Vinnan - 01.04.1998, Blaðsíða 13

Það er í
tísku að taka
á jafnréttis-
málnm
Sinead Tiernan sér um jafnréttis- og œskulýðsmál á skrifstofu ETUC, evrópsku verkalýðshreyfingarinnar í Brussel. Hún
hefur einnig umsjón með starfi sérstaks kvennahóps ETUC.
Sinead Tiernan sér um jafnrétt-
is- og æskulýðsmál á skrifstofu
ETUC, evrópsku verkalýðs-
hreyfingarinnar í Briissel. Hún
hefur einnig umsjón með starfi
sérstaks kvennahóps ETUC sem
skipaður er konum í forystu
verkalýðshreyfingarinnar f ríkj-
um Evrópu. Sinead kemur frá Ir-
landi og hefur um nokkurra ára
bil sinnt þessum málaflokkum
fyrir launafólk íEvrópu.
Kvennahópur ETUC er mjög virk-
ur að sögn Sinead og hittist
nokkrum sinnum á ári. Það er kannski
í mótsögn við aðra starfsemi verka-
lýðshreyfingarinnar þar sem konur
hafa ekki verið eins virkar og karlar.
Sinead segir að vissulega sé verka-
lýðshreyfingin enn þá mjög mikið
karlaveldi, sögulega séð sé eins konar
hefð fyrir því að karlar séu þar í for-
svari. Konur séu hins vegar mjög að
sækja í sig veðrið. Eftir því sem fleiri
konur stigi fram því auðveldara verði
fyrir konur almennt að taka þátt. Hún
bendir á að kvennahópurinn haldi sig
síður en svo til hlés. Hann skipi konur
sem eru í forystu eða starfi fyrir stétt-
arfélög eða landssamtök í sínu heima-
landi og þrýsti því bæði á um breyt-
ingar innanlands sem á Evrópuvett-
vangi. Fordæmin geti komið úr báð-
um áttum.
„Ég held að margt sé að breytast,"
segir Sinead. „Verkalýðsfélög eru að
átta sig á því að þau geta ekki útilokað
konur frá starfinu né starfað án þeirra.
Það er líka augljóslega að verða í tísku
að vera fylgjandi jafnrétti. Það er þó
enn of breytt bil milli kvenna og
karla í hreyfingunni, þótt víða séu
menn verið að taka sig á.“
Mangvísleg verkefni
Verkefni kvennahópsins em fjölmörg
að sögn Sinead. Ef Evrópuráðið er að
vinna að málum sem beinlínis snerta
konur fær hópurinn þau til umsagnar
fyrir hönd ETUC.
Hópurinn skipuleggur ráðstefnur
og vinnufundi. Það sem helst er á
dagskrá á næstunni er námsstefna
evrópsku iðnsambandanna í maí um
hlut kvenna hvað heilsu- og öryggis-
mál á vinnustöðum varðar. Þá verður
haldin tveggja daga ráðstefna í júní
þar sem farið verður í afleiðingar
Amsterdamsáttmálans fyrir konur.
Síðastliðinn febrúar var kvennafundur
um launamisrétti þar sem reynt var að
velta upp nýjum hliðum á þeim mál-
um. Einnig hefur hópurinn verið að
fást við reglur og lög um fæðingaror-
lof á Evrópuvettvangi og er að leita
leiða tilað bæta hlut mæðra með unga-
böm. Slfk mál sem varða beinlínis lög
og reglur eru unnin í samvinnu við
sérfræðinga á hverju sviði fyrir sig.
Að sögn Sinead er mest horft til
ýmiss konar samþættingar eða
„mainstreaming" verkefna nú til
dags. Kvennahópurinn vinnur að því
koma jafnréttishugmyndum irrn í alla
stefnumótun á vegum ETUC og
ESB. Evrópuráðið hefur þegar tekið
samþættingarvinnubrögðin upp og
það auðveldar alla vinnu. Þannig er-
stöðugt verið að minna á jafnrétti.
Sinead tekur einmitt að sér að benda á
það sem betur má fara í þeim efnum
og sendir Evrópuráðinu athugasemdir
ef henni þykir ekki rétt að málum
staðið. Þetta verður að hennar sögn
stundum til þess að hlutirnir taka
lengri tíma en ella en það borgi sig
tvímælalaust. Hún sér einnig til þess
að reglulega sé farið yfir lista yfir
nefndamenn og kannað hvernig
kynjahlutföllin eru. „Fólk er orðið
meðvitaðra um að hafa jöfn kynjahlut-
föll og við hjá ETUC minnum alltaf á
það þegar farið er fram á fulltrúa í
nefndir og ráð eða á fundi,“ segir hún.
„Oft þarf þó að gera athugasemdir
þegar hallar á konur.“ Sinead bendir
þó á að stundum geti verið eðlilegar
skýringar á því, til dæmis ef um
nefndir í svo til hreinum karlaat-
vinnugreinum er að ræða.
Of íá fypip öll vepkefnin
Kvennahópurinn safnar upplýsingum
sem sendar eru út til meðlimanna en
þeir sjá síðan um að nýta þær í starfi
sinna samtaka heima fyrir. Hópurinn
hefur líka aðgang að rannsóknarfólki
og tæknimönnum hjá ETUC og
dreifir skýrslum um ástand jafnréttis-
mála í álfunni. Mörg verkefna hóps-
ins hafa fengið styrk frá Evrópuráðinu
enda segir Sinead að þar sé mikill á-
hugi á eflingu jafnréttismála og sér-
stök deild sjái um þann málaflokk.
Það sé því tiltölulega auðvelt að vekja
áhuga á verkefnum og fá til þeirra
styrk, sé vandað til verka. Þrátt fyrir
það sé ýmislegt sem þurfi að sitja á
hakanum. „Við erum bara með 1 og
3/4 stöðu fyrir jafnréttismál hjá
ETUC en verkefnin em næg fyrir 10
manns svo það þarf virkilega að for-
gangsraða."
Hvað jafnréttið innan húss varðar
segir Sinead kynjahlutföllin hjá
ETUC vera ágæt, en geta verið betri. I
toppforystunni séu 6 manns, tvær
konur og fjórir karlar. Hlutföllin séu
svo um það bil jöfn á næstu stigum
fyrir neðan. En hlutföllin segja ekki
alla söguna, eins og Sinead bendir á.
„Þær konur sem starfa hjá okkur hafa
mikið að segja og borin er virðing fyrir
þeim,“ segir hún. „Eg held hins vegar
að sums staðar sé það vandamál að
konur eru teknar um borð bara vegna
þess að þær eru konur og síðan er
ekki hlustað á þær.“ Hún bendir
einnig á að þótt konum hafi verið að
fjölga hjá ETUC gerist breytingamar
ekki mjög hratt því þær virðist enn
eiga í vanda með það á landsvísu að
komast á toppinn. Það skipti því
verkalýðshreyfinguna í hverju landi
fyrir sig miklu máli að vera í góðu al-
þjóðlegu samstarfi og geta lært af öðr-
um þjóðum, séð hvernig hlutirnir
ganga fyrir sig þar sem ástandið ger-
ist best.
Vilja lengja fæðingapoplofið
Breytingar á fæðingarorlofsreglum
innan Evrópu era eitt af stærstu verk-
efnum kvennahóps ETUC. Sinead
segir það vera vegna þess að augljóst
sé að réttur fólks er ekki jafn milli
landa. „Samkvæmt tilskipun Evrópu-
ráðsins á að veita konum 14 vikna
fæðingarorlof á fullum launum,“ segir
hún. „Við viljum bæta nokkrum vik-
um við og föram fram á 20 vikur, eða
í það minnsta 18. Við viljum líka að
vinnandi konur með barn á brjósti
hafi afdrep til að gefa því og fái til
þess tíma og næði. Það hefur líka sýnt
sig að ákvæðið um að flytja eigi til ó-
léttar konur í starfi ef umhverfið gæti
reynst þeim eða barninu hættulegt,
hafi margir atvinnurekendur nýtt til
að senda konur heim og setja þær á
sjúkrapeninga sem eru mun lægri en
launin. Þessu viljum við sjá breytt.
Það á ekki að líta á meðgöngu og fæð-
ingu eins og veikindi og konur eiga
að fá að halda sínum launum.“ Sinead
segir mikla vinnu framundan í þess-
um efnum því atvinnurekendur virð-
ist mótfallnir frekari breytingum og
telji þær of dýrar. Þá þurfi í þessu
máli sem öðram pólitískum verkefn-
um að „lobbíera“ ríkisstjórnir ein-
stakra landa og það geti tekið tíma.
Sinead segir að kvennahópurinn
hafi einnig unnið að samræmingu at-
vinnu- og fjölskyldulífs eins og mikið
sé rætt um innan Evrópu núna. Hóp-
urinn hafi bent á að þetta séu ekki
bara vandamál kvenna og fæðingaror-
lof og bamagæsla snerti bæði kyn.
„Það þarf tvo til að búa til bam og af
hverju ætti þá bara einn að þurfa að
hugsa um það?“
Þupfum að breyta ímynd
hpeyfingapinnap
Eins og fram hefur komið er Sinead
einnig með æskulýðsmál á sinni
könnu. Átta manna hópur ungs fólks
víðs vegar að úr Evrópu stýrir starfinu
með henni. Hópurinn hefur mikil
samskipti og hittist nokkuð oft. Hann
gefur út blað þrisvar á ári sem kallast
Onion og ritstýrt er af einum átt-
menninganna. Blaðinu er ætlað að
sýna hvað ungt fólk í hreyfingunni er
að gera í hverju landi, vekja það til
umhugsunar og fá það til að taka mið
af öðrum löndum. „Það er margt að
læra af öðram þjóðum og fjölþjóðlegu
samstarfi,“ segir hún.
„Við skipuleggjum einnig sumar-
skóla fyrir ungt fólk í verkalýðshreyf-
ingunni. Það er mikil vinna í gangi
núna við að fá ungt fólk til starfa fyrir
verkalýðshreyfinguna. Við erum að
vinna í því að mennta ungt fólk og
fræða það um starf verkalýðshreyfing-
arinnar þannig að það sjái aðra mynd
en að þetta sé hópur gamals fólks sem
geri ekki annað en efna til verkfalla.
Imynd hreyfingarinnar hefur verið of
neikvæð og við þurfum að breyta
henni. Það þarf að fá ungt fólk til
starfa því það býr mikil orka í ungu
fólki og vilji til að sanna sig.“
Alþjófilegt starf
Sinead segir ETUC taka virkan þátt í
starfi með alþjóðlegu verkalýðshreyf-
ingunni, til að mynda innan Samein-
uðu þjóðanna. YES-herferðin sé
kannski þekktust frá sl. áram, en það
var herferð til að hvetja atvinnurek-
endur til að ráða ungt fólk til vinnu og
fá stjómvöld til að finna nýjar leiðir út
úr vandanum. Reynt var að setja áróð-
urinn fram á jákvæðan hátt og segja
að þótt þetta væri stórt vandamál væri
þó ekki um heimsendi að ræða. Við
berjum líka mjög gegn rasisma og
fordómum og fjöllum þó nokkuð um
bamavinnu. „Þegar alþjóðlega gang-
an gegn bamavinnu kemur til Briissel
munum við taka virkan þátt í henni,“
segir hún. „Barnavinna er nefnilega
líka vandamál í Evrópu, til dæmis í
Portúgal og á Ítalíu.“
Þá vinnur æskulýðshópurinn með
ungu fólki í verkalýðshreyfingu mið-
og austur Evrópu. Til dæmis er einn
meðlimanna í stýrihópnum frá
Búlgaríu og einn sumarskólanna í
sumar verður í Búdapest. „Það er
mjög gott fyrir þá sem ætla að byggja
upp hreyfinguna í þessum löndum að
sjá að við viljum koma til þeirra. Við
verðum að byggja brýr og nálgast
fólkið þar,“ segir Sinead.
Atvinnuleysi ungs
tólks er stórt vandamál
Sinead segir meginverkefni æsku-
lýðsmálanna vera atvinnuleysisvand-
ann. Atvinnuleysi meðal ungra Evr-
ópubúa sé gríðarlega mikið. Nú séu
þó að opnast möguleikar á að gera
mun meira eftir að atvinna fyrir ungt
fólk komst inn í aðgerðaáætlun ESB í
atvinnumálum sem gerð var í kjölfar
Amsterdam fundarins.
„Við eram að bíða eftir svari frá
Evrópuráðinu um hvort það taki þátt í
að halda með okkur tveggja daga þing
eða markaðsstefnu í haust um at-
vinnuleysisvanda ungs fólks," segir
hún. „Við viljum setjast niður með at-
vinnurekendum og stjórnvöldum og
leita raunhæfra lausna. Þarna gætu
komið saman nokkur hundrað manns.
Með slíkum stóratburðum drögum við
athyglina að vandamálinu og fáum
fólk til að einbeita sér að því um skeið
með von um að þannig komi fram
nýjar hugmyndir og leiðir. Það er
kannski ekki hægt að búast við krafta-
verki, hvorki í þessum efnum né
jafnréttisbaráttunni en það er aldrei að
vita nema við dettum niður á lausnir
þegar allir leggjast á eitt,“ segir
Sinead Tieman að lokum.
Vinnan
13