Saga - 2013, Síða 48

nauðugur einn kostur að stytta honum aldur. Friðrik var ofurhugi og
ekkert góðmenni en blindaður af ást á Sigríði; óx honum þetta ekki í
augum. Sigríður var og blinduð af ást á Friðriki og mátti ekki til þess
hugsa að búa nauðug saman við Natan, sem næst mundi þó liggja; og
Agnes var blinduð af hatri og gremju yfir því að Natan hefði illu heilli
tælt hana þangað aðeins til að særa og æsa hennar óviðráðanlegu til-
finningar. Þau ræddu oft um þetta áform og festist það í huga
þeirra.159
Þótt grunnurinn að frásögn Brynjúlfs Jónssonar frá Minna-Núpi sé
Natanssaga Tómasar Guðmundssonar á Þverá er búið að smyrja
nokkuð hressilega á hana hér. Og hún er orðin býsna löng leiðin frá
„fylgikonunni“ sem Jón espólín nefndi um 1830.
Í meðförum Brynjúlfs Jónssonar frá Minna-Núpi var Agnes ekki
lengur hluti af hópi heldur virkur gerandi sem virðist hafa haft
Sigríði og Friðrik meira og minna í vasanum og snúið þeim að vild.
Hún spinnur sinn vef og flækir þau í hann. engu er líkara en
Brynjúlfur hafi fengið upplýsingar frá fólki sem þekkti innstu þrár
og hugsanir Agnesar, sem hafði verið dáin í nærri áttatíu ár þegar
bókin var skrifuð. Og hann, einn höfunda Natanssögu, greinir frá
því hvernig Natan og Agnes kynntust. Hins vegar virðist hvergi að
finna heimildir fyrir því viðbótarefni sem þarna er sett fram. Í safni
Brynjúlfs Jónssonar í handritadeild Landsbókasafnsins sem snýr sér-
staklega að Natanssögu eru hvorki bréf, handrit né uppskriftir sem
staðfesta þessi skrif.160 Og í köflunum í bók Brynjúlfs þar sem þetta
efni er að finna er hvergi vísað til munnlegra heimildamanna eða
eggert þór bernharðsson46
159 Brynjúlfur Jónsson frá Minna-Núpi, Saga Natans Ketilssonar, bls. 78–79 og 88–
91.
160 Sjá Lbs. 1933 8vo. — Í Lbs. 4037 8vo eru bréf sem Brynjúlfur fékk eða sendi
og í Lbs. 1760, a–c, 4to eru fjölmörg bréf sem hann fékk send en á hvorugum
staðnum er efni sem styður þessar fullyrðingar. Þá eru ýmis bréf og handrit í
Lbs. 1935 8vo, Lbs. 1936 8vo og Lbs. 1937 8vo en ekkert er fjallað um þetta
mál. Í Héraðsskjalasafni Árnesinga eru einnig bréf til Brynjúlfs en hvergi er
fjallað um þessi atriði í þeim, sjá 1994/27. Brynjúlfur Jónsson frá Minna-Núpi.
161 Þó má draga þá ályktun að það litla sem segir um vistaskipti Agnesar í gegn-
um tíðina sé að einhverju leyti komið frá valgerði Bjarnadóttur, ekkju séra
Þorvarðar Jónssonar sem var með Agnesi síðustu stundirnar, sjá Lbs. Lbs.
1933 8vo. Af Agnesi og séra Þorvarði. Uppskrift á viðtali Brynjúlfs Jónssonar
frá Minna-Núpi við valgerði Bjarnadóttur ekkju séra Þorvarðar Jónssonar.
Uppskriftin er án dagsetningar en viðtalið hefur verið tekið á árunum 1893 til
1895 en þá lést valgerður.
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:03 Page 46