Vinnan - 01.03.1949, Blaðsíða 13
SÆMUNDUR ÓLAFSSON:
Á vinnustað II.
Á vertíðinni í
Það er dmngi í lofti og gengur á með hvössum
hryðjum af suðri. Vegurinn er ósléttur og blautur,
leir og forarleðja gengur yfir jeppann, svo að hann
líkist meira moldarbarði en nútíma farartæki. Þó er
haldið með 40 km. hraða á klst. út Garðinn og beygt
til vinstri veginn, sem liggur til Sandgerðis. Á hægri
höndina er Garðskagavitinn hár og tígulegur. Á
ströndinni sem beygir til suðvestur frá vitanum er
Miðnesbyggðin á ræktaðri ræmu með sjónum, fyrir
ofan túnin er heiðin uppblásin og gróðurlítil.
Nú verður ekki séð að þetta land geti með land-
kostunum einum framfleytt búpeningi með sömu á-
gætum og þegar Hafur-Björn byggði á Hafur-Bjarna-
stöðum, því þá var, sem yxu þar tvö höfuð á hverj-
um grip. Enda er víst útdauður kynstofn bóndans
á Hafur-Bjarnastöðum.
Vegfarandinn sér að jafnaði lítið til búpenings
Suðurnesjabóndans þó um veginn sé ekið, að undan-
teknum útigangshrossunum, en af þeim er mikið á
Suðurnesjúm.
Þótt Suðurnesjamenn hafi verið góðir bændur allt
frá tíð Molda-Gnúps og Hafur-Bjarnar til þessa dags
þá hafa þeir þó verið jöfnum höndum og skör fram-
ar sjómenn. Þeir hafa átt auðsæld og lífsöryggi mest
undir sjónum, enda hafa þeir verið og eru afburða
sjómenn og sjósóknarar. Þegar til Sandgerðis kemur
er þar líf og fjör, bátarnir eru að koma úr róðri,
sjómenn halda heim til sín eða í verbúðirnar að
loknu dagsverki, en landmennirnir taka til starfs.
Hvarvetna getur að líta merki afla og sjósóknar.
Næst sjómönnunum setja útigangshrossin mestan
svip á þorpið við fyrstu sýn. Þau standa í slorhaug-
unum og gauða á fiskúrganginum eða híma undir
húsveggjum og skúrum, loðin og þunglyndisleg á
svipinn. Yfir hafinu og flæðarmálinu flögrar hvít-
fuglinn í hundraða og þúsundatali. Bátarnir eru að
leggjast við bryggju að afloknum róðrinum. Verzl-
anirnar eru fullar af vermönnum sem koma til að
kaupa nauðsynjarnar. Þetta eru veðurbarnir og vask-
legir menn klæddir skjólgóðum vinnufötum. Þeir
eru glaðlegir og frjálsmannlegir, þeir taka djarf-
mannlega undir við aðkomumanninn, segja aflafrétt-
irnar í stuttu og skýru máli. Aflinn er lítill í dag,
erlendir togarar 40—60 talsins hamast á bátamiðun-
um, með þeim afleiðingum að aflinn hefur minnkað
úr 25—40 skippund í róðri niður í 6—20 skippund á
bát. Ég ek fram á bryggjuna þar sem bátarnir liggja.
Einn þeirra er Hrönn G. K. 240, 34 smálestir, byggð-
ur 1944. Eigendur hans eru 9 alþýðumenn, sem
flestir vinna við bátinn.
Það er lágsjávað. Á bryggjunni stendur vöru-
bifreið, nokkrir menn eru að draga lóðarbala upp
úr „Hrönn“ og raða þeim á vörubifreiðina. Það eru
landmennirnir frá bátnum. Ég tek Karl Bjarnason
tali, hann er land-formaður við „Hrönn". Þegar ég
hef spurt hann um aflabrögðin og við höfum skifzt
á almæltum tíðindum, stígur hann upp í jeppann
og við ökum á eftir vörubifreiðinni, sem heldur nú
upp bryggjuna áleiðis í beitingarskýli þeirra Hrann-
ar-manna. Þegar þangað kemur er verið að losa lóða-
balana af bifreiðinni. Þeim er skotið inn í byrgið og
nafn einhvers landsmannsins kallað upp við hvern
bala. Lóðirnar eru merktar á ýmsan hátt þeim land-
mönnum, sem beittu þær síðast. Þeir taka nú hver
sinn bala. Þegar tóm vinnst til beitingarinnar tekur
hver sitt bjóð og beitir.. Ef einhver dregst aftur úr
vegna mikillar flækju á lóðinni hjálpa hinir honum,
þannig að allir vinna jafnlengi við beitinguna án
tillits til vinnuhraða. Landmennirnir eru 7 við hvern
bát. Þeir taka lóðirnar upp úr bátnum að loknum
róðri, beita þær og koma þeim um borð áður en
næsti róður hefst. Þeir taka við aflanum við skips-
hlið og láta hann upp á bifreið, sem ekur honum
í aðgerðarkróna, þar taka þeir fiskinn, slægja hann
svo, og koma honum aftur upp á bifreið, sem ekur
honum á bryggjuvigt, þar er hann veginn áður en
hann er lagður inn í hraðfrystihúsið.
í beitingarbyrginu er glatt á hjalla, piltarnir eru
allir á bezta aldri glaðværir og handtakagóðir. Ég
spyr þá að nafni en gleymi nöfnunum fljótt aftur,
einn nefna þeir þriðja stýrimann í glensi, hann heitir
raunar Sigursveinn Björnsson glaðlegur unglingur
hár beinn og karlmannlegur, annan nefna þeir rek-
netakokk en hann heitir Baldur, hefur mikið bjart
VINNAN
41