Víðförli - 15.10.1999, Page 6
VÍÐFÖRLI
OKTÓBER 1999
Kirkjan stefnir að jafnrétti
Eins og kunnugt er samþykkti kirkjuþing jafnréttisáætlun
fyrir kirkjuna á síðasta kirkjuþingi. Með jafhréttisáætlun er
mörkuð stefna í jafnréttismálum innan kirkjunnar, en hún
á að „stuðla að því að gera þjóðkirkjuna að fyrirmynd í
samfélaginu í þessum efnum, eins og henni er rétt og skylt
í samræmi við líf og boðskap Jesú Krists", eins og segir orð-
rétt í jafnréttisáætluninni. Tilgangurinn með þessum skrif-
um er að kynna fyrir lesendum Víðförla helstu atriði jafn-
réttisáætlunar, en nú er í undirbúningi víðtæk kynning á
jafnréttisáætlun og starfssviði jafnréttisnefndar.
I upphafi jafnréttisáætlunar kemur fram að hún taki „mið
af gildandi jafnréttislögum á Islandi, og stefnumörkun stofn-
ana og stjómvalda landsins og kirkjulegra alþjóðasamtaka
sem þjóðkirkjan á aðild að, Heimsráðs kirkna og Lútherska
heimssambandsins". Að forminu til hefur íslenska þjóðkirkj -
an lotið lögum nr. 28/1991 um jafna stöðu og jafnan rétt
kvenna og karla, venjulega nefnd jafnréttislög. Ymislegt
bendir þó til þess að þetta hafi ekki verið í reynd. Hvað
varðar þær alþjóðlegu stofnanir sem þjóðkirkjan er aðili að
þá hafa bæði Lútherska heimssambandið og Alkirkjuráðið
fyrir mörgum árum „hvatt aðildarkirkjur sínar að vinna að
jafnrétti og því að styrkja hlut kvenna í starfi og stjómun
kirkjunnar".
Þau málefni sem jafnréttisáætlun leggur megináherslu á
eru þessi:
1. Að rétta hlut kvenna innan kirkjunnar.
2. Að jafna aðild kynjanna að nefndum og ráðum og yfir-
stjórn kirkjunnar.
3. Að stuðla að jöfnun launa og aðstöðu kvenna og karla
innan kirkjunnar.
4- Að vinna að fræðslu um jafnrétti.
5. Að vinna að endurskoðun málfars í kirkjulegri boðun
og starfi.
Til þess að fylgja eftir þessum markmiðum og til að bera
ábyrgð á framgangi jafnréttisáætlunar fyrir hönd biskups og
kirkjuráðs, kýs kirkjuþing þrjá fulltrúa í jafnréttisnefnd til
fjögurra ára í senn. Núverandi fulltrúar eru dr. Arnfríður
Guðmundsdóttir, sem er formaður, sr. Halldór Reynisson
og Drífa Hjartardóttir, bóndi og alþingismaður. Varamenn
eru Hróbjartur Árnason guðfræðingur, sr. Hulda Hrönn M.
Helgadóttir og sr. Þórhallur Heimisson. Þá segir í jafnrétt-
isáætlun að starfsmaður biskupsstofu sé ritari nefndarinnar
og jafnframt jafnréttisfulltrúi kirkjunnar og gegnir Ragn-
hildur Benediktsdóttir skrifstofustjóri þessum störfum.
1 jafnréttisáætlun er hlutverki jafnréttisnefndar lýst. Þar
kemur fram að jafnréttisnefnd á:
1. Að vera ráðgefandi fyrir biskup og kirkjuráð.
2. Að sjá til þess að jafnréttisáætlun sé framfylgt.
3. Að veita sóknarnefndum og stofnunum kirkjunnar ráð-
gjöf-
4. Að gera tillögur um endurskoðun jafnréttisáætlunar.
5. Að stuðla að umræðu og fræðslu.
6. Að gefa álit um túlkun og framkvæmd jafnréttisáætlun-
ar, eða vísa slíkum ágreiningsmálum til úrskurðarnefhd'
ar eða Jafnréttisráðs.
7. Að veita aðstoð og ráðgjöf þeim er leita réttar síns.
Islenska þjóðkirkjan stendur nú á tímamótum og því er
eðlilegt að staldrað sé við og hugað að jafnrétti innan
hennar. Jafnréttisáætlun kirkjunnar er stórt skref í átt til
aukins jafnréttis og því skiptir miklu máli að innihald
hennar verði kynnt. Til þess að geta „gengið fram með góðu
fordæmi í jafnréttismálum“ þarf kirkjan að vera heiðarleg
og sönn og viðurkenna það sem gott hefur verið gert, um
leið og hún horfist í augu við það sem miður hefur farið.
Ennþá er langt í land, en markmiðið þarf að vera skýrt.
Staða kirkjunnar gagnvart jafnrétti kvenna og karla er sér-
stök. Kristin kirkja getur ekki valið hvort hún vill jafnrétti
eða ekki. 1 samhljóman við orð Krists og verk ber kirkjunni
að vinna að fullkomnu jafnrétti og á leið sinni þangað á
hún samleið með Kristi.
Dr. Amfríður Guðmundsdóttir
formaður jafnréttisnefndar kirkjunnar
Aldamót framundan
í Róm, miðju hins kristna heims, sat munkur fyrir 1500
árum og reiknaði. Þetta var Díónýsíus litli og páfinn hafði
falið honum að finna út í hvaða viku páskar væru haldnir
árlega. Díónýsíus skoðaði gang himintungla, sólar og mána
og Biblíuna og reiknaði út tímatalið sem við notum nú og
sem segir okkur að aldamót og árþúsundamót séu á næsta
leiti. Fram að þessu hafði hver bær í raun haft eigið tímatal
sem gat verið ruglandi. Díónýsíus ákvað að yfirstandandi ár
væri 532 og setti fæðingu Krists við upphaf tímatalsins.
Fæðing Krists var reyndar ekki mjög mikilvæg fyrir hina
fyrstu kristnu. Upprisan var mesta hátíðin og því var mik-
ilvægt að ákvarða hana fyrir alla kristna menn. Díónýsíusi
tókst hins vegar að setja fæðinguna innan þeirra tíu ára
sem til greina koma þegar menn reyna að tímasetja fæð-
ingu Krist.
Hvernig fór hann að því?
Tunglið gengur í 19 ára hring. Tunglið er nauðsynlegt til
að ákvarða páska þar sem páskadagur er fyrstu sunnudagur
eftir fyrsta fullt tungl á vorjafndægri.
Gangur jarðar um sólu er eitt ár, 365 dagar. Hvern 28.
ber vikudag og mánaðardag upp á sama tíma. Þetta gengur
upp ef hver vika er sjö dagar og gert er ráð fyrir hlaupári
fjórða hvert ár.
19 x 28 er 532. Það þýddi að árið 532 þegar tímatal Dí-
ónýsíusar var tekið til notkunar gekk upp bæði með hlið-
sjón af gangi tungls og sólar.
(Heimild: Kristeligt Dagblad)
6