Þjóðmál - 01.09.2015, Qupperneq 50

48 ÞJÓÐMÁL hausthefti 2015
hans að ekki væri við hæfi að fulltrúar sama
arms flokksins sætu í embættum formanns og
varaformanns. Margrét Frímannsdóttir, sem
síðar varð formaður flokksins, segir að í reynd
hafi ekki verið neinir sérstakir armar í flokknum
þegar á reyndi „heldur bara samtrygging strák-
anna í þingflokknum sem pössuðu vel hver
upp á annan“, svo vitnað sé orðrétt til ævisögu
Margrétar. Hún telur að hér hafi persónulegur
metnaður Steingríms ráðið för og segir svo:
„Hann var krónprinsinn og átti að verða
formaður þegar Ólafur Ragnar léti af
störfum.“
Formenn Alþýðubandalagsins máttu
ekki sitja lengur en átta ár, svo ljóst var að
kjörinn yrði nýr formaður árið 1995. Í huga
flestra blasti við að erfðaprinsinn Stein-
grímur Jóhann tæki við. En um svipað leyti
urðu breytingar í flokknum og ýmsu flokks-
fólki þótti nóg um völd þess fámenna hóps
sem öllu hafði stýrt. Margrét Frímannns-
dóttir orðar þetta svo í ævisögu sinni:
„Þessi fámenna klíka stjórnaði og hún
valdi líka sína erfðaprinsa, sem ekki var
nema von; erfðaprinsessurnar voru ekki
einu sinni til í ævintýrunum.“
Margrét Frímannsdóttir afréð að gefa
sjálf kost á sér til formennsku og atti þar
kappi við Steingrím. Sjálf hafði hún og fólk
í hennar ranni metnað til að sameina vinstri-
flokkana. Hún segir Steingrím þó ekki hafa
haft á því áhuga. Hann hafi aðeins viljað
kosningabandalag við hina flokkana á
vinstri vængnum. Margir framámenn í
flokknum reyndu að telja henni hughvarf
og lagði Svavar Gestsson einarðlega að
henni að draga framboð sitt til baka.
Svo fór að Margrét hafði sigur með
53,5% atkvæða. Hún tók til við að uppfylla
kosningaloforð sitt um stofnun samein-
aðs flokks vinstrimanna. Árið 1998 var
stofnaður þingflokkur Samfylkingarinnar,
nýs flokks sem átti að sameina flokka á
vinstri væng stjórnmálanna. Ýmsum
hörðum vinstrimönnum mislíkaði
sameiningin og þeir stofnuðu nýjan flokk,
Vinstrihreyfinguna – grænt framboð.
Þetta flokksbrot úr Alþýðubandalaginu
bauð fyrst fram árið 1999 með Steingrím
J. Sigfússon í broddi fylkingar. Ætla má að
saga íslenskra vinstrimanna hefði orðið
allt önnur hefði Steingrímur haft betur í
formannskjörinu 1995 gegn Margréti.
„Stjórnendur í eðli sínu“
Áður en flokkur Steingríms var formlega
stofnaður spáði Össur Skarphéðinsson, þing-
maður Alþýðuflokksins og fyrrum samflokks-
maður Steingríms, því í blaðagrein að líklega
myndi hinn nýi róttæki vinstriflokkur, sem
hann kallaði „talibana“, annaðhvort „gufa upp“
eða sameinast Samfylkingunni að loknum
Vinstri menn hafa alla tíð verið uppteknir af klofningi í eigin
röðum og haldið ófáa fundi til að ræða hvernig þeiri geti sam-
einast undir einu merki. Árið 1995 var einn slíkur fundur haldinn,
þar sem mættu margir þekktir vinstri menn. Alþýðublaðið birti
myndir af fundinum sem haldinn var á Kornhlöðuloftinu. Þar má
m.a. sjá Inga R. Helgason, sem var var um áratugaskeið einn
valdamesti maður Alþýðubandalagsins og áður Sósíalista-
flokksins en Álfheiður, fyrrverandi ráðherra VG, er dóttir Inga.
Þá var Hallgrímur Helgason rithöfundur á fundinum og einnig
Kolbrún Bergþórsdóttir, núverandi ritstjóri DV og Bryndís Schram.
Steingrímur J. lét sig ekki vanta og var með „vopnabróður” sínum
Árna Þór Sigurðssyni, fyrrverndi þingmanni VG og nú sendiherra.
Már Guðmundsson, nú seðlabankastjóri, var einnig á fundinum
ásamt fleiri þekktum vinstrimönnum.