Víðförli - 15.06.1990, Blaðsíða 8

Ritstjóri ræðir málin.
Kirkjan og hið nýja
Austur-Þýskaland
Nýlega var hér á ferð þýskur verk-
fræðingur, dr. Reichlen, og sótti ár-
lega ráðstefnu sem evrópskar
staðlastofnanir halda. Það er þarft
að hafa staðlana í lagi og það gera
vísindamenn með mestu prýði. En
dr. Reichlen vildi líka kynnast
kirkjulegu starfi hérlendis, enda er
hann varaforseti kirkjuráðs þýsku
kirkjunnar. Kruse Berlínarbiskup,
sem er fremstur meðal jafningja, þ.e.
þýskra biskupa, er forseti kirkju-
ráðsins. Hann er tíðum í burtu svo
dr. Reichlen grípur inn í og þekkir
því afar vel til aðstæðna í þýsku
kirkjunni. Reyndar má geta þess að
í 12 manna kirkjuráði eru 9 leikmenn
og það er yfirleitt hlutfallið á þing-
um og í stjórnum þýsku kirkjunnar.
Dr. Reichlen lá mjög á hjarta sam-
eining þýsku ríkjanna og þýsku
kirknanna. Eftir fagnaðarvímu um
áramótin, hefur veruleikinn birst,
erfiðari og kaldranalegri en menn
höfðu vænst. „Sameining kirkjunnar
í Austur- og Vestur Berlín felur í sér
fjárhagslega frumskóga að villast í „
sagði Reichlen. Vesturþýskir starfs-
menn kirkjunnar hafa sex - tíföld
laun þeirra austurþýsku. Hvernig er
hægt að jafna kjör í víðustu merk-
ingu orðsins? Vandinn er ekki aðeins
sá að borga þær upphæðir sem í því
felst, vandinn er ekki minni að eiga
að mætast á jafnréttis-grundvelli.
Það unir þvi enginn til lengdar í sam-
vinnu, að vera sá fátæki og smái, án
þess að bíða tjón á sjálfum sér.
En málið hefur aðra hlið. Sannar-
lega er vesturþýska kirkjan auðugri
af fé, en sú austurþýska býr yfir ann-
arri auðlegð, - áhrifum, tiltrú, sókn-
arkrafti.
Á hinu nýja þingi Austur-Þýska-
lands ber mjög á virku kirkjufólki.
Þar sitja 22 prestar og fjórir guð-
fræðingar og fjöldi leikmanna í
kirkjulegri forystu, m.a. forseti
þingsins Sabine Bergman Pohl, að
ógleymdum forsætisráðherra Lot-
har de Maziere. Sem flestum er kunn-
ugt ,er utanríkisráðherrann Markus
Meckel prestur, og einnig varnar-
málaráðherrann Reinier Eppel-
mann, sem er þekktur fyrir
friðarguðsþjónusturnar í Leipzig,
sem hann hefur leitt. Séra Eppel-
mann er virkur friðarsinni, ef það er
rétt þýðing á erlenda orðinu „pacif-
ist”. Hann hefur m.a. neitað að
gegna herþjónustu. Val hans í þetta
hlutverk hlýtur að fela í sér ákveðin
skilaboð til Varsjárbandalagsins.
Ymsar stofnanir og hópar samfé-
lagsins leituðu skjóls hjá kirkjunni í
valdatíð kommúnista. Gildir það
jafnt um aldraða og fatlaða, minni-
hlutahópa eins og samkynshneigða
og pönkara ekki síður en andólfsöfl-
in gegn stjórnkerfinu. ‘Hvern
sunnudag var boðað fagnaðarerindi
í kirkjum landsins sem fól í sér neista
ljóss og vonar í alræðismyrkrinu”
segir hljómsveitarstjórinn heims-
frægi Kurt Masur, um austurþýsku
kirkjuna. Kirkjan varð mörgum
„borg á bjargi traust“.
En innan kirkjunnar ríkir nú viss
varúð. Annars vegar dreymir menn
um þjóðkirkju sem hefði í för með
sér kristindómsfræðslu í skólum,
helgidaga og hátíðir kirkjunnar, gott
viðhald kirkna og fastar tekjur af
sóknargjöldum, rétt eins og í Vest-
ur-Þýskalandi. En á hinn bóginn er
spurt hvort sameinað Þýskaland sé
of umfangsmikið fyrir samfélag
Evrópuþjóðanna, hvort slíkt yrði til
trafala fyrir umbótaviðleitni Gor-
batsjevs. Og hvað um þriðja heims
fólkið, gleymist það í allri þessari
umræðu? Dvínar samtalið milli
norðurs og suðurs og fær aust-
ur-vestur samræðan forgang?
Þýska kirkjufólkið hefur í mót-
byrnum og trú sinni kynnst og lært
að meta hin dýpstu kristnu gildi, um
réttlæti, samstöðu og kjark. Þau
gildi vill kirkjan hafa að vegvísi í ein-
ingarstarfinu og í afstöðu til annarra
þjóða. Þess vegna er gengið hægt um
gleðinnar dyr og reynt að sjá málin í
samhengi. Sögumenn hafa bent á
hversu sagan endurtekur sig. Það var
kirkjan sem átti mikinn þátt í upp-
byggingu hins stríðshrjáða Vest-
ur-Þýskalands, en hún lagði síðan
áherslur á hin andlegu verkefni sín.
Hvort sá verður ferill austurþýsku
kirkjunnar er að sjálfsögðu ekki vitað
í dag, en hún hefur sannarlega sýnt
að hún hefur verk að vinna 2000 ár-
um eftir Krists burð.
Það gæti verið holl ábending
þreyttu, tregu og ríku systurkirkjun-
um í vestri.
Dr. Reichlen endurtók gjarnan að
við sameiningu kirknanna væru þeir
austurþýsku ekki siður veitendur.
Vandinn væri sá að fá þá vestur-
þýsku til að þiggja. Gildir slíkt ekki
líka í samskiptum ríkjanna í norðri
og suðri.
Hvernig er afstaða okkar kirkju?
Bernharður Guðmundsson
8 — VÍÐFÖRLI