Víðförli - 15.06.1990, Blaðsíða 15

ingu, með neikvæðu formerki, sem í
því felst.
Nú er ég í klemmu. Hef verið beð-
inn að sækja ráðstefnu fatlaðra í
Peking. Bæði vil ég loka dyrum alveg
en jafnframt sýna samstöðu með
fötluðum bræðrum mínum. Senni-
lega verð ég að fallast á að samskipti
við Kína eru eins og að verða ást-
fanginn. Það slettist upp á vinskap-
inn, en ástin er ætið fyrir hendi.
Þú starfar á vegum blindra í nokk-
uð vernduðu umhverfi. Kom það
ekki til álita að hasla sér völl á al-
mennum vinnumarkaði að loknu
háskólanámi?
Ég reyndi það sannarlega, en fékk
ekki þau störf sem ég sótti um. Ég er
þó sannfærður um að ég hefði getað
sinnt þeim með fullum sóma. Reynd-
ar hef ég kennt sögu í Menntaskólan-
um við Hamrahlíð og haft gaman af,
en störf mín hjá Blindrabókasafninu
og Öryrkjabandalaginu eru svo mik-
ilvæg, að mér finnst viss forréttindi
að vinna þau. Þar að auki eru
Blindrabókasafnið ekki verndaður
vinnustaður. Starfið þar krefst
ákveðinnar þekkingar. Þá verð ég að
geta þess að öðru hverju vinn ég fyrir
Ríkisútvarpið, ég hef verið sölumað-
ur og tek virkan þátt í stjórnmálum.
Umhverfi mitt er því ekki eins vernd-
að og ætla mætti. Ég hef tekið þátt
í að móta starf námsbókadeildar
Blindrabókasafns íslands og átt hlut
að því að við stöndum nú jafnfætis
eða framar flestum Norðurlanda-
þjóðum í að beita nútímatölvutækni
við prentun bóka á blindraletri. Við
getum notað disklinga frá útgefend-
um eða prentsmiðjum til að prenta
bækurnar eftir og miklu hærra hlut-
fall blindraletursbóka kemur frá hin-
um almenna markaði hér á landi en
nokkurs staðar annars staðar í Evr-
ópu.
Ertu ánægður með framgang
Öryrkjabandalagsins?
Það hefur styrkst hressilega sem
forystuafl. Aðildarfélögin leita mjög
eftir margskonar fyrirgreiðslu. Það
má þess vegna líkja þvi við B.S.R.B
eða A.S.Í. Við höfum mjög góð
tengsl við stjórnvöld, en við fylgjum
þar eftir hagsmunamálum öryrkja.
Það hefur verið jöfn og þétt stígandi
í þróun málefna fatlaðra svo sem
húsnæðismálum og tryggingarmál-
um. Lögin frá 1979 um aðstoð við
þroskahefta og síðan frá 1984 um
málefni fatlaðra hafa breytt miklu.
Þessi lög eru nú í endurskoðun og sú
endurskoðun stuðlar vonandi að
auknu jafnrétti. En markmið er auð-
vitað ein lög fyrir alla landsmenn en
ekki sérlög. Fatlaðir kveða sér æ oft-
ar hljóðs opinberlega og vinna þar
að sínum málum. Fötlun fylgir
ákveðin stéttarvitund, meðvitund
um rétt á fyrirgreiðslu. En, og það er
stórt en, slíkum kröfum verða að
fylgja kröfur til sjálfs sín rétt eins og
samfélagsins. Það er nefnilega jafn-
gilt að samfélagið komi til móts við
fatlaða eins og fatlaðir læri að lifa í
samfélaginu. Allt sem þér viljið að
aðrir menn gjöri yður o.s.frv.
Blindir þurfa á talsvert mikilli örv-
un að halda. Þeir lokast oft inni í
sjálfum sér, lifa með eigin hugsun.
Þar finnst mér að kirkjan ætti að
gripa inn í. Það hefur ekki verið mik-
ið reynt að laða fatlaða til safnaðar-
starfs. Væri ekki eðlilegt að söfnuðir
kanni hvaða fólk þurfi aðstoð til að
komast til guðsþjónustu? Slíkt
myndi auka safnaðarstarf, en það
þarf að gerast með því hugarfari að
þeim fatlaða finnist hann ekki vera
til byrði né ama.
Besta Ieið til þessa er símhringing,
bjóða hinum fatlaða að leita til til-
tekins einstaklings ef hann þarf að-
stoð. En þessu verður að fylgja eftir
með öðru símtali. Fatlaða skortir oft
kjark og frumkvæði. Söfnuðurinn
getur skapað skjól. Við búum ekki
Iengur i fjölskyldusamfélagi fortíð-
arinnar, heldur einyrkjasamfélagi
nútímans.
Gleymum því ekki heldur að fötl-
un og missir yfirleitt raskar oft fjöl-
skyldutengslunum. Og sú röskun er
með ýmsum hætti. Til dæmis að vera
tvíburi, það er viss sjálfstæðisskerð-
ing. Fólk spyrðir tvíburana saman,
og það er ekki alltaf létt þegar þeir
eru ólíkir að geðslagi og áhugaefn-
um. Stundum verður slíkt kátlegt.
Við bræður þekkjum þetta vel. Einu
sinni spurði kona: Eruð þið bræður
ekki trúlofaðir stúlku frá Akranesi?
Og nú er Fræðsludeild kirkj-
unnar að hefja samstarf við
Öryrkjabandalagið
Já, Fræðsludeildin, Þroskahjálp
og við höfum ráðið semeiginlega til
starfa ungan guðfræðing, Guðnýju
Hallgrímsdóttur, sem var vígð til
þjónustu við farlaða nú á Jóns-
messu. Ég fagna því af heilum hug.
Reyndar hef ég verið andstæður
mjög sértækri þjónustu við fatlaða.
Almenn þjónusta á að taka mið af
þörfum fatlaðra sem annarra þegna
þjóðfélagsins, en á vissum sviðum á
hún rétt á sér. Guðný þarf að hjálpa
okkur að byggja brú milli fatlaðra og
hinna ófötluðu innan safnaðanna.
Það eru margir sem kvíða því að
hafa samskipti við fatlaða, halda að
þeir kunni ekki að umgangast þá.
Frægt er dæmið, þegar fylgdarmað-
ur blinds manns er spurður: Vill
hann kaffi?
Það þarf að efla þróun til alhliða
samskipta. Slíkt tekur tíma eins og
alltaf þegar breyta þarf viðhorfum.
Kirkjan verður að koma til móts við
einstaklinga sem lifa í einangrun af
einhverjum orsökum. Þeim fjölgar
sem hafa tíma til safnaðarstarfs með
fötluðum, öryrkjum og öldruðum.
En þessir hópar hafa líka mikið að
gefa i kirkjulegu starfi, ef menn
kunna að taka við og þiggja.
VÍÐFÖRLI — 15