Börn og menning - 2015, Page 11

11Þar sem allir eiga séns
unglinga með krabbamein kynnist hún
Ágústusi sem er hávaxinn, myndarlegur og
laus við krabbamein eftir að annar fóturinn
var tekinn af honum ári áður. Ágústus fellur
strax fyrir Hazel og vinnur hana smám saman
á sitt band og lífið snýst þá ekki lengur bara
um að tóra heldur að lifa, elska og njóta.
Köttur úti í mýri ...
Hvað gerist svo? Lifa allir hamingjusamir til
æviloka? Eleanor litar hárið ljóst og missir
20 kíló, Park verður skyndilega hávaxinn og
vöðvastæltur og vondi stjúppabbinn breytist
úr ofbeldishrotta í indælan og vinnusaman
mann? Hazel Grace fær óvæntan bata hjá
hómópata, á gott samtal við stofnfrumuna
sína og kastar súrefniskútnum út í runna og
skoppar inn í sólarlagið með Ágústusi sem
hefur fyrir kraftaverk vaxið nýr fótleggur. Er
þetta svona? Enginn lemur, beitir ofbeldi,
kúgar, meiðir, særir eða drepur. Allir eru
heilbrigðir, fallegir, mjóir og ástfangnir.
Köttur úti í mýri, setti upp sitt stýri – úti er
ævintýri.
Nei. Svona endar sagan ekki. Að
minnsta kosti ekki í hinum nýju raunsæju
unglingabókum. Hvað Skrifað í stjörnurnar
varðar tekur krabbameinið sig aftur upp
hjá Ágústusi þannig að í stað þess að vera
sú sem deyr er Hazel sú sem situr eftir og
syrgir. Eleanor og Park fá ekki heldur að
vera saman. Hún flýr að heiman, flýr borgina
og sest að hjá skyldmennum sínum til að
komast undan ofríki stjúppabbans.
Hún er vond þessi veröld sem við búum
í en ástin er engu að síður ákveðið skjól
– jafnvel þótt hún sé aðeins tímabundin,
jafnvel þótt hún sé forboðin. En það er ekki
það sem heillar við sögurnar heldur þetta:
Þrátt fyrir aukakíló, háralit, heimilisaðstæður,
húðlit, stétt, stöðu, líkamlegt ástand og
heilsuleysi eru sögupersónurnar engu að
síður þess verðugar að elska og fá tilfinningar
sínar endurgoldnar.
Að fá í magann af ást
Þemað um að vera verðug ástarinnar kemur
sterkt fram í bókinni Tvær stelpur sem stara
upp í loftið (Two girls staring at the ceiling)
eftir Lucy Frank. Aðalsöguhetjan, Chess,
liggur á sjúkrahúsi þegar sagan hefst en
henni hefur verið illt í maganum mánuðum
saman, ekki mátt við neinu og oft þurft að
hlaupa á klósettið með litlum sem engum
fyrirvara. Hún reynist vera með Chrons –
krónískan meltingarsjúkdóm – og það er varla
hægt að ímynda sér minna sexý sjúkdóm en
meltingarsjúkdóm og hvað þá að hægt sé
að skrifa ástarsögu um stúlku sem hefur
verið með niðurgang í nokkra mánuði. En
það er nú samt hægt. Og hún endar meira
að segja vel – öfugt við svo marga raunsæja
unglingarómana.
Chess var lögð inn í kjölfar alvarlegs
verkjakasts sem átti sér stað þegar hún var
á stefnumóti með strák sem hún er yfir sig
hrifin af. Hún hafði verið með magaverki allt
kvöldið – brennandi, stingandi og sára verki
– og loks réð hún ekki lengur við sig – eða
magann – og verkirnir urðu of sárir til að hún
gæti haldið í sér. Það er engin leið til að fela
subbuskapinn – þrátt fyrir að hún reyni það.
Kjóllinn er útataður og hún sjálf. Chess rifjar
þetta atvik upp hvað eftir annað í bókinni
og lesandinn lærir sífellt meira og meira
um hversu illa henni hefur liðið og hversu
sannfærð hún er um að drengurinn muni
aldrei vilja tala við sig aftur.
En viti menn: Meira að segja stelpur með
meltingarsjúkdóma eru þess verðugar að
vera elskaðar og í eftirmála bókarinnar er
deginum ljósara að Chess og pilturinn eru
orðin par. Bókin fjallar vitaskuld ekki aðeins
um ástir unglinga heldur um sjálfsmynd
Chess og þann þroska og breytingar sem hún
tekur út í tengslum við veikindin. Samskipti
við foreldra og vini, fordóma sem hún verður
fyrir og ýmislegt fleira. En ástin er nauðsynleg
– þó ekki væri nema til að trúa því að allir
eigi sjéns. Það er ekki hvað síst í þessu sem
fantasía raunsæju unglingabókarinnar brýst
fram því auðvitað er þetta líka það sem
lesendur þrá sjálfir – fyrir sjálfa sig.
Höfundur er doktorsnemi og
grunnskólakennari