Saga - 2013, Side 89

Sem fyrr eru bréfin tengd innbyrðis. Sigríður Ørum skrifaði 12.
ágúst og segir: „æ hugsa þu eptir hvad Sigrídur sistir þin skrifar
þier“ og á þar við löngun Sigríðar til komast burt, sem sjá má í
mörgum bréfum hennar. Þannig var ýtt á Pál að finna Sigríði góðan
samastað. Sjálf vildi amma vera áfram á Hallfreðarstöðum en vissi
ekki hvað yrði. Slíkar ákvarðanir voru ekki í valdi hennar einnar.
Amma skrifaði að Þórunn hefði „lempudustu gedsmuni“ og vildi
koma henni til skyldfólks í krossavík. Um Sigríði var einfaldlega
þetta að segja: „engan þan stad veit eg hier sem eg vildi oska Siggu
mini“.100
enda fór það svo, fimm árum síðar (ári eftir að amma dó) að
Sigríður Pálsdóttir fór suður fyrir tilstilli bróður síns. Þórunn fluttist
til frændfólksins á kirkjubæ. ekki verður séð af bréfum að þær syst-
ur hafi hist aftur meðan lifðu eftir að þær skildu í júní 1829.
Margslunginn heimur
Hér að framan var nefnd ein af bréfabókum Finns Sigmundssonar,
með bréfum Páls. Finnur gaf út fleiri slíkar bækur, m.a. tvær með
bréfum kvenna auk sérstakrar bókar með bréfum Ingibjargar Jóns -
dóttur til bróður síns, Gríms Jónssonar amtmanns. Þótt Finnur
ræði heimildagildi bréfanna og taki fram að þau varpi ljósi á dag-
legt líf og veruleika þá eiga þessar útgáfur það sameiginlegt að
lögð er áhersla á að bréf kvennanna sýni, þótt engin þeirra hafi
hlotið formlega menntun á borð við þá sem körlum bauðst, ást
þeirra á tungumálinu og færni í skrift og stíl. Þannig séu þau sönn-
un þess að konur hafi varðveitt tungumálið og jafnvel lagt við það
meiri rækt en lærðir karlmenn.101 Með þessu er slegið á sömu
strengi og þegar umræða og deilur um kvennaskóla og menntun
kvenna stóð sem hæst á síðustu áratugum nítjándu aldar: að konur
væru merkisberar menningar og tungu. Á þennan hátt er saga
kvennabréfin á hallfreðarstöðum 87
100 Lbs. Lbs. 2412 a 4to. Sigríður Ørum til Páls Pálssonar 12. ágúst 1824.
101 Sjá Sendibréf frá íslenzkum konum 1784–1900; Húsfreyjan á Bessastöðum. Bréf
Ingibjargar Jónsdóttur til bróður síns, Gríms amtmanns. Finnur Sigmundsson bjó
til prentunar (Reykjavík: Hlaðbúð 1946); Konur skrifa bréf. Sendibréf 1797–
1907. Finnur Sigmundsson bjó til prentunar (Reykjavík: Bókfellsútgáfan 1961).
102 Um þetta hef ég rætt í tengslum við rannsókn mína á ævi Sigríðar Pálsdóttur
og ævisögur „venjulegra“ kvenna. Sjá erla Hulda Halldórsdóttir, „Tákn mynd
eða einstaklingur? kynjað sjónarhorn sögunnar og ævi Sigríðar Pálsdóttur“,
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:04 Page 87