Félagstíðindi Starfsmannafélags ríkisstofnana - 15.02.1991, Blaðsíða 8

____________________í Félagstíöindi SFR \_
Um sjúkraliðafélagið
Sigríður Kristinsdóttir
Sjúkraliðafélag íslands
stóð fyrir ráðstefnu 5. febrú-
ar síðastliðinn þar sem fyrr-
verandi formenn félagsins
héldu framsögu. Sigríður
Kristinsdóttir, núverandi
formaður SFR, var formað-
ur sjúkraliðafélagsins 1979-
1983 en gat ekki mætt á ráð-
stefnunni því hún var verð-
urteppt úti á landi. Þar sem
fyrir dyruin standa kosning-
ar um það hvort sjúkraliðar
gangi úr SFR og stofni sér-
stakt stéttarfélag þótti rétt að
koma sjónarmiðum hennar á
frainfæri og birta ræðuna lít-
illega stytta.
Ég hef verið beðin að ræða
um formannsár mín í Sjúkra-
liðafélagi Islands, eins og aðrir
frummælendur hér, en mun
einnig rifja upp fyrri tíð því ég
sat í stjóm félagsins nokkur ár
áður og varð trúnaðarmaður
fljótlega eftir að ég lauk
sjúkraliðanáminu árið 1972.
Ég mun einkum ræða tvö mik-
ilvæg mál, menntunarmál og
kjaramál, enda þýðingarmestu
mál félagsins.
Okkur sjúkraliðum, sem
höfðum lært inni á sjúkrahús-
unum, þótti stór áfangi að fá
Sjúkraliðaskóla Islands haust-
ið 1975 og töldum að það gæti
gert það að verkum að meira
samræmi yrði í námi okkar.
Fjölbrautaskólinn í Breiðholti
fór að útskrifa sjúkraliða um
líkt leyti.
Við sjúkraliðar lögðum
mikla áherslu á það að fá tæki-
færi til endurmenntunar. Okk-
ur var á sínum tíma boðið upp
á sex vikna endurmenntunar-
námskeið sem reyndar stjóm
sjúkrahúsanna taldi fulllangt
því erfitt yrði að vera án
sjúkraliðanna svo langan tíma.
Það fannst sjúkraliðum einnig
og mótmæltu því jafnframt að
námskeiðinu lyki með prófi en
það próf hefði gefið okkur á-
kveðna punkta inn í mennta-
skóla. Þessu námskeiði var
hafnað af sjúkraliðum í þessu
formi og stytt ofan í fjórar vik-
ur án prófs.
Formannsár mín - þ.e.
1979-1983 - var eins og
endranær unnið að breytingum
á reglugerðum og rætt um
skólamál sjúkraliða. A því
tímabili kom að minnsta kosti
út ein reglugerðarbreyting um
Sjúkraliðaskólann og jafn-
framt var oft rætt um að dreifa
sjúkraliðanáminu út um allt
land, í fjölbrautaskólana. A
þeim tíma töldum við að ekki
væri til faglega menntað fólk
til að kenna sjúkraliðum í fjöl-
brautskólum úti á landi né
heldur að sjúkrahúsin væru í
stakk búin til að taka við nem-
um.
Árið 1982 fóru sjúkraliðar
í fjöldauppsagnir vegna óá-
nægju með sérkjarasamninga
sem fóru í kjaradóm hjá SFR.
En það var löng hefð fyrir því
að fyrst var samið við ríkið og
síðan við borgina á sömu nót-
um. Þá eins og nú voru samn-
ingar úti á landi betri. Sjúkra-
liðar í Reykjavík vildu ekki
una því og gripu þá til þessara
ráða. Ut úr því fengust nokkrar
launaflokkshækkanir og bók-
anir um breytta reglugerð,
breytingar á lögum um sjúkra-
liða sem náð hafa fram að
ganga, þriggja mánaða nám-
skeið í sérgreinahjúkrun (geð-
hjúkrun, barnahjúkrun og elli-
hjúkrun) og eins árs nám eftir
þriggja ára starf. Þriggja mán-
aða námskeiðin hafa náð fram
að ganga og voru haldin
nokkrum sinnum þótt þau hafi
nú öll fallið niður eftir að
Sjúkraliðaskóli Islands var
lagður niður. Reyndar hafa ný
vikunámskeið komið í þessum
sérgreinum. Eins árs námið
hefur aldrei komið til fram-
kvæmda þótt það hafi ítrekað
verið áréttað við hvem heil-
brigðisráðherrann á fætur öðr-
um. Hefur aldrei verið svo
gerður samningur á vegum
SFR að þessar bókanir hafi
ekki verið teknar upp - fyrir
utan þjóðarsáttarsamninginn
þar sem ekki var svigrúm til
neins annars en fjalla um það
sem bjargvættimir skömmtuðu
okkur.
Kjaramálin hafi jafnan tek-
ið mestan tíma í stjórn félags-
ins. Sjúkraliðar alltaf sýnt mik-
inn áhuga á kjörum sínum og
talið sig vera vanmetna stétt.
Það sem hefur alltaf brunnið á
sjúkraliðum, og gerir enn í
dag, er munurinn á milli fólks
sem vinnur úti á landsbyggð-
inni og því sem er hér í
Reykjavík. Og við höfum oft
fengið að heyra það hjá sjúkra-
liðum, sem starfa ekki á höfuð-
borgarsvæðinu, að við værum
frekar miklir liðléttingar í
samningamálunum.
I SFR er fólk úr mismun-
andi starfsstéttum sem verður
að koma sér saman um hvaða
kröfur skuli bornar fram. Áður
en samningsréttarlögin komu
1986 var gerður heildarkjara-
samningur af hálfu BSRB og
síðan sérkjarasamningar fyrir
einstök félög.
Fyrstu uppsagnir sjúkra-
liða til að leggja áherslu á
kjaramál, sem ég man eftir,
voru 1974 en samstaða um þær
var lítil og þær runnu út í sand-
inn. Það var samt ákveðin
reynsla.
Árið 1977 og 1984 fór
BSRB í verkfall og það síðara
stóð í heilan mánuð. Þá sakn-
aði ég svolítið stéttvísi félaga
minna. Vissulega voru þeir í
vinnu en þrátt fyrir það þá voru
félagar þeirra í verkfalli. Þar
hefðu sjúkraliðar t.d. getað
verið meira á verkfallsvöktum
til þess að sýna stuðning og
kynna sér betur hvað um væri
að vera. Það hlýtur að teljast
eðlilegt að, þótt einhver hópur
verði að vinna í verkfalli, þá
hljóti allir að tengjast því. Áf
slíkri þátttöku öðlast maður
reynslu og samkennd og sam-
staða launafólks eflist. Því
miður varð lítill sem enginn ár-
angur af verkfallinu 1984 því
allir ávinningamir voru teknir
aftur með gengisfellingu
skömmu síðar enda engin
verðtryggingarákvæði íþeim.
Ef áfram er rakið þá fóru
sjúkraliðar aftur út í uppsagnir
1987 og fengu þá verulega
kauphækkun og ýmis konar fé-
lagslegar úrbætur. Þá sást vel
hve mikilvægt það var að við
stóðum ekki einar í kjarabar-
áttunni því, þótt sjúkraliðar
þjöppuðu sér saman, þá er eðli
starfs okkar þannig að það var
mjög erfitt fyrir margan
sjúkraliðann að keyra veiku
fólki út af deildunum sínum.
Sú samstaða, sem samninga-
nefnd SFR sýndi í það skipti,
gerði það að verkum að auð-
veldara var að standa fast á
rétti sínum. Auðvitað nutu aðr-
ir SFR-félagar góðs af fram-
taki okkar (þ.e. uppsögnunum)
en eftir sem áður þá erum við
sjúkraliðar ekki eyland þannig
að við munum alltaf þurfa að
taka mið af öðrum og aðrir mið
af okkur. I stjórninni urðu um-
ræður, síðasta daginn áður en
við ætluðum að ganga út, um
það hvort almenningsálitið
yrði ekki sjúkraliðum mótsnú-
ið og fyllsta ástæða til að ræða
það. En þama höfðum við
stuðning af stóru stéttarfélagi
sem var tilbúið til að verða
okkur til varnar og jafnframt
sætta sig við það að ná ekki
meiru en 25% kauphækkun
fyrir aðra félagsmenn í það
skiptið meðan sjúkraliðar náðu
39,5% hækkun.
Stjórn sjúkraliðafélagsins
hefur lagt fram drög að laga-
breytingum þar sem lagt er til
að komið verði á fulltrúaráði
og stofnað stéttarfélag sjúkra-
liða sem jafnframt segi sig úr
SFR. Með fulltrúakosningum
hefur hinn almenni félagi í
rauninni ekki aðgang að sjálf-
um formanni Sjúkraliðafélags
íslands og það komast aðeins
örfáir á fulltrúaráðsþing.
Þannig er stefnt í átt til mið-
stýringar og stjórninni gefið
miklu meira vald en hún hefur
haft. Það er eðlilegt að öðru
verði ekki við komið í stórum
samtökum, eins og BSRB og
ASI, en í félagi sem í munu
vera um 12-1300 manns eru
ekki á því vandkvæði að hægt
sé að halda aðalfund einu sinni
á ári.
Það vekur mér vonbrigði
að sjúkraliðar skuli ætla að
fara út úr félögum innan BSRB
vegna þess ég hef trú á því að
eftir því sem félögin eru stærri
þeim mun meiri árangri muni
Framhald áhls .7