Þjóðmál - 01.06.2020, Qupperneq 56

54 ÞJÓÐMÁL Sumar 2020
Vélarnar voru samt komnar til landsins og
áttu eftir að nýtast vel. Á þeim tíma þekktust
bókhaldsvélar varla hérlendis en Ottó sá
strax að auka mætti afköst við reikningaskrift
stórlega með bættri tækni. Hann fór því að
teikna reiknings- og skýrsluform sem hann
lét prenta. Sum af þessum eyðublöðum voru
notuð fram á níunda áratuginn.
Fyrstu árin starfrækti Ottó verkstæði sitt á
Laugavegi 11. Örn Kaldalóns, sem seinna
varð starfsmaður Ottós, kom þangað oft
sem barnungur um 1950 og minnist þess
hversu vel Ottó tók honum og mælti: „Nei,
ertu kominn litli vinur. Fáðu þér nú sæti.“
Síðan var Erni fengin reiknivél sem hann fékk
að leika sér með. Níu ára gamall var Örn
orðinn sendill hjá Skrifstofuvélum og bar út
litaborða í rafmagnsritvélar, sem seldust
grimmt. Örlögin höguðu því síðan þannig
að Örn leitaði til Ottós með vinnu eftir
gagn fræða próf sumarið 1962, þá nýinnritaður
í Verslunarskólann. Ottó réð hann til vinnu
og sumarstarfið gekk svo vel að Örn vann
hjá Ottó upp frá því. Skólagangan mátti
víkja. Örn segir Ottó hafa verið lipran í sam-
skiptum og framsýnan: „Hann var glöggur
gæðamaður, en harður í horn að taka ef á
þurfti að halda.“ Erni eru minnisstæð ýmis
tilsvör Ottós, eins og til að mynda ef mikið lá
við: „Örn! Gerðu ráðstafanir!“7
Húsið á Laugavegi 11 skemmdist illa af bruna
í nóvember 1963. Skömmu eftir að eldurinn
braust út hringdi síminn á verkstæði
Skrifstofu véla: Útvegsbankann vantaði
viðgerðarmann í hvelli og Ottó svaraði:
„Það er nú því miður að brenna hjá okkur í
augnablikinu, en strax og búið er að slökkva
eldinn skulum við senda mann. Sælar.“ Þessi
saga spurðist út um bæinn og var höfð til
marks um góða þjónustu hjá Skrifstofuvélum.8
Á Laugavegi 11 hafði búið gömul kona,
einstæðingur, sem varð heimilislaus í kjölfar
brunans. Ottó tók þessa konu inn á sitt
heimili, þar sem hún hafði herbergi og lítið
eldhús fyrir sig og þar bjó hún í nokkur ár.9
Ottó var greiðvikinn og skaut skjólshúsi yfir
fleiri sem voru í vanda staddir.
Tölvuöld gengur í garð
Öll gagnavinnsla þessa tíma fór fram á
gataspjöldum en segja má að haustið 1964
hafi tölvuöld haldið innreið sína hér á landi
þegar Skýrsluvélar ríkisins og Reykjavíkur-
bæjar fengu afhenta vélasamstæðu frá IBM
og Háskóli Íslands sömuleiðis. Forsaga
Háskólatölvunnar var sú að Ottó fékk leyfi
IBM til að sýna og kynna reiknivélasamstæðu
hér á landi og vakti sá atburður mikla athygli.
Ottó segir svo frá að Gylfi Þ. Gíslason, mennta-
og viðskiptamálaráðherra, hafi sest við vélina
og strax farið að keyra hana með tiltölulega
lítilli tilsögn. Hann lagði þá spurningu fyrir
vélina hversu mikil tekjuaukning yrði fyrir
ríkissjóð ef áfengi yrði hækkað um hálft
prósent. Svarið kom á tveimur sekúndum og
ekki þarf að fjölyrða um hrifningu ráðamanna.
Ottó kvaðst þó ekki vita hvort áfengið hefði
undir eins verið hækkað sem þessu nam,
enda sjálfur bindindismaður!10
Tölva Háskólans var gríðarstór fjárfesting,
andvirði fimm til sex íbúða, og því fór fjarri
að skólinn hefði fjárhagslega burði til kaup-
anna. Ottó beitti sér því fyrir því að IBM í
Bandaríkjunum gæfi eftir 60% af kaupverði
tölvunnar og yrði það kallað háskólaafsláttur.
Það varð úr og Framkvæmdabankinn, undir
forystu dr. Benjamíns H.J. Eiríkssonar, lagði til
það sem upp á vantaði. Gylfi Þ. var jafnframt
formaður bankaráðs Framkvæmdabankans,
en hann var mjög áhugasamur um að fá vélina
til landsins, enda var hún „gömul vinkona
hans“ eins og Ottó orðaði það síðar.11
Tölva Háskólans nýttist við úrvinnslu marg-
víslegra gagna. Dr. Þorsteinn Sæmundsson
stjörnufræðingur lagði fyrir vélina útreikninga
tengda segulsviðinu og fékk úrlausnina á
átta klukkustundum sem tekið hefði heilt ár
að leysa með venjulegum aðferðum. Ottó
sagði að einhverju sinni er hann mætti til
vinnu klukkan sex að morgni hefði dr. Stefán
Aðalsteinsson erfðafræðingur komið út frá
vélinni líkt og ölvaður, faðmað hann og sagt:
„Ó, Ottó. Nú er ég úrvinda, en svo glaður, því
að ég veit að ég er búinn að inna af hendi tíu
ára verk í nótt.“