Alþýðublaðið - 09.07.1925, Blaðsíða 3

E & » P cr Sl E* Sl f »
aonað en >borgaraleg< áherzlu-
orð eftir regiunnl pars pro toto1).
2. ^Bankarnir hafa nú «amt felt
któnuna { verði þrátt fyrir
allar þessar ástæður, sem
bankastjórarnir hljóta að hafa
vitað. Ekkl er hægt að bregða
þelm um svo mikla h©im*ku>
að þeir vissu okki þetta.
Á'-tæðan hlýtur því að vera
sú ein, að aðal-útflytjandlnn,
>Kveldúlfa<hrlngurian, h&fi
rneð áhrifam sinum ráðið
þessu og talið bönkunum trú
um, að þelr myndu betur cá
ian skuldum sínum hjá út-
gerðarmönnum með þesau
móti. Hvað gerði þá til, þótt
almenningi blæddl? Bankarnlr
væru tii vegna framlelðslunn*
ar, tem værl sama sera hrlng-
urinn! <
Ég myndl f sporum sternanda
hrta notsð umrædda klausu sem
>reclame<2). í honni er Iý*t,
hversu áhrifamlkill atetnandi er,
að hann hafi jafnvel bankana i
hendi sér og geti sanntært þá
og gefið þeim fyrirskipanir ertir
vild (>ég er jú yfir þá alía<). Ég
skal fúslega játa það, að ekki er
gert sem rrest úr bankastjórun-
um. En það heyrir ekki undir
atetnanda að áteija, hvað kunni
að vera æruœeiðandi fyrir þá;
— þeir um það.
Mótmæli ég því sektar-, ómark-
ingar- og málskostnaðar kröiu
stetnanda að þvf, er viðvíkur
þeasum ummæium. (Frh,).
KjOrdæmaskiftiagin
og þingrsðið.
Stjórnskipuiag þjóðanua hafir
smám saman verið að breytast
frá einveldl — sem oftar hefir
gefist illa en vel — til meira eða
minna fullkomins þjóðræöis. Hugs-
un manna heflr meir og meir snú-
ist í þá átt, að allir þeir, sem
kallast mega komnir til vits og
ára, eigi að hafa jafnan rótt til
ráða um stjórnarfarið. Á þessi
1) Þ. e. hlutinn fyrir heildina (al-
gengt ritháttarbragð). Aths. Alþbl.
2) Þ. e. meðmælaauglÝsing. Aths.
Mþbl.
skoðun eflaust rót sína að rekja
til illrar reynslu einveldisins yfir-
leitt, þó uudaatekningar megi
finna, Góð stjórn hefir ætíð verið
vel iiðin af fjöldanum, hvert sem
stjórnskipuiagið hefir verið. Reynsl-
an heflr því sýot, að það fyrir-
komulag sem hefir verið í beztu
samræmi við vilja fjöidans, heflr
ætíð geflst bezt. Nú víta meun að
þíng þjóðanna ökveða að miídu
leyti, hvernig stjórnað er í hvett
siun. Einstaklingar þjóðanna hafa
— eftir þó ýmsum takmörkunum
á rétti til þesa — valið þióðfull
trúana. En það val (kosnlng) eða
tilhögun þess heflr meira verið
miðað við mann'jölda en skoðanir,
sem er rangt, því að það eru
skoðanirnar, sem ráða í þinginu
að tiltölu við þingmannafjöldann,
sem heþr þær.
Eu þegar þær ráða hlutfallslega
jafnt í þinginu sem meb þjóðinni,
þá er þingræði og þjóðræði eitt
og hið sama, E8m viðurkeDt er
með þingmannavalinu að vera
réttlátt; annars ætti það sór ekki
atað Eu þótt val þingmannanna
viðurkenni þjóðræðið, ræður að
eins tilviljun, hvort það næst eða
ekld, og liggur sú óvissa í kosn-
ingafyrirkomulaginu. Tilviijun ræð-
ur því, en ekki raunveruleg stað-
reyDd. Éað er þvi beinlínis hægt
að sanna, að a^ger minni hluti
geti raðið. Breyting á kominga-
fyrirkomulaginu er því nauðsynleg
og sjálfsögð.
Nú hefir Theodór B. Lindal ritað
í 23. og 24^ tbl. >Yarðar< þ. á.
um braytingar tii bóta. Um aðal-
atriðin í grein hans, sparnaðinn
og réttlætið, er ég honum sam-
mála, svo sem grein mín, sem
birtist í Alþýðublaöinu 22 —25.
febr. 1924, bendirJál, enda greinir
ajaldan á um aðalatriði eða tak-
mark. heldur leiðir að takmarki.
Því til sönnunar er hægt að færa
möfg hédend og eríend dæmi. Um
galla núverandi kosuingafyrirkomu-
lags og kjördæmaskiftinguua segir
Th. B. L. rneðal anrars svo, >að
hún er iyftistöng meðalmannapna,
að hún þverbrýtur að þarflausu
grundvallarhugsjón hins ríkjandi
skipulags, jafuréttishugsjónina, og
að hún er afneitun á frumhugaun
þingræðisinsc. Éassn til sönnunar
set ég hór dæmi am einmennings-
kjördæmi með i frambjóðendur.
Alls eru gieidd 500 atkvæðí. Sá
I
STOCKHOLM.
Arður hluthafa er takmarkaður, — fer
sldrei yfir kr. 30 000.00, eða rúmur 1%
aí ársarðinum. Bónus og iðgjalda-
endurgreiðslufé hinna tryggðu fyrir árið
1923 einungis nam kr. 2 278 083.00.
Nýhyggiugar árið 1923 einungis námu
kr. 4 6650 308,00.
A« V. Tulinius
Eimskipafélagshúsinu
Sími 254 — Reykjavík.
Yeggmyndlr, fallegar og ódýr-
ar, Freyjugötu 11. Innrömmun á
ss.ma stað.
Rakarastofa Einar* J. Jóns-
isonar er á Laugavogi so B. —
(Innsrangur frá Kiapparstfg.)
Nokkur elntök af >Hefnd
jarlsfrúarinnar< fást á Laufáa-
vagl 15.
fytsti fsem kosningu hlýtur) fær
169, annar 167 og þriðji 184 at-
kvæði. 169 menn ráða því öllu á
móti 167—j—164 = 331 eða nær tvö-
falt fleirum, aem ráða engu. Vonandi
finst enginn, sem annars skilur
þetta, svo gersneyddur allii rétt-
lætistilfinningu, að honum finnist
fyrirkomulag, er slíkt getur skap-
að, réttlátt og eðlilegt. Til þeais,
að fullkomið róttlæti náist, þarf
því að breyta kosningafyrirkomu-
laginu þannig, að hægt sé að
kjósa hlutfallskosningu, en til þess
verður annaðbvort að skifta land-
inu í fá stór kjördæmi, t. d. 4—6,
eða gera alt Lnöið að einu kjör-
dæmi (landkjör). Ég er alveg mót-
fallinn nokkuiri skiftingu, — tel
hana ekki bafa neinn ko»t, aem
landkjör getu rekki haít, ef rótt er
að farið, heldur óþarfan og meira
eða minna skaðlegan áfanga á leið
að réttu takmarki.
Ég vil í fám orðum minnast á
atriði, sem óg er Th. B. L, ekki
sammála. ÞaS, að mönnum t. d.
úti um land standi stuggur af
| þingvaldi Reykjavíkur, fiygg ég
j meira ímyndun en veruleika. En