Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2004, Qupperneq 108

Múlaþing
Hann tálgaði margar rjúpur, hrafna, fálka og
fleiri dýrastyttur. Þessu stillti hann gjarnan
upp á rótarhnyðju eða trjágrein. Hann skar
út í tré myndir af gömlum sveitabæjum, t.d.
Hrjót, Laufás í Eyjafirði, Heiðarsel,
Möðrudal, Gilsárteig og f.l. Auk þess að
vinna úr tré fór hann hin síðari ár sín að rista
í sandstein, einkum andlitsmyndir.
Viðfangsefni sín sótti Sveinn í íslenska
náttúru, íslendingasögurnar, þjóðsögur og
menningu fyrri tíma. I dagbókunum segir
hann t.d.: „skar út átján barna föður”, „skar
út konu”, „skar út páfann”, „skar út Egil
Skallagrímsson”, „skar út erfðasyndina” og
átti þá við styttu af bónda, sem hann kallaði
erfðasyndina. Sumar stytturnar lakkaði
hann, t.d. hrafninn svartan, aðrar brenndi
hann í, t.d. rjúpurnar. Hann smíðaði hnappa
úr hreindýrshornum og drykkjarhorn úr
kindahornum, þau setti hann upp á fót úr tré
(Bjarni Einarsson). Árið 1984 tók hann þátt í
sýningu, um alþýðulist í Menntaskólanum á
Egilsstöðum. Árið 1987 var hann fenginn til
að leiðbeina við að flétta og bregða
hrosshársgjarðir, á námskeiði á Eiðum
(Dagbœkur Sveins).
Hinn 15. maí 1993 var opnuð sýning
þriggja listamanna í Nýlistasafninu við
Vatnsstíg í Reykjavík (sem nú er í Kópavogi).
Níels Hafstein var aðal hvatamaður að því
að Sveinn tæki þátt í þeirri sýningu. List
Sveins hefur flokkast undir það sem kallað
hefur verið æskulist (naifismi). Þeir sem verk
áttu á þessari sýningu voru: Ingvar Ellert
Óskarsson, Óskar Margeir Beck Jónsson og
Sveinn Einarsson frá Hrjót.
Ólafur Engilbertsson skrifaði listgagn-
rýni um verk Sveins:
„ Hagleiks verk hins síðastnefnda eru e.t.v.
hvað þekktust en þó á öðrum vettvangi en
þessum hér. Sveinn var hleðslumeistari
Sænautasels á Jökuldalsheiði, Osvarar í
Bolungarvík og fleiri helstu stórvirkja í stein
og torfhleðslu á seinni árum. Hér sýnir hann á
sér aðra og persónulegri hlið; verk skorin í tré
og stein, einkum birki og sandstein. Þama ægir
saman álfkonum, rjúpum, blómarósum,
blönduðum kór og persónum úr Manni og
konu, svo að eitthvað sé nefnt. Sýningar-
gripunum hefúr flestum verið komið fyrir í
haganlega gerðum glerskápum og er öll
uppsetning til fýrirmyndar. Verk Sveins em
kjarnmikil og í einlægri túlkun listamannsins
bregður fyrir leiftmm þeirrar gullaldar sem býr
í huga flestra en fær ekki framrás nema hjá
fáum. Hér er unnið af ýtmstu vandvirkni og
umhyggju jafnt fyrir efnivið sem viðfangsefni.
Sveinn málar margar af tálgustyttum sínum og
á þar ýmislegt sameiginlegt með Guðjóni
heitnum á Fagurhólsmýri. Allt eru þetta
athyglisverð verk gerð af útsjónarsemi og
innsæi.“ (DV/28.maí 1993)
í dagbókarfærslum Sveins kemur glöggt
í ljós, hve náttúran var honum kær og
hugleikin. Hann veitti því ætíð athygli og
fannst það vert til skráningar þegar brum
fór að sjást á trjánum, fyrstu sóleyjamar og
fíflarnir sprungu út og þegar fór að heyrast
í farfuglunum á vorin. Hann fór margar
ferðirnar upp að Miðhúsaseli með Þorsteini
Sveinssyni og þá dyttaði hann að
veggjunum á gamla torfbænum sem enn
stendur þar reisulegur. ( Dagbœkur Sveins )
Sveinn var ætíð kenndur við
æskuheimili sitt og kallaður Sveinn frá
Hrjót. Hann gekk lengi með þann draum að
reisa minnisvarða á æskustöðvunum og á
árunum 1991-1992 lét hann þann draum
rætast. Hann fékk í lið með sér vini og
frændur og reisti mikla vörðu á Hrjótarfelli,
fyrir ofan eyðibýlið Hrjót. Eftir að Sveinn
lést var settur í vörðuna rauður sandsteinn,
sem í var greypt vangamynd af Sveini, gerð
af Páli Guðmundssyni ffá Húsafelli.
106