Víðförli - 01.12.1999, Blaðsíða 4

VÍÐFÖRLI
DESEMBER 1999
„Sameiginleg yfirlýsing um réttlætingarkenninguna“
Nýlega komu fulltrúar Lútherska heimssambandsins og
Vatíkansins saman í Agsborg og undirrituðu „Sameiginlega
yfirlýsingu um réttlætingarkenninguna“. Með þessari und-
irritun lauk samkirkjulegum skoðanaskiptum sem staðið
hafa í áratugi. Islenzka þjóðkirkjan hefur fylgzt vandlega
með málinu og ræddi það m.a. á prestastefnu 1997. Hér
verður stiklað á efni yfirlýsingarinnar í örfáum orðum.
Forspjall
Kenningin um réttlætinguna var miðlæg fyrir lúthersku
siðbótina á 16. öld. „Justificatio sola fide“ eða „réttlæting
af einni saman trú“ var talin var „primus et pricipalis
aritculus", eða „hin fyrsta og æðsta grein" trúarinnar (Mar-
teinn Lúther: Smalkald-greinamar). í lútherskri arfleifð
aldanna hefur „sola fide“ varðveitt sérstöðu sína. Af sjálfu
leiðir að kenning þessi sat frá upphafi í hefðarsæti í opin-
bemm samræðum lútherskra kirkna og rómversk-
kaþólskra. Yfirlýsingin sem undirrituð hefur verið leiðir í
ljós að nú er svo komið að kirkjurnar tvær eru færar um að
tjá sameiginlegan skilning sinn á Guðs náð í Kristi. Skiln-
ingurinn vitnar um samstöðu varðandi grundvallarsannindi
réttlætingarkenningarinnar. Gagnkvæmum formælingum
frá 16. öld er þar með formlega aflétt.
Miðað við þá miklu áherzlu sem kirkja fagnaðarerindis-
ins leggur á kenninguna um „réttlætingu af trú“ hlýtur það
að teljast sérstakur vottur um samkirkjulega nálgun og góð-
an vilja að kaþólskir skyldu yfirleitt ganga til samræðna við
lútherska einmitt um þetta efni. Menn gmnaði að næðist
samstaða um þessa grein, sem verið hafði sérstakur ásteyt-
ingarsteinn milli kirknanna tveggja um aldir, kynnu aðrir
hnútar að reynast auðleystari en ella síðar meir.
Boðun réttlætingar í Biblíunni
Kenningin um réttlætingu af trú stendur djúpum rótum í
Heilagri ritningu. Samningamenn kirknanna gengu fyrst á
hólm við þennan arf. Nú var hvoru tveggja til skila haldið,
orðum Páls postula úr fyrsta kapítula Rómverjabréfsins (v.
17), „Hinn réttláti mun lifa fyrir trú“, en þau orð ollu
straumhvörfum í hugsun Marteins Lúthers, eins og kunn-
ugt er, og orðum Jakobsbréfs, „Trúin er dauð án verka“
(2:26). Ytarleg umfjöllun um Ritninguna einkenndist öll af
þessari gagnkvæmni.
Þegar kirkjurnar ræddu boðun réttlætingar, eins og
hana er að finna í Heilagri ritningu, komu tveir ritningar-
staðir öðrum fremur til álita, Filippíbréfið 2:12-13 og Róm-
verjabréfið 8:1. Hinn fyrri er svohljóðandi: „Þess vegna,
mínir elskuðu, þér sem ætíð hafið verið hlýðnir, vinnið nú
að sáluhjálp yðar með ugg og ótta ... Því að það er Guð,
sem verkar í yður bæði að vilja og framkvæma sér til veL
þóknunar." Síðari ritningarstaðurinn er á þessa leið: „Nú er
því engin fordæming fyrir þá, sem tilheyra Kristi Jesú.“
Helgun kristins manns í verki er í fyrrnefndu greininni
fyllilega fram reidd. En úrslitavægi réttlætingarinnar fyrir
kross Krists og upprisu situr í öndvegi í hinni síðari.
„Simul justus et peccator“
Samkvæmt lútherskum skilningi réttlætir Guð manninn
fyrir trúna eina saman. En í fótspor réttlætingarinnar fetar
helgunin. Fulltrúar evangelískra kirkna í einingarferlinu
gjöra „aðgreiningu" milli réttlætingar og helgunar, en ekki
„aðskilnað". Rómverskir leggja að sínu leyti áherzlu á end-
urfæðingu einstaklingslífsins fyrir náð réttlætingarinnar.
Þessi endurnýjun í trú, von og kærleika er jafnan fyllilega
undirorpin óendanlegri miskunn Guðs.
Kirkja fagnaðarerindisins hefur ætíð talið kristinn mann
„í senn réttlættan og syndara11, sbr. millifyrirsögnina hér að
framan. En þótt réttlættur maður sé eftir sem áður syndari
fyrir Guði, er þrældómsok syndar hans brotið sakir verð-
leika Krists. Eftir það getur kristinn maður að hluta til lifað
lífi réttláts manns. Syndin flytur honum ekki framar for-
dæmingu né eilífan dauða. Synd hans er nú „yfirstigin
synd“, en eigi „synd sem drottnar“.
Kaþólskir trúa því að skírnamáðin fjarlægi allt það sem
er „synd í eiginlegum skilningi" og fordæmingar verðugt.
HJ ÁLPARSTARF KIRKJUNNAR
Gefum okkur öllum betri framtíð
Nú er hafin jólasöfnun Hjálparstarfs kirkjunnar undir yfir-
skriftinni Gefum okkur öllum betri framtíð. Er skírskotað til
þess að við byggjum öll sömu jörð og verðum að deila með
okkur kjörum. Oll erum við háð því að á jörðinni ríki frið-
ur og hagsæld.
Bráðnauðsynlegt er að kirkjan standi öflug á bak við
hjálparstarf sitt og minni alla sem kirkjuna sækja á söfnun-
ina og þá fjölmörgu sem ekki fá notið þess sem við teljum
til sjálfsagðra hluta. Á jólasöfnuninni veltur að miklu leyti
hvert umfang starfsins getur orðið á næsta ári. Jólasöfnunin
í fyrra gekk afskaplega vel, söfnunarfé jókst um 73% milli
ára. Það var því sérstaklega ánægjulegt að geta á árinu
1999 aukið við ýmis verkefni, m.a. meðal barna í skulda-
ánauð á Indlandi og einnig verulega við vatnsöflun í
Mósambík. Aukin vatnsöflun byggðist ekki síður á því að
páskasöfnunin gekk einnig mjög vel.
Jólaaðstoð Hjálparstarfsins og RRKÍ
Jólaaðstoð Hjálparstarfs kirkjunnar í samvinnu við Reykja-
víkurdeild Rauða krossins verður með hefðbundnu sniði.
4