Heilsuvernd - 01.09.1959, Síða 10

72
HEILSUVERND
rannsóknir í Englandi hafa menn komizt að sömu niður-
stöðu. Banvænar geislunarskemmdir hafa fundizt í fisk-
um í 4000 km fjarlægð frá sprengjustað.
Japanir vita nú orðið ekki, hvað þeim er óhætt að leggja
sér til munns. Hrísgrjónin, fiskurinn og flestar aðrar
fæðutegundir eru meira eða minna mengaðar geislavirk-
um efnum, oft í lífshættulegu magni.
Eins og áður er sagt, er strontium 90 eitt hættulegasta
geislavirka efnið. Það er lengi að brotna niður, ein 20 ár.
Við kjarnasprengingar hefir mikið af strontium 90 farið
út í gufuhvolfið, og aðeins litill hluti þess fallið aftur til
jarðar enn sem komði er. Af því leiðir, að enda þótt öllum
kjarnorkutilraunum sé hætt þegar í stað, mun geislavirkni
af völdum þessa efnis fara vaxandi á næstu árum í um-
hverfi jarðarbúa.
Rannsóknir í Þýzkalandi sýna, að geislavirk efni fara
stöðugt vaxandi í gróðri og matvælum. Mönnum hefir
reiknazt svo til, að enn hafi aðeins tíundi hluti hinna
geislavirku efna gufuhvolfsins fallið til jarðar. En hinir
níu tíundu hlutarnir munu smámsaman leita til jarðar
sem eyðandi eldur.
Auk þeirra skaðlegu verkana, sem að ofan getur, valda
kjarnasprengjurnar öðrum truflunum í gufuhvolfinu. Við
þær myndast mikið af saltpéturssýru, sem bindst hin-
um geislavirku efnum og myndar siðan kjarna, sem vatns-
gufa loftsins þéttist utan um og verður að regndropum.
Afleiðingin verður steypiregn, sem Norðurlandabúar hafa
fengið að kenna á en hafa þó verið enn stórfelldari í Mið-
Evrópu. Þar hafa síðustu 4—5 sumurin verið óvenju köld
og vætusöm með miklum flóðum, er valdið hafa mann-
sköðum, uppskerubresti og öðru tjóni. Loftslag hefir tek-
ið breytingum af völdum hinna geislavirku efna. Haust-
veðráttan er mildari, og það vetrar síðar en áður, en hins-
vegar eru sumurin og vorin kaldari. Fljótt á litið virðast
hin geislavirku efni auka jarðargróðurinn. En regnið er
auðugt af sýrum, sem gera jarðveginn súran. Af því leið-