Dagfari - des. 2020, Blaðsíða 14

14
DAGFARI
Bandaríkjamenn. Látið var að því liggja að
óvíst væri hvort mengunin kæmi frá herflug-
vellinum eða jafnvel úr gömlum ruslahaugum
Suðurnesjamanna sjálfra.
Undirlægjuháttur stjórnvalda
Jón Baldvin var hæstánægður með samning-
inn og flokksbróðir hans Karl Steinar Guðna-
son, sem var þingmaður kjördæmisins, notaði
tækifærið sem Suðurnesjamaður til að lýsa
sérstöku þakklæti fyrir lyktir málsins. Sveita-
stjórnarmenn suður frá virtust himinlifandi
með niðurstöðuna, ekki hvað síst vegna þess
að þegar búið var að borga fyrir vatnsveituna
reyndist vera afgangur til að setja upp vatns-
rennibraut við sundlaugina í Njarðvík. Það
voru þá múturnar! Öfgasinnaðir jafnaðar-
menn, grínframboðið sem bauð fram í þing-
kosningunum 1991, gerðu stólpagrín af þessu.
Eitt helsta kosningaloforðið þeirra var að láta
smíða vatnsrennibraut yfir Faxaflóann upp á
Akranes.“
Í Dagfara frá 1992 voru þessar umræður á
Alþingi ágætlega raktar. Þar var einnig að
finna ítarlega grein eftir Árna Hjartarson um
grunnvatnsmengun á Miðnesheiði ásamt
skýringarkortum og greinargóðri umfjöllun
um helstu mengunarstaði á herstöðvar-
svæðinu, þau skaðlegu efni sem þar væri
að finna og upprifjun á nokkrum kunnum
mengunarslysum. Tekið var viðtal við Davíð
Scheving Thorsteinsson, sem var um þær
mundir umfangsmikill vatnsútflytjandi þar
sem rætt var um framtíðarmöguleika íslensks
vatns á mörkuðum.
Þá voru í blaðinu tvær greinar eftir Einar Val
um mengunarmálin sem mynduðu framhald
hvor af annarri. Þar voru rakin dæmi um
mengunarslys í grennd við bandarískar her-
stöðvar í öðrum löndum, fyrri afskipti
höfundar af menguninni á Suðurnesjum
rakin og vikið að langri og strangri baráttu
landeigenda Eiðis á Langanesi sem reyndu
að fá ábyrgð Bandaríkjahers á mengun vegna
ratsjárstöðvar á Heiðarfjalli viðurkennda.
Hörðust urðu viðbrögðin þó vegna ábendinga
í greinunum um möglegt samhengi milli
mengunar og tíðni fæðingargalla. „Kunningi
sem gegnt hafði læknisstörfum í Keflavík
um skeið vakti athygli mína á hárri tíðni
fæðingargalla hjá fyrirburum á svæðinu. Um
var að ræða svokallað Potter ś Syndrome,
sem lýsir sér í að nýrun vantar í börnin, en
innkirtlaáhrif eru einmitt meðal þekktra
afleiðinga af eiturefnum þeim sem notuð voru
svo ótæplilega á vellinum.
Vitaskuld gat ég ekkert fullyrt að um bein
tengsl væri að ræða, enda afar erfitt að sýna
fram á slíkt með tölfræðilegri marktækni.
Hins vegar taldi ég nauðsynlegt að ráðist yrði
í faraldursfræðilega athugun sem hefði getað
varpað ljósi á málið, bæði varðandi þennan
fæðingargalla og ýmsa aðra sjúkdóma.
Fljótlega eftir útkomu blaðsins fékk sjón-
varpsmaðurinn Eiríkur Jónsson mig í viðtal
í þætti sínum á Stöð 2, þar sem ég kom
meðal annars inn á þetta atriði. Það varð
allt vitlaust í kjölfarið. Eiður Guðnason,
sem þarna var umhverfisráðherra, heimtaði
að mæta sem gestur strax í næsta þátt hjá
Eiríki. Þar svaraði hann engu af því sem
fram hafði komið efnislega, en lýsti því yfir
að ég væri andlega vanheill. Svona voru nú
vinnubrögðin á þeim bænum.“
Blm: „Voru viðbrögðin öll með þessum hætti?
Hvernig gekk að fá málefnalegar umræður
um efni blaðsins?“
Herflugvélar á Keflavíkurflugvelli.