Vinnan - 01.04.1998, Blaðsíða 11

Norsk aðgerðar-
áætlnn í
jafnréttismálnm
Norska alþýðusambandið (LO)
hefur sett sér nýja aðgerðaá-
ætlun í jafnréttismálum. Þar
segir meðal annars að þrátt
fyrir að margt hafi áunnist hvað
jafnrétti kynjanna varðar sé
enn þá langt í land. Vinna þurfi
að auknu jafnrétti á öllum svið-
um og þess vegna þurf i LO að
reka víðtæka jafnréttispólitík.
Jafnrétti er ekki bara verkefni jafn-
réttisdeildar LO heldur mikilvægur
þáttur í starfi allra deilda sambands-
ins, segir Ellen Homeland, hagfræð-
ingur hjá LO. Launajafnrétti fyrir
konur er eitt af meginmarkmiðum
LO í samningamálum. Það að setja
hina lægst launuðu í forgang hefur
skipt sköpum við að ná auknu launa-
jafnrétti bæði milli hópa og kynja, að
mati Ellenar. Sem dæmi nefnir hún
að árið 1980 hafi 58% kvenna á
vinnumarkaði verið láglaunafólk í
þeim skilningi að þær þénuðu minna
en 85% af meðallaunum, en árið
1996 hafi þetta hlutfall verið komið
niður í 34%. Á sama tíma hafi kon-
um á vinnumarkaði þó fjölgað vem-
lega.
Launamunur karla og kvenna hef-
ur minnkað en það gengur þó alltof
hægt að mati LO. -Því nær sem kon-
ur komast launaumhverfi karla, þeim
mun hægar gengur að jafna muninn.
Til þess að ná markmiðinu um jöfn
laun fyrir sambærileg störf verður að
beita margs konar aðferðum, segir
Ellen.
Kynjaskiptun vinnumapkaður
Ástæðumar fyrir því að enn er ekki
komið á launajafnrétti þótt jafnrétt-
islög hafi verið í gildi í 20 ár eru
Hrós Q
V i n n ii n n a r [ á
Félagsmennirnir í aðildarfélög-
um ASÍ sem tóku þátt í gagn-
legri og fróðlegri námsferð til
Brussel. Verkalýðshreyfingin
gegnir stöðugt stærra hlutverki á
Evrópuvettvangi og nauðsynlegt
fyrir okkur að taka virkan þátt í
því starfi og koma okkar sjónar-
miðum á framfæri.
fyrir að hafa tekist að fara
með Alþýðusambandið til
Brussel og aftur heim löngu áður
en ASÍ fólk lagði af stað. Slík
töfrabrögð eru fáheyrð og gætu
örugglega nýst til mikilla þjóð-
þrifaverka.
■ ■
011 félögin sem eru á fleygiferð
í sameiningu og skipulags-
breytingum til að færa verkalýðs-
hreyfinguna inn í framtíðina.
Fólkið á Norð-Austur horninu
sem tók þátt í annarri funda-
herferð forseta og forystumanna
ASÍ um framtíð verkalýðshreyf-
ingarinnar. Það er þörf á öllum
sjónrmiðum inn í þessa umræðu!
margar. Ellen bendir á þá tilhneig-
ingu á vinnumarkaðnum að konur
fari í láglaunastörfin. -Við eram enn
með kynjaskiptan vinnumarkað þar
sem kvennahóparnir era á þeim svið-
um sem hafa lítið til skiptanna. Karl-
ar eru iðulega sigurvegaramir í sér-
kjarasamningum. Ellen telur því
einnig nauðsynlegt að taka upp að-
gerðir til að koma á launajafnrétti í
vinnustaðasamningum.
Samkvæmt aðgerðaráætluninni
verður skráning og eftirlit með launa-
jafnrétti í kjarasamningum mikilvægt
í áframhaldandi jafnréttisvinnu. Sama
gildir um vinnu við að þróa ramma
utan um kynhlutlaust starfsmat og
réttlátara og kynhlutlausara launa-
kerfi. Allar aðgerðir munu eiga sér
Það skiptir engu máli
hvort um svarta vinnu er
að rœða eða hefðbundna
launavinnu, launamunur
kynjanna er staðreynd.
Launamunurinn hefur
reyndar minnkað en
þróunin gengur alltof
hœgt, að mati norska
alþýðusambandsins.

stað í samvinnu við aðildarfélög LO.
Hlutastörf eru algeng í Noregi.
Um 580.000 manns, eða 27% mann-
aflans, eru í hlutastarfi. Og mikill
meirihluti þeirra, eða urn 464.000
manns, era konur. 46% allra kvenna
á vinnumarkaðnum eru í hlutastarfi
og stór hluti þeirra vill vinna meira.
LO ætlar þess vegna að vinna að því
að hlutastarfsfólk fái rétt til aukins
starfshlutfalls, að veitt verði umbun
fyrir óhentugan vinnutíma og að unn-
ið verði að því að tryggja hlutastarfs-
fólki betri lífeyrisréttindi.
Önnur meginatriði í aðgerðaráætl-
un LO í jafnréttismálum eru: Að
hvetja konur og karla til að velja
óhefðbundin störf. Að vinna að jafn-
réttissamningum úti á vinnustöðun-
um og að stuðla að lengingu launaðs
fæðingarorlofs. Þá á síðast en ekki
síst að bæta stöðu og skilyrði karla
sem era heimavinnandi og í umönn-
unarstörfum, bæta stöðu kvenna í
verkalýðshreyfingunni og styrkja LO
sem framkvöðul í jafnréttismálum.
LOIAktuelt
Menntim er mikilvægnst að mati Norðmanna
Könnun sem LO-Aktuelt, blað
norska alþýðusambandsins, lét
gera meðal 600 trúnaðarmanna sam-
bandsins sýnir að skiptar skoðanir
eru um það á hvað leggja beri mesta
áherslu í kjarasamningum. Næstum
jafnstórt hlutfall metur hærri laun,
lægri lífeyrisaldur og menntun mest.
Þeir sem vildu leggja mesta áherslu á
menntamálin eru þó fjölmennasti
hópurinn. 28% aðspurðra sögðu eftir-
menntun og endurmenntun vera for-
gangsatriði. 27% nefndu eftirlauna-
aldurinn og 26% hærri laun. 10%
vildu styttri vinnutíma framar öllu
öðru og 5% lengra orlof. 3% tóku
ekki afstöðu. Samanburður við aðrar
kannanir sýnir að trúnaðarmenn
verkalýðshreyfingarinnar leggja mun
meiri áherslu á menntamálin en al-
mennir félagsmenn. Einnig reyndust
það fyrst og fremst vera vinstri sinn-
aðir trúnaðarmenn sem hvöttu til þess
að menntamálin yrðu ofan á.
Könnunin sýnir að krafan um
lægri eftirlaunaaldur kemur aðallega
frá karlmönnum. 30% karla setja
þessa kröfu á oddinn en aðeins 22%
kvenna.
Það eru hins vegar konumar sem
vilja helst stytta vinnutímann. 16%
kvenna en aðeins 7% karla nefndu
þetta sem aðalatriðið.
Meðal ríkisstarsfsmanna vilja
33% lægri eftirlaunaaldur en aðeins
18% hærri laun. 27% trúnaðarmanna
ríkisstarfsfólks setja menntamál í
öndvegi.
Trúnaðarmenn í þjónustufyrir-
tækjum á almennum markaði lögðu
mesta áherslu á hærri laun, eða 35%
þeirra. Lækkun eftirlaunaaldurs
völdu 24% og menntun 21%.
Menntamálin eiga mest fylgi með-
al starfsmanna sveitarfélaga en 32%
trúnaðarmanna þeirra settu þau á
oddinn. 24% hærri laun og 28%
lægri eftirlaunaaldur.
I iðnaðinum vilja 29% hærri laun
og sama hlurtfall velur menntunar-
möguleikana. 23% velja lægri lífeyr-
isaldur.
Aldupstengd viðhopi
Enginn aldurshópur setur hærri laun
efst á forgangslistann og sú krafa hef-
ur minnst fylgi meðal elsta hópsins
(yfir 60 ára). Þeir yngstu, yngri en 30
ára, velja lægri lífeyrisaldur (30%),
menntun (35%) og lengra orlof
(10%). Þeir leggja ekkert upp úr
styttri vinnutíma. Aðeins 17% fólks á
aldrinum 30-44 ára setja lægri eftir-
launaaldur á oddinn en 32% velja
menntamálin. 28% þeirra vilja hærri
laun fyrst og fremst. 12% vilja styttri
vinnutíma sem er hæsta hlutfallið
sem valdi þennan möguleika. Aldurs-
hópurinn 45-59 ára velur einkum
lægri lífeyrisaldur (36%), 23%
menntamál og 10% styttri vinnutíma.
36% trúnaðarmanna yfir sextugsaldri
völdu menntamálin sem er hæsta
hlutfall þess málaflokks miðað við
aldur. Það vekur athygli að áhersla á
lægri eftirlaunaaldur fær aðeins með-
alfylgi í þessum aldurshópi eða 29%.
Hærri laun velja aðeins 20%. Lengra
orlof fær ekkert fylgi.
LO-Aktuelt
NETPRENTARI
PAGEPR0 6: 6 eintök ó min.
600x600 dpi, PCL 5e samhæfður.
Verð kr. 29.925.-
PAGEPR0 12:12 eintök 6 mín.
600x600 dpi. Aukabúnaður:
Netkort,PostScript og pappirsbakki.
PAGEPRO 20: 20 eintök ú mín.
A3 (yfirstærð) 600x600 dpi.
Aukabúnaður: Netkort,PostScript
og pappírsbakki.
MINOLTA
smmD-smmesm
KJARAN
TÆKNIBUNAÐUR
COLOR PAGEPRO:
Fyrir PC og Moc.
3 eintök í lit, 12 eintök
sv/hv. ú min. 600x600 d
Aukabúnaður:
Netkort,PostScrrpt og
pappirsbakki.
SIÐUMUL112 108 REYKJAVIK SIMI510 5500 510 5520 www.kjaran.is
Vinnan
11