Strandapósturinn - 01.06.1995, Blaðsíða 74

að við erlendai' „þjóðir“, sem stunduðu fiskveiðar hér við land og
létu ógjarnan af því. Umboðsmenn konungsvaldsins unnu gegn
þessum viðskiptum af mikilli hörku og voru ströng viðurlög lögð
við lausaverslun.
Arið 1615 voru 16 hvalveiðiskip með frönskum og spönskum
við Hornstrandir. Þrjú þeirra lögðu til hafnar á Reykjarfirði syðri
um sumarið. Mikil viðskipti komust á milli sveitarmanna og Spán-
verja17>. Vegna málakunnáttu sinnar hefur Jón orðið nokkurs
konar tengiliður og verið Spánverjunum málkunnugur. Um
haustið brotna öll skip Spánverjanna við Kjörvogshlíð og verða 83
menn skipreika. Það verður síðan að ráði að þeir fara allir vestur á
firði. Margir staðnæmdust við Isafjarðardjúp og voru þeir allir
drepnir þar í Æðey og á Sandeyri af Ara sýslumanni í Ögri og
mönnurn hans.
Jón lærði fór ekki dult með andúð sína á hinni ómannlegu
meðferð á nauðstöddum skipbrotsmönnum og skrifaði strax árin
1615-1616 „Sanna frásögu af spanskra manna skipbrotum og
slagi“, sem er ádeilurit á yfirvöld fyrir harðleikni þeirra18).
Af þessum sökum hraktist Jón suður á Snæfellsnes og er hann
bjó þar á Uppsöndum segir Jón Espólín að hann hafi haldið þar
eins konar skóla í hjátrú og töfrum og hafi útróðrarmenn lagt
stund á þau fræði hjá honum19). Nokkuð var það að þar sætti hann
ákærum fyrir galdra og varð að hrekjast burt.
Jóni lærða var margt til lista lagt. Hann var gott skáld, fræði-
maður, málari, myndskurðarmaður og fékkst við lækningar20).
Hann skrifaði rit um náttúrufræði og dró upp ýmsar myndir til
skýringar á efni þeirra, teiknaði landabréf, auk þess sem hann
skrifaði um ýmsa forneskju og hafði uppi galdratilburði.
17) Strandapósturinn 3. árg. 1969. Árnes og Árnesprestar. Símon Jóh. Ágústsson,
bls. 26.
18) fslenskur söguatlas 1989, bls. 180.
19) Landið þitt 1966. Porsteinn Jósepsson, bls. 297.
20) íslenskur sögualtas 1989, bls. 180.
72