við höfðum jóla-
kaffi fyrir aldraða í Hlíf, ásamt fé-
lagsráði, og kirkjukaffi höfðum við
snemma á páskadagsmorgni og við
fleiri tækifæri. Ef eitthvað vantaði,
svo sem dúka, vorum við alltaf til-
búnar að bæta úr því og við gerðum
kirkjuna hreina fyrir stórhátíðir og
þess háttar.
Kvenfélagið gaf fyrsta hökulinn,
sem ég sagði frá áðan og ég gaf
mína vinnu við hann og var hann
fyrst notaður um aðventuna 1978.
Við vorum sem sagt mikið í þjón-
ustuverkunum, frekar en að afla
tekna. En fyrir jólin 1987 gáfum við
út kort og platta til fjáröflunar fyrir
nýju kirkjuna.
— Svo gerðistu meðhjálpari
14 — VÍÐFÖRLI