Heilsuvernd - 01.09.1959, Síða 5

HEILSUVERND
67
og svo greinilega á sér stað um kaffi og te, og menn nota
tóbakið, hvort sem þeir fást við andlega eða líkamlega
vinnu.
Upphaflega háðu ríki, kirkja og læknavísindi samtaka
harðvítuga baráttu gegn því, en það sigraði fljótt alla þá
andstöðu og hefur síðan stöðugt færzt í aukana. Nú not-
ar ríkið tóbakið sér til framdráttar. með mikilli skatta-
og tollaálagningu. Kirkjan er hlutlaus, og læknavísindin
hafa látið sér nægja það eitt að rannsaka á raunhæfan
hátt eðli þess og áhrif.
Rannsóknum þessum miðar hægt og sígandi áfram, en
á meðan hefur tóbaksnotkunin aukizt gífurlega.
Hver eru þá áhrif tóbaksins? Bætir það líðan manna og
heilsu, eða gerir það hana verri? ,Er það deyfandi eða
örvandi, letjandi eða hvetjandi? Eykur það eða minnkar
starfsþrekið? Getur það orsakað æðakölkun, valdið aukn-
um blóðþrýstingi, hjartasjúkdómum, magasjúkdómum,
magasárum og krabbameini? Styttir það líf manna eða
lengir?
Þannig er spurt og mætti lengi spyrja. Skal nú leitast
við að svara nokkrum þessara spurninga í ljósi nútíma-
þekkingar. Rétt er að geta þess, að fram að þessu hafa
skoðanir færustu rannsóknar- og vísindamanna verið mjög
skiptar, og enn er i nokkru gildi það, sem læknissagn-
fræðingurinn Gottlieb Stollen sagði árið 1731 viðvíkjandi
skrifum lækna um nautnalyfin:
„Þó dæma þessir herra læknar ekki ávallt í þess háttar
málum eftir reynslu sinni og skarpskyggni, heldur einnig
á stundum eftir geðþótta sínum og tilfinningum."
Um þetta segir prófessor dr. med. Eggert Möller, að
oftast tali þeir, sem bezt skynbragð beri á hlutina, af mestri
hógværð. Fullyrðingar með og móti eru ekki framar svo
veigamiklar, þar sem nú orðið er unnt að halda sér frem-
ur að staðreyndum, er mestu máli skipta. Flestir nútíma-
læknar og efnafræðingar reykja sjálfir, en vísindamenn
leitast æ meir við að koma sér hjá því að dæma eftir geð-