Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Qupperneq 14

Múlaþing
Færeyingur og útgerðarmaður var Stefán
Höskuldsson. Fyrir utan okkur Stefán störfúðu
svo Sigmar heitinn Sigurðsson og Sunn-
lendingur, Guðmundur að nafni, við útgerðina.
Frá Barðsnesi remm við einvörðungu með
færi ef undan er skilinn einn róður og sannast
sagna fiskuðum við gífurlega. Fljótlega eftir að
ég kom að Barðsnesi byrjaði hrotan og hún
varði fram á haust. Það em engar ýkjur að kalla
þetta fiskirí bqalað.
Við fómm aldrei lengra en út að Gmnna-
boða þannig að ekki þurfti að sækja langt.
Þegar mest var fiskirí tvíhlóðum við dag eltir
dag. Þá remm við á morgnana út undir
Þorgrímsstapa og fylltum þar bátinn. Þá var
farið í land með fiskinn en síðan róið aftur út að
Maríuveri, sem er skammt innan við Rauðu-
björg og þar var báturinn jafrivel fylltur aftur.
Það var gott að gera út frá Barðsnesi en
fiskinn létum við í land í fjöru þarna
skammt frá. Mig minnir við nefna hana
Krossíjöm. Við þessa ijöru eru klappir og
þar pækilsöltuðum við fiskinn í tunnur.
Þegar tími gafst til var fiskurinn þveginn og
þurrkaður á klöppunum.“
Frásögn Guðmundar er nokkm lengri
og kemur þar fram að þrátt fyrir þennan
mikla afla hafi eftirtekjan orðið rýr því
verðfall varð á fiski um haustið.
Þegar kom fram á þriðja áratuginn svör-
uðu Suðurbæingar kalli tímans og skiptu ffá
árabátum yfir í trillur. Bjami Sigfússon bóndi
á Gerðisstekk eignaðist fýrstur Suðurbæinga
trillu sem smíðuð var af Sigurði Þorleifssyni,
aðrir bændur fýlgdu í kjölfarið.
Bátar skipuðu veigamikinn sess í lífi og
starfi fólksins, á þeim var róið til fiskjar,
farið til aðdrátta í kaupstað, plægð kúskel,
vitjað um síldarnet og hugað að reka.
Raunar voru þeir aðalsamgöngutæki íbú-
anna sem fóm flestra sinna ferða á sjó. í
óbirtum minningarbrotum segir Þórður
Sveinsson frá Barðsnesi:
12
„Á summm vom allar trillumar hafðar
við ból í víkinni frá Krossfjömhala að
Lendingarklöpp. Á haustin komu allir karl-
menn á bæjunum saman og settu þær í naust
eða hvolfdu þeim og fóm þær ekki á flot
aftur fyrr en að lokinni tjörgun og máln-
ingu. Yfir veturinn voru notaðir árabátar til
að fara í kaupstaðinn og þá gjaman sam-
einast milli bæja um einn bát og mun hafa
komið fyrir að einhver úr Sandvík hafi
flotið með líka. Annars voru Sandvíkingar
oftast sérstakir í kaupstaðaferðum, komu
niður að Stuðlum, fengu bát þar og rem yfir.
Um eina slíka kaupstaðaferð kvað Amþór
Ámason, bróðir Þuru í Garði, en hann var
um tíma kennari á Suðurbæjum:
Yfir fjörðinn fóm í gær,
fjórir karlmenn, stúlkur tvær,
Ingólfur, Bjami, Sveinbjöm, Sveinn,
Sigríður, Guðný og bátur einn.“
Á jörðum þar sem stundaður var í bland
landbúnaður og sjósókn gilti ekki aðeins, að
koma þyrfti mjólk í mat og ull í fat. Björgin
sem sótt var í greipar ægis þurfti líka sína
meðhöndlun, hvort sem hún var verkuð til
sölu eða heimilis, og var fiskurinn ýmist
saltaður, hertur eða látinn síga; þá má ekki
gleyma skötunni eða hákarlinum sem kæst
voru eftir kúnstarinnar reglum. Otal fleiri
hlutum þurfti að sinna og störfin kölluðu á
margar hendur. Ekki var alltaf spurt um
aldur. Bjarni Halldór Bjarnason, sonur
Bjama Sigfússonar og Halldóm Jónsdóttur
sem bjuggu á Gerðisstekk á ámnum 1918 til
1942, er nú 82 ára að aldri, búsettur í Nes-
kaupstað. Ég heimsótti Bjama Halldór, eða
Halla á Gerðisstekk eins og Norðfirðingar
kalla hann enn þann dag í dag, og fékk hann
til að rifja upp gamlar minningar.
J