Börn og menning - 2015, Blaðsíða 35

35IBBY fréttir
Hann rættist á degi læsis núna í
haust. Eftir margra ára grúsk í geymslum
Borgarbókasafnsins, fjölda styrkumsókna og
samstarfsviðræðna, ótalinna klukkustunda
vinnu við hugmyndafræðina og útfærsluna,
rann bókin Nesti og nýir skór úr
prentsmiðjunni. Þriðji ritstjórinn bættist á
endanum í hópinn, Sigþrúður Gunnarsdóttir
frá Forlaginu, en Forlagið gaf bókina út með
félaginu.
Bókin er ægifögur. Hún er prentuð á
góðan pappír, er í fallegu broti og Margrét
Laxness hannaði útlit hennar þannig að
myndir og texti frá áratugalöngu tímabili
hafa á einhvern undraverðan hátt fengið
heildarsvip.
Bókin er prentuð með tveimur kápum.
Önnur er rauð og er til sölu í verslunum.
Hin, sú sem IBBY á Íslandi lét prenta, er
blá og var prentuð í tíu þúsund eintökum.
Fimm þúsund fá börnin sem eru að hefja
nám í fyrsta bekk í haust og önnur fimm
þúsund eru ætluð börnunum sem hefja
grunnskólagönguna á næsta ári.
Þetta verkefni hefur verið fjarskalega
gefandi. Við höfum eignast samstarfsaðila
víða, en þegar bókinni hafði verið pakkað
brunuðu félagar úr Lions-hreyfingunni með
hana um allt land.
Lions á Íslandi var stærsti styrktaraðili
útgáfunnar og styrkti hana sem sagt ekki
eingöngu með fjárveitingu heldur lagði
einnig fjölmargar hjálparhendur á plóginn.
Bókina fóru Lions-liðar með á
almenningsbókasöfnin, en þar tóku
bókaverðir að sér að koma gjafabréfum
til grunnskólanna. Grunnskólakennararnir
komu þeim aftur til barnanna, sem gátu þá
vitjað bókanna sinna á bókasafninu.
Þetta síðastnefnda fannst okkur mikilvægt
– bókin á að opna börnunum gátt inn í
heim bókarinnar og því er mikilvægt að þau
kannist við sig á bókasafninu sínu og viti
hvar megi sækja í fleiri sögur.
Öll þessi vinna hefur verið unnin af ástríðu
og hugsjón. Bæði sjálfboðaliðarnir og þeir
sem hafa verið ráðnir til verksins hafa lagt
sig alla fram um margra mánaða skeið.
Það er nostrað við allt sem að þessari bók
kemur. Höfundar og rétthafar lögðu þung
lóð á vogarskálarnar, örlátir styrktaraðilar
gerðu framkvæmdina mögulega, ritnefndin
lagði nótt við dag og allt samstarfsfólkið á
bókasöfnunum og í grunnskólunum hefur
lagst á eitt með okkur.
Viðbrögðin hafa líka verið einróma
jákvæð, bókin kveikir gleði hjá bæði
börnum og fullorðnum. Og þar komum
við aftur að hugsjón IBBY-samtakanna, um
það hvernig bókmenntirnar byggi brýr. Þær
byggja nefnilega ekki bara brýr á milli ólíkra
þjóða, þær geta líka byggt brýr á milli
kynslóðanna. Þegar börnin eignast hlutdeild
í reynsluheimi foreldranna – og öfugt –
myndast samræðugrundvöllur sem ekki var
áður til staðar.
Ekki síður er mikilvægt að börnin sjái
foreldra sína gleðjast yfir bókum og upplifi
að öll fjölskyldan eigi saman gæðastundir
með bók. Það er lestrarhvatning sem markar
raunveruleg spor.
Það er mikið búið að tala um lestur og læsi
í samfélaginu undanfarið. Við í IBBY höfum
engan sérstakan áhuga á lestrartækni -
við treystum skólunum ágætlega til að
kenna börnunum hana. Því síður höfum við
mikinn áhuga á mælingum eða prófunum.
Raunverulegt læsi er færni sem fæst heima.
Það er færni sem ungir lesendur öðlast
eingöngu ef áhugi þeirra kviknar. Það verður
enginn raunverulega læs af skyldurækni.
Það sem þarf til þess að verða læs er
virkilega góð saga.
Útgáfa bókarinnar Nesti og nýir skór
hefur verið ævintýri. Þetta er eitt af þessum
verkefnum sem er – eftir á að hyggja
– eiginlega óframkvæmanlegt þegar
framkvæmdaaðilinn er fámennt félag sem
samanstendur af sjálfboðaliðum.
Við vonum að bókin verði ungum
lesendum gott veganesti á lestrarferðalaginu
sem þeir eru að leggja upp í. Við vonum
að hún reynist raunveruleg lestrarhvatning
fyrir alla fjölskylduna og að hún reynist, á
endanum, skipta einhverju máli. Rétt eins
og sögurnar og myndirnar sem í henni felast
hafa skipt kynslóðirnar á undan máli.
Sex ára börnin eru að leggja af stað
í ferðalag. Við sem stóðum að útgáfu
bókarinnar fallegu erum hins vegar komin
á áfangastað – að minnsta kosti er þessi
langa dagleið afstaðin. Og mig langar,
fyrir hönd okkar allra, að þakka öllum
samferðarmönnunum fylgdina. Án þeirra
hefðum við ekki komist alla leið.
Arndís Þórarinsdóttir
Þegar maður er sex ára er fátt eins
spennandi og að fá bréf.
Ritstjórarnir Sólveig Ebba Ólafsdóttir, Sigþrúður
Gunnarsdóttir og Þorbjörg Karlsdóttir.
Styrktaraðilar bókarinnar eru:
· Barnavinafélagið Sumargjöf
· Lions á Íslandi
· Norvik
· Miðstöð íslenskra bókmennta