Vinnan - 01.02.1998, Blaðsíða 12

Ólaunaðir verkamenn í Rússlandi
Einn af hverjum fjórum rúss-
neskum verkamönnum, meira
en 20 milljón manns, fær ekki
útborgað reglulega og tafir á
launagreiðslum geta orðið allt
upp í sex og jafnvel tólf mánuð-
ir. Margir fá útborgað í
framleiðsluvörum verk-
smiðjunnar sem þeir vinna hjá.
Moskvits verksmiðjumar framleiddu
um 200 þúsund bíla á ári fyrir fáein-
um árum og höfðu um 25 þúsund
manns í vinnu. A síðastliðnu ári var
framleiðslan komin í 2000 bíla eftir
að hafa legið niðri í heilt ár. Borgar-
yfirvöld í Moskvu lofuðu að greiða
hundruðum manna sem voru endur-
ráðnir þau laun sem þeir áttu inni en
sú varð ekki raunin. Greiðslurnar
voru smáræði og í ofanálag komust
verkalýðsfélögin að því að til var
leynireikningur í verksmiðjunni með
milljarði rúblna (175 þúsund dollur-
um). Frá því í september síðastliðn-
um hafa starfsmennimir fengið greitt
í varahlutum. Samstarfsmaður þeirra
innan verksmiðjunnar kaupir síðan
brettin, dekkin eða stýrin á 80% af
opinberu verði.
-Þetta er fáránlegt segja starfs-
mennimir, en neyðast til að sætta sig
við fyrirkomulagið. Þetta er þó engan
vegin einsdæmi. Samkvæmt skýrslu
rannsóknarstofnunar iðnaðarins í
Moskvu sem unnin var í samvinnu
við Háskólann í Warwick á Bret-
landi, fær einn af hverjum átta Rúss-
um greitt á svipaðan hátt. Verkamenn
í Ivanova textílverksmiðjunum eiga
nú heilu staflana af lökum en þeir
sem vinna í postulínsverksmiðjum
Gus-Chmstlany em að „safna“ krist-
alsvösum. Verkafólk í Akhtuba verk-
smiðjunum í Volgograd hafa mánuð-
um sarnan orðið að láta sér nægja
pakka af sérstökum apparötum.
WSwMMmmm
UMTALSVERÐAR BREYTINGAR hafa á undanförnum árum verið gerðar á sviði
rafmagnsöryggismála til að mæta kröfum nýrra tíma. Allar miða þær að auknu
rafmagnsöryggi og bættri þjónustu við neytendur. LÖGGILDINGARSTOFA fer
nú með yfirumsjón rafmagnsöryggismála en faggiltar
skoðunarstofur annast rafmagnseftirlit.
Aukin ábyrgð
HÚSEIGENDUR og
umráðamenn
húseigna bera ábyrgð
á að raflagnir og
rafbúnaður á þeirra
vegumséuílagi. Þeim
ber að lagfæra strax
það sem aflaga fer og
kalla til fagmenn ef
nauðsyn krefur.
LW ij
Meiri kröfur
RAFVERKTAKAR og
rafveitur eiga aðvinna eftir
gæðakerfi sem tryggir að
öll verk séu yfirfarin í
verklok og að þau uppfylli
settar kröfur um öryggi.
Framkvæmdar eru
úrtaksskoðanir í stað þess
að opinberir eftirlitsmenn
taki hvert verk út eins og
áður var. Leiði skoðun í Ijós að ekki hafi verið farið
að reglum hefur Löggildingarstofa rétttil að grípa
til viðeigandi ráðstafana.
Löggiltir fagmenn
RAFVERKTAKAR sem fengið hafa löggildingu hafa einir heimild til þess að annast
rafverktöku og bera ábyrgð á þeim rafverkum sem falla undir lög og reglugerðir
um raforkuvirki. Löggildingarstofa löggildir rafverktaka að uppfylltum skilyrðum
um menntun, kunnáttu, búnað og aðstöðu.
Ábyrgir seljendur
RAFTÆKJASALAR og innflytjendur rafbúnaðar þurfa að geta sýntfram
á uppruna og eiginleika þeirrar vöru sem þeir hafa á boðstólum og
eru ábyrgir fyrir því að hún uppfylli settar kröfur. Vegna vaxandi alþjóða-
samstarfs, m.a. vegna samninga um gagnkvæma viðurkenningu á
prófunum og vottunum, er ekki lengur talin þörf á að skoða allan
.. .. __ rafbúnað áður en hann fer á markað hérlendis. _
ML R
Breytt eftirlit
RAFMAGNSEFTIRLIT RÍKISINS hefur verið lagt niður. Nú annast
óháðar og faggiltar skoðunarstofur rafmagnseftirlit í umboði
Löggildingarstofu. Skoðunarstofurframkvæma úrtaksskoðanir
en einnig er farið eftir ábendingum sem berast
til Löggildingarstofu, m.a. frá almenningi.
VANTAR ÞIG UPPLYSINGAR?
Hafðu samband við Löggildingarstofu.
ERT ÞÚ IVAFA UM
RAFMAGNSÖRYGGI ÞITT?
Ábyrgðin er þín. Fáðu löggilta
fagmenn í lið með þér.
Löggildingarstofa
Rafmagnsöryggisdeild Síðumúla 13 • Sími:
568 1122 *Fax: 568 9256
Löggildingarstofa hefur yfireftirlit með:
• vörnum gegn hættu og tjóni af völdum rafmagns
• háspenntum raforkuvirkjum og neysluveitum
• innri öryggisstjórnun rafveitna og rafverktaka
• markaðsgæslu raffanga
Löggildingarstofa annast:
• löggildingu rafverktaka
• samningu og túlkun reglna á rafmagnssviði
• leyfisveitingu til faggiltra skoðunarstofa og eftirlit með þeim
• miðlun upplýsinga til fagmanna og almennings
Akhtuba er nefnilega hætt að vera
aðalvopnaframleiðandi sovjéska
hersins. Verksmiðjan varð að finna
nýju framleiðslu eftir að kalda stríð-
inu lauk og framleiðir nú vörur fyrir
kynlífsmarkaðinn.
Engin laun
Þessir verkamenn geta þó prísað sig
sæla því í mörgum tilvikum fá menn
ekkert að launum. Milljónir manna
hafa engin laun fengið mánuðum
saman. Fyrmefnd skýrsla greinir frá
því að 40% verkamanna segjast að-
spurðir ekki hafa fengið útborgað
fyrir síðastliðinn mánuð, 54% ófag-
lærðra verkamanna höfðu ekki fengið
laun. Aðeins fjórðungur hafði fengið
greitt á réttum tíma og að fullu í pen-
ingum. 5% Rússa, nærri fjórar millj-
ónir manna, hafa ekki fengið greidd
laun í meira en hálft ár. Áætlað er að
samanlögð upphæð ógreiddra launa í
landinu sé um 10 milljarðar dollara
eða um 700 milljarðar króna. Það er
svipuð upphæð og nemur öllum
greiddum launum í Rússlandi í fimm
vikur.
Til að fullkomna myndina ætti
einnig að reikna með skuldum al-
mannatryggingakerfisins. Því að þrátt
fyrir að staðið hafi verið við loforð
um að greiða þriggja milljarða doll-
ara lífeyrisskuldir í júlí á síðstliðnu
ári hafa orðið tafir í allt að sex mán-
uði, misjafnt eftir svæðum, hvað
varðar greiðslu fjölskyldubóta og at-
vinnuleysisbóta.
Áhyggjup verkalýðs-
hreyfingarinnan
Milljónir Rússa þurfa að bregða fyrir
sig margvíslegum úrræðum til að lifa
af. Eftir vinnudag í verksmiðjunni
verður verkamaðurinn leigubílstjóri.
Smæstu landskikar eru þaulnýttir því
þar er ræktað grænmeti fyrir fjöl-
skylduna og jafnvel til að selja. Efna-
hagur er að verða óformlegri og spill-
ing er hluti af kerfinu.
Á fyrri helmingi ársins 1997
fimmfaldaðist fjöldi verkfalla miðað
við fyrra ár. Að meðaltali voru gerð
5000 verkföll á mánuði frá janúar til
mars. Þrátt fyrir að ástandið virðist
hafa róast að undanfömu, meðal ann-
ars vegna þess að lífeyrisskuldirnar
vom greiddar og lofað var að greiða
launaskuldir innan hersins, er fólk
enn þá mjög órólegt. Verkalýðshreyf-
ingin í landinu hefur þungar áhyggjur
af gangi mála. Samband frjálsra
verkalýðsfélaga beinir spjótum sínum
að ríkisstjóminni en einstök stéttarfé-
lög hafa herjað á atvinnurekendur
enda eru nú orðið aðeins 20% at-
vinnurekstrarins í eigu hins opinbera.
Ástandið er, að einhverju leyti, sagt
óþroskuðu bankakerfi að kenna en
spilling og fjárdráttur eiga sinn þátt í
því hvemig komið er.
Spilling í stjórnun
Dæmin um spilllingu em fjölmörg. I
Kirov, þar sem verkamennimir höfðu
ekki fengið útborgað mánuðum sam-
an, voru forstjórarnir að verðlauna
sjálfa sig með íbúðum og utanlands-
ferðum og laumuðust í fjárhirslur fyr-
irtækisins hvenær sem þeim hentaði.
Forstjóri málmverksmiðju sem ekki
hafði getað greitt verkamönnum sín-
um laun í átta mánuði reyndist hafa
notað fé fyrirtækisins til að lána fjöl-
skyldu sinni og jafnvel greiða henni
bónus og setja hana þar með á launa-
skrá. I Ivanova hindmðu launaskuldir
upp á tvær milljónir dollara forstjór-
ann ekki í að bæta 12 lúxus bifreið-
um við einkabflaflota sinn, þar með
talið fjórum Mercedes Bens 600.
Trade Union World 2197
12
Vinnan