Þjóðmál - 01.06.2020, Page 11

ÞJÓÐMÁL Sumar 2020 9
IV.
Undanfarnir mánuðir hafa verið undarlegir
vegna COVID-19-faraldursins. Hann hefur sett
íslenskt efnahags- og atvinnulíf úr skorðum.
Spáð er að samdrátturinn vegna faraldursins
nemi 8% í vergri landsframleiðslu á þessu ári
og atvinnuleysi fari í 11%. Þetta er meiri sam-
dráttur og meira atvinnuleysi en varð í kjölfar
bankahrunsins 2008.
Í skýrslu Efnahags- og framfarastofnunarinnar
(OECD) í París frá júní 2020 um efnahags horfur
aðildarríkja er spáð meiri efnahags legum
samdrætti fram til loka næsta árs á Íslandi en
í nokkru öðru OECD-ríki.
Ríkislögreglustjórinn og sóttvarnalæknir
lýstu 6. mars 2020 neyðarstigi almannavarna
vegna COVID-19. Ákvörðunin studdist við lög
um almannavarnir og sóttvarnalög.
Við allar aðgerðir í heilbrigðismálum fóru
stjórnvöld að ráðum sóttvarnalæknis, Þórólfs
Guðnasonar. Almannavarnadeild Ríkislögreglu-
stjóra sá um framkvæmd aðgerða, meðal
annars með sérstöku rakninga teymi til að
finna þá sem áttu samskipti við smitbera.
Kom Víðir Reynisson yfirlögregluþjónn fram
fyrir hönd almannavarna. Alma Möller land-
læknir tók einnig þátt í daglegu kynningar-
fundunum fyrir hönd heilbrigðiskerfisins.
Ríkisstjórnin samþykkti 10. mars 2020
aðgerðir vegna beinna áhrifa COVID-19
faraldursins á atvinnulíf og stöðu ríkissjóðs.
Minnt var á að geta þjóðarbúsins til að takast
á við vandann væri góð, þó væri hagkerfið
berskjaldað fyrir ytri áhrifum. Þegar mætti
merkja áhrif faraldursins í efnahagslífinu. Í
tilkynningu ríkisstjórnarinnar sagði:
„Markviss og traust viðbrögð skipta sköpum
við aðstæður sem þessar. Til að verja
íslenskt efnahagslíf mun ríkisstjórnin beita
sér fyrir eftirfarandi aðgerðum:
• Fyrirtækjum sem lenda í tímabundnum
rekstrarörðugleikum vegna tekjufalls verði
veitt svigrúm, t.d. með lengri fresti til að
standa skil á sköttum og opinberum gjöldum.
• Skoðað verði að fella tímabundið niður
tekjuöflun sem er íþyngjandi fyrir fyrirtæki
í ferðaþjónustu, t.d. gistináttaskatt sem
verður afnuminn tímabundið.
• Markaðsátaki verður hleypt af stokkunum
erlendis þegar aðstæður skapast til þess að
kynna Ísland sem áfangastað, auk átaks til
að hvetja til ferðalaga Íslendinga innanlands.
• Gripið verði til ráðstafana sem örvað geta
einkaneyslu og eftirspurn, t.d. með skatta-
eða stuðningskerfum.
• Aukinn kraftur verði settur í framkvæmdir
á vegum opinberra aðila á yfirstandandi ári
og þeim næstu.
• Efnt verði til virks samráðs milli stjórnvalda
og samtaka fjármálafyrirtækja um viðbrögð
þeirra við fyrirsjáanlegum lausafjár- og
greiðslu örðugleikum fyrirtækja í ferða-
þjónustu.
• Innstæður ÍL-sjóðs í Seðlabankanum verði
fluttar á innlánsreikninga í bönkum til að
styðja við svigrúm banka og lánardrottna til
að veita viðskiptamönnum sínum lánafyrir-
greiðslu.
Unnið var markvisst að framkvæmd þessara
áforma og tókst að milda höggið vegna
veirunnar á afkomu fólks og fyrirtækja og
stuðla að því að hjólin gætu farið að snúast
að nýju strax og aðstæður breyttust.
Tilkynnt var miðvikudaginn 20. maí að
neyðarstiginu yrði aflétt mánudaginn 25.
maí, það gilti því í tvo mánuði og 19 daga.
Frá einum af upplýsingafundum almanna varnadeildar
RLS. Víðir Reynisson yfirlögreglu þjónn, Þórólfur Guðnason
sóttvarnalæknir og Alma D. Möller landlæknir.