Vinnan - 01.08.1998, Blaðsíða 7

Alþjóðavæðing á
tvenns konar hraða
Viðmiðunin í átökunum um
vinnutímann hefur verið 40
stunda vinnuvika. Þetta takmark
er þekkt, rétt eins og 10 sekúnd-
urnar í 100 metra hlaupinu. Sums
staðar ganga kröfurnar enn
lengra, 38 stundir, 35 og jafnvel
32. í Kína og Mongólíu ertak-
markið að nást. En hverjum gagn-
ast þetta alþjóðlega takmark?
Alls ekki verkafólkinu í fataiðn-
aðinum í Guatemala sem verður
að taka örvandi lyf til að þola þann
18 stunda vinnudag sem það
neyðist til að vinna. Ekki fólkinu á
Máritíus sem verður að vinna 10
tíma aukalega á viku eingöngu
vegna þess að það starfar á
svæði sem er að byggja upp út-
flutning. Ekki þeim 70 innflytjend-
um sem lögreglan í Los Angeles
fann í ólöglegri verksmiðju og bjó
við hálfgert þrælahald með 17
tíma vöktum.
Þessi dæmi eru tekin fyrir í
skýrslu ICFTU, alþjóðaverkalýðs-
hreyfingarinnar, um brot gegn rétt-
indum verkafólks árið 1997. Þessi
dæmi, og mörg fleiri, sýna að
stytting vinnutímans nær því mið-
ur aðeins til lítils hluta heimsins.
Fyrir marga karla, konur og börn
sem eru hluti af hagkrefi heimsins
(gegnum óformlegar leiðir, verk-
töku, útflutningsþróunarsvæði ofl.)
virðist tíminn hafa staðið í stað og
ekki breyst frá því á 19. öld áður
en félagslöggjöf varð til og þegar
eðlilegt þótti að vinna 70-80
stundir á viku.
VÉLSTJÓRAFÉLAG ÍSLANDS
EFTIRMENNTUN
VÉLSTJÓRA
Verkalýðshreyfingin í Evrópu
hefur staðið frammi fyrir fækk-
un félagsmanna á undanförnum
árum. Hreyfingin hefur því þurft
að taka sig taki, bæta skipu-
lagið og efla félagsaðildina.
Víða er reynt að höf ða sérstak-
lega til þeirra hépa sem hingað
til hafa setið hjá, svo sem
kvenna og ungs fólks, og mikil-
vægt þykir að verkalýðshreyf-
ingin sé virk á hverjum vinnu-
stað.
Á undanförnum 20 árum hefur at-
vinnuleysi og endurskipulagning
efnahagsmála leitt til fækkunar fé-
lagsmanna í verkalýðshreyfingunni í
mörgum löndum Vestur-Evrópu.
Milli áranna 1975 og 1995 minnkaði
hlutfall félagsbundins launafólks á
Bretlandi úr 52% í 32%, í Þýskalandi
úr 37% í 30% og í Frakklandi úr 23%
í 9%. Á Ítalíu varð fækkun úr 54%
árið 1980 í 39% árið 1995.
I sumum löndum þar sem hlutfall
opinberra starfsmanna er tiltölulega
hátt og í löndum þar sem verkalýðs-
félög hafa hlutverki að gegna við út-
hlutun atvinnuleysisbóta hefur hlut-
fall félagsbundins fólks haldist hærra.
Samt sem áður hafa orðið meiriháttar
skipulagsbreytingar á vinnumarkaðn-
um sem verkalýðshreyfingin í álfunni
verður að bregðast við. Árið 1995
voru um 65% vinnuaflsins í Evrópu í
þjónustugeiranum samanborið við
49% tuttugu árum fyrr. Hlutfallsleg
fækkun verksmiðjufólks og verka-
karla í erfiðisvinnu sem voru stærstur
hluti félagsmanna í verkalýðshreyf-
ingunni, hefur knúið hreyfínguna til
að hugsa um nýliðun á víðtækari
sviðum. Það hefur leitt til þess að
reynt er að ná fleiri félagsmönnum í
einkageiranum, meðal kvenna, hluta-
starfsfólks og ungs fólks.
Skipulagsmála skóli
TUC, breska alþýðusambandið, hrinti
nýlega af stað því sem kalla má
„skipulagsmála skóla“ (Organising
Academy), svipað og gert hefur verið
í Bandaríkjunum og Ástralíu. 36
nemendur hafa verið teknir inn í
starfið og munu þeir fá þjálfun frá
TUC auk jress sem þeir munu vinna
með verkalýðsfélögum að skipulagn-
ingu félagsstarfsins og ýmiss konar
uppákomum á vegurn félaganna víðs
vegar um Bretland. Nýleg rannsókn
sem gerð var í tengslum við þetta
verkefni bendir til endurvakins áhuga
á almennri starfsemi breskra verka-
lýðsfélaga. Rannóknin leiddi í ljós að
starf verkalýðsfélaga hefur verið að
þróast í þá átt að fremur er reynt að
efla félagsstarfið og fjölga félags-
mönnum á þeim sviðum þar sem
hreyfingin hefur þegar nokkur ítök.
Sterk tilhneiging er til þess að bæta
skipulagið, ekki aðeins að fjölga
félagsmönnunum, til dæmis með því
að byggja upp og styrkja vinnustaða-
félög þannig að um verði að ræða
virk áhrif verkalýðshreyfingarinnar á
hverjum vinnustað.
Öflugra starf á vinnustöðunum
í blaði ETUI, Transfer, var skýrt frá
því að framfarir í grundvallarstarf-
semi verkalýðsfélaga á hverjum
vinnustað eru á dagskrá flestra fé-
laga. I nokkrum löndum Evrópu hef-
ur athyglin beinst að því hvemig efla
megi starf vinnustaðafélaga með því
að sjá til þess að í boði sé næg
fræðsla fyrir fulltrúa félaganna og
með því að útvega betri stuðning og
ráðgjafaþjónustu frá samtökum
verkafólks.
Samofið í markmiðið um að bæta
vinnustaðafélög er nýliðun hópa sem
hingað til hafa verið í minnihluta í
verkalýðsfélögum, sérstaklega konur
og ungt fólk. í Hollandi hefur FNV
breytt stefnu sinni til að laða að kon-
ur, til að mynda stefnunni varðandi
hlutastörf og barnagæslu. Nú eru
60% nýrra félagsmanna konur.
Fjöldi annarra aðferða hefur verið
notaður til að hvetja til aðildar og
þátttöku hópa sem hingað til hafa set-
ið hjá. Boðið hefur verið upp á afslátt
af félagsgjaldinu fyrir hlutastarfsfólk
og ungt fólk og fjölmörg félög hafa
tekið upp sérstakar aðferðir til að ná
til unga fólksins. 1 Þýskalandi hefur
IG Metall boðið verðlaun, til dæmis
útvörp eða geisladiska, handa þeim
félagsmönnum sem safna að minnsta
kosti 10 félagsmönnum. Pakkar með
fjármálaþjónustu, svo sem kreditkort-
um og tryggingum eða afsláttum af
tryggingum hafa fylgt félagsaðild
m.a. í Belgíu, Danmörku, Italíu,
Hollandi og Bretlandi. Slík þjónusta
getur verið mikilvægur liður í að efla
félagsaðildina. Persónuleg fjármála-
þjónusta sem fylgir félagsaðild er til
dæmis talin vera ástæða þess að Hol-
lendingum tókst að snúa við fækkun í
verkalýðshreyfmgunni á þessum ára-
tug. Fulltrúi hollensku verkalýðs-
hreyfingarinnar segir að eitt aðal-
markmiðið með fjármálaþjónustunni
sé að fólk fái það góða þjónustu frá
félaginu sínu að það vilji halda áfram
að vera félagsbundið þótt það skipti
um starf og fari að vinna þar sem
verkalýðsfélög em ekki litin eins já-
kvæðum augum. Það gæti komið í
veg fyrir fækkun félagsmanna.
Snúa þapl pnóuninni við
Meðan aðgerðimar sem gripið hefur
verið til kunna að hafa dregið úr eða
hægt á fækkun félagsmanna þá á enn
eftir að snúa þróuninni við í flestum
löndum. Ef frá eru talin félög sem
hafa hlutverki að gegna við úthlutun
atvinnuleysisbóta, hefur verkalýðsfé-
lögum í Evrópu ekki tekist að afla
nægilega margra nýrra félagsmanna í
þjónustugreinum á almennum mark-
aði til að vega upp á móti fækkun
félagsmanna vegna fækkunar starfa í
framleiðsluiðnaði.
Samt sem áður er það greinilegt
að mörg verkalýðsfélög era að aðlaga
sig nýju landslagi iðnaðar og atvinnu-
mála í álfunni. Þau hafa verið að nú-
tímavæða starfsemi sína og baráttu-
aðferðir til þess að tryggja það að
verkalýðsfélög verði áfram mikilvæg
í augum vinnandi fólks. Þess vegna
blasir við að skipulag verkalýðsfélag-
anna og hæfni þeirra í að ná í nýja fé-
lagsmenn mun verða efst á forgangs-
listanum á næstu áram.
Byggt á Trade Union World, 4198
Organize - Skipuleggjum okkur! Fjöldinn er sterkari en einstaklingarnir, er
inntakið í starfi verkalýðshreyfingarinnar. Evrópsk verkalýðshreyfing tekur nú
skipulagsmálin föstum tökum og leitar allra leiða til að laða að nýjafélagsmenn.
Evrópsk verkalýðs-
hreyfing spýtir í lófana
Vinnan
7