Sjálfsbjörg - 01.07.1972, Side 39

meira máli en fullfrískt fólk, og þá sér-
staklega fólk úr fyrri hópnum, sem hefur
það sameiginlegt, að hreyfigetan er meira
eða minna skert.
Hjá öllum menningarþjóðum gætir þess
í vaxandi mæli, að skipulags- og bygging-
aryfirvöld taka meira tillit til þessara ein-
staklinga en áður var, oft með stórkost-
legum árangri.
Lincoln-center í New York er t. d. eitt
af nýjustu talandi dæmum um hvert stefn-
ir í þessum málum.
Norðurlandabúar standa mjög framar-
lega í tillitssemi við fatlað fólk og eru
þeir þar, sem í öðrum samfélagsmálum,
til fyrirmyndar. Svíar hafa komizt hvað
lengst, með því meðal annars að setja í
byggingarlöggjöf ákvæði um, að fullt tillit
sé tekið til sérþarfa fatlaðs fólks í opin-
berum byggingum.
Áður en lengra er haldið, er rétt að
reyna að gera sér grein fyrir, hve stór
hópur landsmanna er svo mjög háður um-
hverfissköpun vegna takmarkaðrar hreyfi-
getu. Ég hef því miður ekki handbærar
tölur um fjölda þeirra einstaklinga, sem
svo er ástatt um, en t. d. Norðmenn telja,
að þar í landi séu 6—7% þjóðarinnar með
varanlega skerta hreyfigetu af völdum
meðfæddra líkamsgalla, sjúkdóma og slysa.
Þykir mér sennilegt að hlutfallstala þessi
sé svipuð hér hjá okkur.
Meðalaldur okkar fer nú hækkandi,
þannig að þeir sem komast yfir sjötugs-
aldur eru að verða ein 10—15% af þjóð-
inni og mjög margt af þessu fólki býr við
skerta hreyfigetu í meira eða minna
mæli.
Þá eru mæður með barnavagna og smá-
börn ekki svo lítill hluti þjóðarinnar, sem
taka verður tillit til á sama hátt og ein-
staklinga með skerta hreyfigetu.
Loks er allur sá fjöldi fólks, sem verð-
ur fyrir tímabundinni skerðingu á hreyfi-
getu vegna sjúkdóma eða slysa.
Hér er því um að ræða all-stóran hóp
einstaklinga á öllum aldri, sem taka ætti
sérstaklega tillit til, en sem því miður
gleymist allt of oft í daglegri önn hinna
fullfrísku manna, sem vinna við að skipu-
leggja og byggja bæi og borgir.
Uppistaðan í nútíma samfélagsfræðum
og nútíma siðgæði, er að öllum þegnum
þjóðfélagsins sé skapaður grundvöllur til
svipaðra lífskjara og hafi þannig álíka
tækifæri til þess að afla sér menntunar og
annarra lífsins gæða, sem samfélagið býð-
ur upp á.
Þannig eiga þeir, sem eiga við að stríða
meiri eða minni örorku að geta lifað og
starfað í sem eðlilegustu umhverfi við hlið
fullfrískra manna, hver eftir sinni getu
og hæfni.
Fyrir þá sem eru fatlaðir, er vitaskuld
ein af forsendum fyrir slíku, að þeir geti
ferðast um heimkynni sín og hafi þar að-
gang að vinnustöðum og almennum stofn-
unum. Þannig á einstaklingur með skerta
hreyfigetu að geta sótt skóla eftir ósk-
um sínum og hæfni til náms, stundað vinnu
við sitt hæfi, tekið þátt í frístundaiðkun
og dægrastyttingum almennings, það er
að segja, komizt í sundlaugar og önnur
íþróttasvæði, sótt kirkjur, bókasöfn, leik-
hús, listasöfn og veitingastaði og náð til
opinberra þjónustustofnana, sem byggðar
eru og reknar af almannafé.
Við skulum aðeins staldra hér við og
hugleiða núverandi aðstöðu ungs manns
eða ungrar konu á íslandi, sem býr við
það líkamlega böl, að þurfa að eyða ævi
sinni í hjólastól, en hefur að öðru leyti
óskertan vilja og getu til þess að lifa lífi
sínu sem frjáls og óháður einstaklingur,
og við verðum að játa, að við höfum oft í
álgeru hugsunarleysi hreinlega lolcað gang-
SJÁLFSBJÖRG 39