Þjóðmál - 01.12.2016, Blaðsíða 39

frumvarpsins. Frumvarpið var afhent Ástu
Ragnheiði Jóhannesdóttur, forseta Alþingis,
föstudaginn 29. júlf 2011. Alþingi ályktaði
24. maí 2012 að efna til ráðgefandi þjóðar-
atkvæðagreiðslu um tillögur stjórnlagaráðs
að nýrri stjórnarskrá. Þetta var í þriðja sinn
sem efnt var til slíkrar atkvæðagreiðslu hér
á landi. Kosning fór fram 20. október 2012
og kaus innan við helmingur þeirra sem
var á kjörskrá. Sex spurningar voru lagðar
fyrir kjósendur. Fyrsta spurningin var eðli
málsins samkvæmt mikilvægust en hún var
eftirfarandi: Vilt þú að tillögur stjórnlagaráðs
verði lagðartil grundvallarfrumvarpi að nýrri
stjórnarskrá? 64,2% þeirra sem kusu sögðu
já, 31,7% sögðu nei. Samkvæmt skýrslum
yfirkjörstjórna voru 236.903 kjósendur á
kjörskrá og greiddu 115.980 manns atkvæði
eða innan við helmingur kjósenda. (Til
samanburðar má nefna að tvær þjóðar-
atkvæðagreiðslur voru um lcesave-samninga
ríkisstjórnarinnar við Breta og Flollendinga.
í fyrri þjóðaratkvæðagreiðslunni 2010 var
þátttakan 63% og liðlega 75% í þeirri síðari,
árið 2011.) Innan við þriðjungur eða 73.408
sögðu já við tillögu stjórnlagaráðs. í því Ijósi
má segja að það sé nokkuð langt seilst að
segja að þarna hafi fengist umboð sem geri
alla aðra vinnu við stjórnarskránna ómark-
tæka og óþarfa. Jafnvel vinnu sem unnin er
í samstarfi allra þeirra stjórnmálaflokka sem
sæti eiga á Alþingi eins og á við um vinnu
stjórnarskrárnefndar 2013 til 2016.
Stjórnarskrárfélagið í kosningabaráttu
Eins og áður sagði hafði stjórnlagaráð mjög
knappan tíma til stefnu þegar það kom
saman. Stjórnlagaráðið starfaði í fjóra mánuði
og skilaði frá sér frumvarpi sem einstaka
stjórnmálaflokkar á íslandi gera nú kröfu
um að verði samþykkt sem ný stjórnarskrá.
Stjórnarskrárfélagið réðist í að sækjast eftir
yfirlýsingu frá þáverandi stjórnarandstöðu-
flokkum; Samfylkingu, VG, Pírötum og Bjartri
framtíð, um að þessir flokkar skuldbindi sig
til að gera stjórnarskrárbreytingar á grunni
tillagna Stjórnlagaráðs. Yfirlýsingin sem
Stjórnarskrárfélagið dreifði hljóðaði svona:
Margt í þessu hljómar mótsagna-
kennt. Einkennilegt er að tala um
endurreisn þingræðis þegar í sömu
andrá er verið að gagnrýna ríkisstjórn
sem nýtur meirihluta á þingi. Þá
er erfitt að fá almennilega botn í
hvað fólst í áðurnefndri yfirlýsingu
stjórnmálaflokkanna um stuðning
við stjórnarskrá stjórnlagaráðs. Ekki
verður séð að neinn formlegur ferill
hafi búið að baki. Þau svör fengust
frá Stjórnarskrárfélaginu að í kjölfar
sameiginlegs fundar stjórnarand-
stöðuflokkanna í Norræna húsinu
um stöðu stjórnarskrármálsins
17. september 2016 hafi formenn
flokkanna verið spurðir hvort þeir
væru reiðubúnir að skrifa undir yfir-
lýsinguna. í framhaldi þess hafi þeir
síðan svarað formanni Stjórnarskrár-
félagsins skriflega; það er þeir sem
sögðust reiðubúnirtil þess.
„Við, Björtframtíð, Píratar, Samfylking og
Vinstri græn skuldbindum okkur hér með
til þess að gera stjórnarskrárumbætur, sem
grundvallast á drögum Stjórnlagaráðs, að
forgangsmáli á nýju þingi."
Síðar mun Dögun hafa bæst í þennan hóp.
„Stjórnarskrárfélagið hitti formenn flokkanna
og það kom strax í Ijós að það var mikill
áhugi á að setja þetta í forgang, sama hvað
gerist í kosningum," segir Katrín Oddsdóttir,
stjórnlagaráðskona og formaður Stjórnar-
skrárfélagsins í samtali við Fréttatímann 20.
október2016 og bætti við:
„Það þýðir í raun að það skiptir ekki máli
hver myndar ríkisstjórn því það er þingræði
á íslandi. Alþingi á að ráða, þó það hafi
snúistviðog ríkisstjórnin ræður. Yfirlýs-
ingin er tilraun til þess að koma aftur [að]
þingræði og segja;„alveg óháð því hvaða
stjórn við myndum þá er þetta mál svo
stórt að við ætlum að vinna að því saman í
þinginu og koma því í gegn.""
ÞJÓÐMÁL vetrarhefti 2016 37