Fiskifréttir - 20.12.1996, Blaðsíða 12

12
FISKIFRÉTTIR föstudagur 20. desember 1996
Einar Sigurðsson
um borð í
togaranum Sigurði.
Merki Hraðfrysti-
stöðvarinnar er á
skorsteininum.
Myndin var tekin
árið 1976.
— hvað var í fréttum í sjávar-
útvegi fyrir fjórum áratugum?
Gluggað í pistla Einars ríka,
Úr verinu, í Morgunblaðinu frá
árunum 1956-1957
Einar Sigurðsson útgerðarmaður, í daglegu tali kallaður Einar
ríki, skrifaði um árabil fastan vikulegan fréttapistil um sjávar-
útvegsmál í Morgunblaðið undir heitinu Ur verinu. Pistlar þessir
voru víðlesnir, bæði af mönnum í atvinnugreininni og almennum
lesendum. Þegar horft er til baka eru þessar greinar eins konar
fréttaspegill úr fortíðinni, sem áhugavert er að skyggnast í.
Við skulum hverfa fjóra áratugi aftur í tímann og skoða glefsur úr
skrifum Einars frá árunum 1956 og 1957. Á þeim tíma var fiskleysi
á hefðbundnum togaramiðum við landið og sókn á fjarlæg haf-
svæði talin helsta bjargráðið. Utgerðin var styrkt með bátagjald-
eyri, dagpeningum og uppbótum. Illa gekk að manna skipin sem
sést á því að tveir af hverjum fímm sjómönnum á Ootanum voru
Færeyingar. Ekki er þó svartnættið eitt ríkjandi í pistlum Einars,
síður en svo. Baráttan fyrir útfærslu fískveiðilögsögunnar í 12
mflur er hafín og Einar hvetur starfsbræður sína óspart til þess að
tileinka sér nýja tækni í fískveiðum sem farin er að ryðja sér til
rúms erlendis og nefnir ýmis dæmi þar að lútandi. Auk þess
sýnishorns sem hér fylgir er ætlunin að birta á næstunni stuttar
klausur úr greinum Einars frá árabilinu 1958-1974 á aflafréttasíð-
um Fiskifrétta eftir því sem rúm leyfir hverju sinni.
15. ágúst 1956
Karfínn gengur fljótt
til þurrðar
Það er einkennilegt, eins og við-
koma karfans er þó mikil hjá hverj-
um fiski árl. 200.000 til 300.000,
hvað hann gengur fljótt til þurrðar.
Allir vita um Halann, einhver auð-
ugustu karfamið, sem nokkurn
tíma hafa þekkst, þar sem lítið eða
ekkert var í fyrra og ekkert í ár, og
Dohrnmiðin, þar sem hin mikla
veiði hófst í miðjum september í
fyrra, en þar er nú ekkert að fá.
Framtíðarmið íslendinga
Hvar eru framtíðarmið Islend-
inga, gæti mörgum orðið á að
spyrja, vegna þeirrar reynslu, sem
menn hafa fengið af því, hve fiskur
gengur fljótt til þurrðar, og þá fyrst
og fremst á karfamiðunum. Er
svæðið á milli austurstrandar
Grænlands og íslands fullkannað?
Það er alvarlegt fyrir fiskveiðar
íslendinga, hve fiskur virðist
ganga til þurrðar með ári hverju á
hinum nálægari miðum. Það er
viðbúið, að hér geti farið eitthvað
líkt og átt hefur sér stað við Skot-
land og Færeyjar, þar sem miðin
hafa verið svo til þurrausin. Það
má ekki dragast lengi að færa út
landhelgislínuna með landgrunnið
sem lokatakmark. En trúlega
kemur að því þrátt fyrir það, að
íslendingar verði almennt að sækja
afla sinn í Hvítahafið, á Bjarnar-
eyjamiðin og vestur fyrir Græn-
land.
19. ágúst 1956
Bugtin físklaus
Svo má heita, að nú sé alveg
fisklaust í Bugtinni. Bátar þeir, er
róa, fá aðeins nægilegt í soðið.
Helst er það kurlýsa, sem fæst.
Sjómenn segja mikið af sandkola
og að krossfiskur sé nær því á öðr-
um hverjum krók. Þess sjást merki
í fiskbúðunum, hve steindautt er í
Faxaflóa. Hefur verið gripið til
Grænlandsþorsks og karfa í fisk-
hallærinu.
21. ágúst 1956
Uppbæturnar og áróðurinn
Svo þegar menn ræða um sjávar-
útveginn, sem hvergi koma þar ná-
lægt, heyrist það ekki sjaldan, að
hér sé á ferðinni hinn mesti þurfa-
lingur þjóðarinnar, sem haldið sé
uppi af þeim. Og náðarbrauðið er:
Bátagjaldeyrir, dagpeningar tog-
aranna, uppbætur á sfld o.fl. því-
líkt góðgæti.
Er nú trúlegt, að svo sé í raun og
veru, að sá atvinnuvegur sem lætur
hverju mannsbarni þjóðarinnar í té
92 aura af hverri krónu, sem notuð
er til kaupa á hinum margháttuðu
erlendu þörfum hennar, sé um leið
mesti styrkþeginn?
23. ágúst 1956
Einn togari í
stöðugri fiskileit
Ef vel væri, ætti alltaf einn tog-
ari að vera í leit að nýjum miðum
og athugun á, hvernig fiskur hagar
sér, og ríkissjóður að tryggja hon-
um lágmarkstekjur á dag. Ein-
staklingum er ofvaxið að gera slík-
ar tilraunir upp á eigin spýtur eins
og að þessum atvinnuvegi er búið,
hversu mikla þörf og löngun, sem
menn hafa til slíks.
28. ágúst 1956
Gott kast
Norðmenn veiða sem kunnugt
er mikið af upsa í nót og á hand-
færi. Nýlega fékk einn bátur 70
lestir í einu kasti. Undanfarið hafa
nokkur skip norðanlands verið að
veiða töluvert af upsa í nót. Hér
sunnanlands er mjög mikið af upsa
á haustin. Skyldi ekki vera tök á að
veiða hann á annan hátt en á hand-
færi, enda þótt hann vaði ekki?
Metafli Portúgala
Það er búist við, að hinn portúg-
alski Grænlandsfloti fái metafla í
ár, 60.000 lestir af fullverkuðum
saltfiski. Um miðjan júlí var um
helmingur af flotanum á heimleið
með fullfermi og von á hinum
helmingnum á næstunni. Þetta er
geysimikið fiskmagn, sem sézt
bezt á því, að saltfiskafli íslend-
inga yfir árið er 40-50 þús. lestir,
miðað við fullstaðinn fisk.
Frakkar láta ekki
sitt eftir liggja
Á 12 árum, eða síðan stríðinu
lauk, hefur franski fiskiskipaflot-
inn, sem veiðir í salt, aukið afla-
magnið úr 4000 lestum af saltfiski í
70.000 lestir. Þessi floti er nú 33
nýtízku togarar.
9. sept. 1956
Háir tollar og söluskattur
Vélbáturinn Hilmir var að koma
í vikunni með nýja Mannheimvél
frá Þýzkalandi. Tók það tvo mán-
uði, frá þvt að báturinn fór út og
þar til hann kom aftur. Fjórir bátar
eru nú á förum til þess að láta
skipta um vélar. Eru það Erlingur
III. og V., Baldur og Bergur. Vél-
báturinn Sjöfn er úti í sömu erinda-
gerðum. Allt er þetta gert vegna
hins geysiháa söluskatts og tolls,
sem er 80-100 þúsund krónur á vél.
Þykir í því mikið ósamræmi, að
tolla þannig vélar, ein innflutt skip
eru tollfrjáls.
9. desember 1956
Síldveiðitilraunir
hafa heppnazt
Neptúnus kom inn í vikunni
með 60 tn. af sfld. Fékk hann þær á
fimmtudaginn. — Sprengdu þeir
tvisvar, þrisvar vörpuna, að því
þeir töldu með sfld. Má segja, að
þessi dagur skeri úr um það, að
hægt sé að veiða sfld í botnvörpu.
Getur það verið ómetanlega mikil-
vægt fyrir framtíðina. Það er nú
eitthvað annað, hvað kostnaðinn
snertir, að veiða sfld í botnvörpu
eða reknet, fyrir utan nú það, hve
miklu afkastameira það hlýtur að
vera, þar sem hægt er að nota til
þessara veiða stórvirk skip eins og
íslenzku togarana.
Þyrilvængja á
sfldarmiðunum
Norðmenn ráðgera nú að nota í
samráði við eftirlitsskip þeirra,
þyrilvængju til aðstoðar skipum
sínum á sfldarmiðunum. Einnig
ráðgera þeir að nota vélbát úr léttu
efni — plasti — til þess að auðvelda
sambandið við fiskiskipin.
24. mars 1957
Líf og dauði
Það virðist nú svo sem um líf eða
dauða íslenzks sjávarútvegs sé að
tefla. Verði ekkert gert í friðunar-
málunum er trúlegt, að allur fiskur
verði horfinn hér af heimamiðum
eftir 10-20 ár rétt eins og við Fær-
eyjar og Bretland, þar sem aðeins
er um „lúsarkropp" að ræða. —
Það er meira en vafasamt, að
meirihluti Alþingis fáist til að sam-
þykkja tillögur Péturs Ottesen um
að færa friðunarlínuna út í 12 mfl-
ur, þó að því verði ekki trúað að
óreyndu, að ekkert verði aðhafzt í
landhelgismálinu, þessu mesta
hagsmunamáli íslendinga í dag.
En það er annað sem þarf að
fylgja í kjölfarið, og það er friðun
fyrir netjaveiði, þar sem helztu
gotstöðvarnar eru eins og Selvogs-
banki og þó einkum hraunið. Áður
fyrr fékkst ekkert nema svilfiskur í
netin, en nú síðari ár, eftir að farið
var að leggja netin á hraunið, hefur
þetta gjörbreytzt. Nú orðið er
mjög mikið af netjafiskinum
hrognafiskur. Út einu meðal-
hrogni koma 4-5 millj. seiða, ef allt
klekst út.
7. apríl 1957
Tregur togaraafli
Aflinn hefur verið tregur eins og
fyrri daginn, og hefur ekki annað
eins aflaleysi þekkzt í manna
minnum. Er einkum athyglisvert,
hve afli hefur brugðizt á Selvogs-
banka og út af Reykjanesi. Kveður
svo rammt að þessu, að reyndustu
„Bankamenn“ eins og Snæbjörn á
Hvalfellinu, Bjarni Ingmarsson á
Neptúnusi og Magnús á Marzin-
um, gáfust hreinlega upp við að
liggja þar yfir engu... Má þetta allt
undarlegt heita á hávertíðinni hér
sunnanlands, er mokveiði ætti að
vera eftir venjunni.
5. maí 1957
Fyrsta þýzka
verksmiðjuskipið
Fyrsta þýzka verksmiðjuskipið
hljóp nýlega af stokkunum í Brem-
erhaven. Er skipið 69 m. á lengd
(ísl. nýsköpunartogararnir eru 54-
57 m.). Er varpan tekin inn aftan á
skipinu. í skipinu eru Baader fisk-
vinnsluvélar, frystitæki, kæli-