Sjálfsbjörg - 01.07.1972, Page 40

stígum, samgöngukerfum, skólum, opin-
berum stofnunum, samkomuhúsum og öör-
um byggingum til almenningsnota fyrir
fötluðu fólki. — Lokun þessi er í formi
trappa eða kantsteina í göngubrautum eða
brekkna og mishæða, sem hjólastóll kemst
ekki yfir. Farartálminn er einnig oft of
þröngar dyr, skortur á lyftum, eða lyftur,
sem alls ekki rúma hjólastól, salerni sem
eru of þröng eða algerlega óaðgengileg
fötluðu fólki o. s. frv.
Þá eru þess mýmörg dæmi að sjálfsögð
þægindi eins og póstkassar og símatæki
eða stýrihnappar fyrir lyftur og hvers
konar rafmagnstæki, er þannig staðsett og
fyrirkomið, að fatlaðir eiga erfitt með
eða geta alls ekki nálgast þessa hluti án
utanaðkomandi hjálpar.
Mjög algengt er, að öryggishandrið séu
þannig smíðuð, að þau eru algjörlega
gagnslaus þeim, sem virkilega þurfa að ná
þar handfestu sér til stuðnings, og víða
vantar slík handrið til hjálpar óstyrku
fólki. — Allt eru þetta hindranir fyrir
fatlaða, sem eru þess eðlis, að það hefði
naumast kostað krómu meira, að þœr vœru
ekki til staðar, ef þeir aðilar, sem hönnuðu
og byggðu viðkomandi mannvirki, hefðu
haft skilning á aðstöðu þessa fólks eða í
hreinskilni sagt, munað eftir því.
Ég tók hjólastól sem dæmi, af því að
hann er í grundvallaratriðum ágætis við-
miðun fyrir alla þá, sem fást við skipu-
lags- og byggingarmál, og vilja í alvöru
sinna vandamálum fatlaðs fólks.
Því að séu aðstæður þannig formaðar,
að hægt sé að koma þessu hjálpartæki við,
og nota það, þá kemur í ljós að þær að-
stæður eru hinar beztu einnig fyrir fólk,
sem á erfitt um gang eða aðrar hreyfing-
ar, fyrir sjóndapra eða blinda og fyrir
mæður með barnavagna og smábörn.
Þetta, sem nú hefur verið drepið á um
hindranir á almannafæri fyrir fatlað fólk,
eru í sjálfu sér svo augljósir gallar, að
öllum finnst sjálfsagt að bæta úr þeim
þegar bent er á, hvar skórinn kreppir, eink-
um og sér í lagi, þegar litlum eða engum
f jármunum þarf að eyða til þess arna. En
fullfrískum mönnum hættir til af andvara-
leysi í þessum málum, að sjást yfir hluti,
sem í eðli sínu eru frísku fólki smávægi-
legir, en geta haft ómetanlega þýðingu
fyrir þá, sem eru fatlaðir. Vandinn er
aðallega sá að koma auga á þessa van-
kanta.
Stjórnun umferðar er einnig mikilsvert
atriði fyrir fatlaða. Tímasetning á gang-
ljósum og ýmsar merkingar eru atriði,
sem umferðaryfirvöld þurfa að hyggja vel
að, svo og að ekki séu hindranir í gang-
brautum yfir akvegi o. s. frv.
í framtíðarskipulagi þéttbýlis hér á Is-
landi og húsagerð almennt verður óhjá-
kvæmilega tekið miklu meira tillit til fólks
með skerta hreyfigetu en nú er. Samgöngu-
möguleikar innan bæjarfélags skipta þetta
fólk af eðlilegum ástæðum miklu meira
máli en fullfríska einstaklinga.
Einkabíllinn er að gjörbreyta viðhorfi
mikils fjölda líkamlega skaddaðs fólks,
sem nú er á yngri árum eða miðaldra.
Bíllinn, sem sérbyggt farartæki, hefur
bókstaflega opnað nýja veröld fyrir þess-
um hópi og á eftir í framtíðinni að verða
burðarásinn í flutningaþörf þessara ein-
staklinga hér á Islandi. En til þess að
farartækið komi að fullu gagni, þarf að sjá
til þess, að hann komist að áfangastað
stjórnandans hverju sinni.
Líklegt er, að hér verði um vissa árekstra
að ræða við ríkjandi almenn sjónarmið
um bílaumferð. Þannig er stefnt að því að
beina bílaumferð fram hjá bústaðahverf-
um og verzlunarkjörnum og leysa bíla-
stæðaþörf með stórum almenningsbíla-
40 SJÁLFSBJÖRG