Vinnan - 01.06.1946, Blaðsíða 20

— Já, Watson, en með tilliti til þess að knýja fram
lokaniðurstöður yðar. Við skulum nú draga saman þær
niðurstöður, sem okkur hefur heppnazt að afla, vegna
þess hve vel við erum að okkur í atvinnulandafræði:
Eyjan var allt önnur en sú, sem Róbínson vill vera láta,
og þar hljóta að hafa komið menn á undan honum. En
hvernig getum við hent reiður á, hvaða eyja þetta var?
Ekki getum við tekið hverja einstaka eyju á öllum hnett-
inum og borið hana saman við lýsingu Róbínsons. Ef
svo mætti að orði komast, verðum við að snúa okkur
til Scotland Yard, og ganga úr skugga um, hvort ekki
kunna að hafa verið til efnhverjar eyjar og einhverjir
menn, sem gátu hjálpað Róbínson, þegar hann ritaði
frásögn sína. Og nú kemur Alexander Selkirk til sög-
unnar, og um hann hafið þér auðvitað yðar ákveðnu
skoðanir . . .
— Hm, tautaði Wat'son svo að tæplega heyrðist.
— Hafið yðar skoðanir sjálfur, í öllum guðanna
bænum. Ég vona, að lokaniðurstöður okkar verði réttar
áður en lýkur. Selkirk var ekki tilbúin persóna, held-
ur lifandi maður. Hann var skozkur sjómaður. Eins og
allir Skotar vildi hann græða fé. Hann var þátttakandi
í för Dampiers um Kyrrahafið. Leiðangurinn var sér-
kennilegur fyrir þetta tímabil. Dampier ætlaði sér að
finna ný lönd, en hann sló ekki hendinni á móti því að
ræna Spánverja og Frakka, ef færi gafst. Það var dá-
lítið hættulegra að sigla með honum, en að ferðast
meðfram ströndum Skotlands, en tækifærin til þess að
græða peninga voru líka öll önnur.
Selkirk gat sér hins vegar engan orðstír fyrir frið-
semi. Hann lenti í deilu við skipstjórann, — og þegar
Dampiers hafði siglt fyrir odda Suður-Ameríku, árið
1704, og kom í námunda við Juan Fernandezeyju, setti
skipstjórinn Selkirk blátt áfram í land á eynni. Um
þetta varð gagnkvæmt samkomulag og hinn óþjáli
háseti fékk með sér þörf sína af vistum og vopnum.
En þegar hann sá segl undin upp á skipinu, bilaði
kjarkur hans. Hann synti aftur út að skipinu og grát-
bað þess að fá að vera með. „Of seint, vinur minn,“
svaraði skipstjórinn.
Eftir fjögur ár var Selkirk bjargað af enska skipstjór-
anum Woodes Rogers. Hann var meiri hryggðarmynd-
in, þessi „Róbínson“. Það hafði reynzt furðu erfitt að
dvelja 4, — ekki 28 —, ár á óbyggðri eyju.
Þegar Rogers kom heim til Englands aftur, ritaði
hann bók um ferð sína og hermdi þar glögglega frá
ævitnýrum Selkirks. Sjálfur varð Selkirk frægur maður
um tíma. Blöðin birtu viðtöl við hann. Það er meira að
segja líklegt, að blaðamaðurinn Defoe hafi hitt hann.
— Ójá. (Það rann upp ljós fyrir Watson).
-— Eins og þér sjáið, Watson, sagði Sherlock Holmes
með ástúðlegu brosi. Jafnvel þó að þér vilduð draga
Selkirk undan, þá er ég þó búinn að hafa upp á honum.
Hann er aðalvitnið í þessu máli. Hann er fyrirmynd
Róbínsons. „Óbyggða eyjan“ er Juan Ferandez. Hún
liggur ekki í Atlanzhafinu heldur í Kyrrahafi, vestur
undan Chileströndum, á hér um bil sömu breiddargráðu
og Valparaso.
Og nú er það ekki lengur undarlegt, þó að á eynni
fyndist vínviður, sykurreyr og geitur. Allt þetta var
þangað flutt af Juan Fernandez, sem fann eyna árið
1563, það er að segja hálfri annarri öld áður en Selkirk
var settur þar í land. Geiturnar urðu villtar og marg-
földuðust. Franskir og enskir sjóræningjar höfðu þar
stöðugan aðgang að kjötborgðum. Spánverjar fluttu
hunda til eyjarinnar í þeirri von, að þeir ætu upp geit-
urnar, og sjóræningjarnir fengju ekkert kjöt. En hund-
arnir veiddu ekki geiturnar, heldur drápust, og þeim
hélt áfram að fjölga í friði. Það er framhaldið af sögu
víkinganna hinum megin við Ameríku. Þér vitið, hvað
átt er við með víkingur, Watson? . . .
-— Já, svona nokkurn veginn, heyrt hef ég þeirra
getið . . ., svaraði Watson.
— Ef þér viljið kynnast þeim betur, skuluð þér lesa
sögu kvikfjárræktarinnar, því að kvikfj árræktin kemur
mjög við sögu sjóhernaðarins, eins og þér munuð kom-
ast að raun um. Hvað sem öðru líður, þá held ég endi-
lega, að eitthvað sé bogið við söguna af Róbínson.
—: Það er deginum Ijósara, sagði Watson og bætti
við með aðdáunarbrosi: Það mætti segja mér, að herr-
arnir í Scotland ard spryngju enn einu sinni af öfund.
— Það þykir mér ekki ósennilegt, sagði leynilög-
reglumaðurinn og skellihló. Nú jæja, þá vantar yður
járnhörðu rökfærslurnar og bækurnar mínar um at-
vinnulandafræði.
Svo hristi hann öskuna úr pípunni sinni.
Framhald.
Jensen og Hansen voru á Ijónaveiðum. Einn daginn
sendir Jensen svohljóðandi hraðskeyti til frú Hansen:
ALVARLEGT SLYS LJÓN RÉÐIST Á HANSEN
STOPP HVAÐ Á AÐ GERA VIÐ HANSEN
JENSEN
Frú Hansen svaraði um hæl:
SENDIÐ HANSEN STRAX HEIM —
FRÚ HANSEN
Nokkru seinna sendir frú Hansen annað skeyti svo-
hljóðandi:
LJÓN MÓTTEKIÐ STOPP MISSKILNINGUR
STOPP SENDIÐ HANSEN STRAX —
FRÚ HANSEN
Og fær svohljóðandi svarskeyti frá Jensen:
ENGINN MISSKILNINGUR STOPP HANSEN
INNI í LJÓNIU — JENSEN
142
VINNAN