Börn og menning - 2019, Qupperneq 22

Ég hef stundum hugsað um hve furðu-
legt það sé að þrátt fyrir alla sagnfræði-
kennslu grunn- og menntaskólaár-
anna muni ég aldrei neinar sögulegar
staðreyndir og sé almennt illa áttuð í
bæði Íslands- og mannkynssögunni.
Sjálfsagt segir þetta eitt og annað
um minni mitt og athyglisgáfu en ég
held líka að það hljóti að vera hægt að
miðla jafnspennandi efni og sagnfræði er á áhugaverðari
og eftirminnilegri hátt en gert var. Þetta var mér sérstak-
lega hugleikið þegar ég fletti bókinni Sjúklega súr saga
eftir Sif Sigmarsdóttur og Halldór Baldursson sem kom
út fyrir jólin 2018 og var tilnefnd til Fjöruverðlaunanna
í flokki barna- og unglingabókmennta.
Íslandssagan í grófum dráttum
Í Sjúklega súrri sögu er stiklað á stóru í Íslandssögunni,
allt frá landnámi til hruns, á 80 blaðsíðum. Það segir
sig því kannski sjálft að hér er farið ansi hratt yfir og
sjálfsagt geta fróðir menn, sem tóku betur eftir í sögu-
tímum en undirrituð, bent á hina og þessa viðburðina
sem skautað er fram hjá. Þessi snöggsoðna frásagnarað-
ferð er þó ekkert endilega galli því um leið fæst ákveðin
yfirsýn yfir sögu landsins og sú heildarmynd hefði að
Þegar allt var miklu, miklu verra
Guðrún Lára Pétursdóttir
Bækur
öllum líkindum tapast við ítarlegri
skrásetningu. Sem dæmi má nefna
að þegar búið er að lesa einn nokkuð
langan kafla um miðaldir og annan um
nýöld, sem samtals fjalla um rúmlega
1000 ára tímabil, er sláandi að átta sig
á hve hratt nútíminn kom til Íslands
í upphafi 20. aldar með gríðarlegum
framförum í útgerð og landbúnaði,
símasambandi við útlönd, vatnsveitu
og öðru.
Rammar, myndir og líkingar
Bókin er þannig upp sett að í staðinn
fyrir samfellda frásögn er texti Sifjar brotinn upp í mis-
munandi ramma, um það bil fjóra til sex á hverri opnu,
auk þess sem hana prýðir fjöldi mynda, jafnvel mynda-
söguræma, eftir Halldór. Í einhverjum tilvikum er hluti
frásagnarinnar í raun sagður í gegnum myndirnar en
oftast eru þær hrein viðbót við textann. Þessi framsetn-
ing og hinn létti stíll minna að vissu leyti á bókaflokka
sem kenndir hafa verið við bjána og byrjendur, það er
að segja For dummies- og For beginners-bækurnar. Þar
er frásögnin einmitt markvisst brotin upp í ramma og
gátlista auk þess sem myndir og myndasögur eru not-
aðar til útskýringar. Annað sem þessar bækur eiga sam-
eiginlegt er hressileg notkun á líkingamáli með það að
sjónarmiði að gera flókna og framandi hluti skiljanlega.
Sem dæmi úr Sjúklega súrri sögu má nefna hvernig önd-
vegissúlunum er líkt við sportbíla enda hafi þeim verið
Sjúklega súr saga
Höfundar: Sif Sigmarsdóttir
og Halldór Baldursson
Mál og menning, 2018