Fréttablaðið - 25.02.2022, Qupperneq 18

„Þessar fuglategundir pluma sig
ágætlega í þéttbýli vegna fóður-
gjafa fólks. Starinn og skógar-
þrösturinn eru tækifærissinnar
og borða það sem býðst, á meðan
svartþrestir eru vandlátari sem og
auðnutittlingur, sem á þýsku kall-
ast Birkenzeisig, sem gæti útlagst
sem birkitittlingur því aðalfæða
hans á veturna er birkifræ. Í fyrra-
haust var lítil sem engin uppskera
birkifræja á suðvesturhorninu og
eru þar tvær kenningar á lofti, að
sumarið áður hafi verið svo mikið
af birkifræjum að birkið hafi hvílt
sig, sem er vel þekkt staðreynd, eða
að gosmistrið hafi mögulega haft
þessi áhrif. Því hafa þeir sem gefa
fuglum á suðvesturhorninu tekið
eftir mun fleiri auðnutittlingum
nú en áður, því þeir treysta á gjafir
og eru kresnir, vilja bara fræ,“ segir
Anna-María sem hefur einnig frá
fuglavinum í Bláskógabyggð og á
Patreksfirði að óvenjumikið sé nú
af auðnutittlingi á svæðinu því þar
sé meira um birkifræ eftir sumarið.
„Fuglar hafa gott nef fyrir fæðu,
þeir fljúga um og leita. Nú er hins
vegar mjög hart í ári og við sjáum
það á sölu fræja sem við seljum í
heilu sekkjunum, og það sama á
við um verslanir og birgja.“
Mafíukerfi máva og æðarfugla
Anna-María segir mörgum annt um
þessa fögru og söngelsku smávini.
„Til að nýta sér gjafir mann-
anna þarf fuglum að finnast þeir
öruggir og fyrir því eru alls konar
ástæður. Því getur tekið tíma að
finna rétta staðinn og oft nóg að
færa hann um tvo til þrjá metra
til að fuglarnir setjist að snæðingi.
Þeir sitja í trjánum og eru með
kerfi. Til dæmis er áberandi að einn
stari komi til að kanna aðstæður
en fljúgi svo burt til að tilkynna
hópnum um fæðufundinn og
hundruð stara komi í kjölfarið.
Allir eru fuglarnir með spæjarakerfi
og getað plumað sig, þótt eflaust
muni einhverjir deyja því þetta er
Rafmennt sér um
fjölda námskeiða
er snúa að öryggis-
málum á ýmsum stigum
og svo höfum við kynnt
til sögunnar öryggisapp-
ið Rafmennt Öryggi.
Þór Pálsson
Öryggismál skipta öllu máli
fyrir starfsmenn í raf- og
tækniiðnaði hér á landi.
Nýlega var kynnt til sögunn-
ar nýtt öryggisapp og fjöldi
öryggisnámskeiða er í boði.
Rafmennt veitir þjónustu og sinnir
fræðslu fyrir raf- og tækniiðnaðinn
á Íslandi, en Rafmennt er í eigu
Rafiðnaðarsambands Íslands og
Samtaka rafverktaka. Utan þess að
skipuleggja fyrirlestra og fjölbreytt
námskeið á sviði endurmennt-
unar, og sjá um kennslu fagnáms-
hluta meistaraskólans, snýr stór
hluti starfsemi Rafmenntar að
öryggismálum félagsmanna, segir
Þór Pálsson framkvæmdastjóri.
„Öryggismál skipta félagsmenn
okkar mjög miklu máli. Rafmennt
sér um fjölda námskeiða er snúa að
öryggismálum á ýmsum stigum og
svo höfum við kynnt til sögunnar
öryggisappið Rafmennt Öryggi.“
Appið er frítt og virkar bæði fyrir
Android og iPhone.
Umhverfið metið
Öryggisappið er ætlað starfandi
rafiðnaðarmönnum og öðrum
sem starfa í faginu, að hans sögn.
„Þegar starfsmaður mætir á nýjan
vinnustað, eða bara hefur nýjan
vinnudag, þarf hann alltaf að
skoða umhverfið sitt og meta
aðstæður. Hann þarf að meta
hvort hættur séu til staðar, hvort
nota þurfi hjálm eða vera í belti,
þarf að vinna á vinnupalli og svo
framvegis. Í appinu getur hann
hakað í gegnum spurningalista
og sent verkstjóra eða öryggisfull-
trúa fyrirtækisins skýrslu. Þannig
að ef viðkomandi lendir í slysi eða
óhappi sést að búið var hugsan-
lega að benda á eitthvað sem var
ekki í lagi og að búið hafi verið
að benda á mögulegar úrlausnir.
Læsa, merkja og prófa eru hugtök
sem allir rafiðnaðarmenn þurfa að
tileinka sér við vinnu sína. Læsa
þarf úti spennu þannig að ekki
verði sett spenna „óvart“ á greinar
sem verið er að vinna við.“
Öll þessi vinna byggir einfald-
lega á því að starfsmenn mæti til
vinnu að morgni dags og komist
heilir á húfi heim í lok dags. „Appið
hentar því þeim sem vinna hefð-
bundinn vinnudag á verkstæði,
eða þeim sem flækjast á milli staða
þar sem þeir vinna við aðstæður
sem þeir ráða ekki endilega yfir.
Lík verkefni geta nefnilega verið
unnin við gjörólíkar aðstæður. Að
setja upp svið í Laugardalshöll eða
í miðbæ Reykjavíkur, vinna við
raflagnir í nýbyggingum eða eldri
húsum, eru dæmi um skyld verk-
efni sem eru unnin við gjörólíkar
aðstæður.“
Fjöldi námskeiða í boði
Rafmennt stendur fyrir fjölda
öryggisnámskeiða, að sögn Þórs.
„Þau eru þrepaskipt og ætluð
ólíkum hópum starfsfólks. Fyrst
má nefna kunnáttumannanám-
skeið sem er grunnnámskeið
fyrir til dæmis sumarstarfsmenn
sem starfa hjá Landsneti og fleiri
fyrirtækjum sem reka spennuvirki.
Um er að ræða starfsfólk sem slær
garðana og er í umhirðu, þrifum og
þess háttar. Því er ekki hleypt inn
á svæðið án þess að hafa sótt slík
námskeið. Svo eru til dýpri nám-
skeið, eins og rofastjóra námskeið
og námskeið í ljósbogahættum. Þau
eru ætluð þeim sem starfa í spenni-
stöðvum og við háa spennu, en
starfsmenn í spennuvirkjum starfa
oft við lífshættulegar aðstæður.
Utan þeirra bjóðum við svo upp á
fjölmörg önnur öryggisnámskeið.“
Gagnlegt Evrópuverkefni
Oira – rafrænt áhættumat, er
Evrópuverkefni sem gengur út á að
áhættumeta stórar framkvæmdir.
„Þegar á að leggja í stór kerfi, til
dæmis blokkir eða stóra tónleika,
þarf að gera áhættumat í upphafi
verks.“ Verkefnið er styrkt af Evr-
ópusambandinu, en þar má finna
áhættumat fyrir alls konar iðn-
greinar og skrifstofustörf og allt þar
á milli. „Áhættumat á sér stað víðar
en margir gera sér grein fyrir. Við
uppsetningu ýmissa listviðburða
þarf til dæmis að fara í áhættumat
því ýmislegt getur farið úrskeiðis.
Leikari getur dottið úr rólu sem er
hátt uppi eða labbað aftur á bak
ofan í hljómsveitargryfjuna. Þannig
að þetta snýst ekki bara um að setja
upp sýningu eða tónleika, stundum
eru hreinlega mannslíf í hættu.“
Tilkynningaskyldar breytingar
Sprenging hefur orðið í rafbíla-
eign landsmanna undanfarin
ár með tilheyrandi aukningu í
uppsetningu hleðslustöðva við
einbýli og fjölbýli, segir Þór. „Það
er ekki fyrir hvern sem er að tengja
hleðslustöðvar. Fara þarf inn í raf-
magnstöflur flestra húsa og leggja
nýja stofna að hleðslustöð frá töflu.
Þetta er breyting á veitunni heima
fyrir og er fyrir vikið tilkynninga-
skylt til Húsnæðis- og mannvirkja-
stofnunar. Það eru aðeins rafverk-
takar sem geta haft umsjón með
slíkum verkefnum, klárað þau og
tilkynnt, þótt verktakar og sveinar
vinni verkið. Nánari upplýsingar
um þetta má finna á vef Húsnæðis-
og mannvirkjastofnunar.“ n
Öryggismálin eru í forgrunni 
Öryggismál
skipta öllu máli
fyrir starfs-
menn í raf- og
tækniiðnaði hér
á landi.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ERNIR
Hvernig fara smáfuglarnir
að þegar æti er undir hnaus-
þykkum snjóalögum og
appelsínugul eða rauð við-
vörun dag eftir dag?
thordisg@frettabladid.is
„Þeir virðast finna sér góð skjól því
það sem fyrir augu ber er ekki fugl-
ar sem liggja út af eða sitja í hnipri. Í
raun undrast maður hversu margir
þeir eru, því það er mikið af fuglum
á ferðinni,“ svarar Anna-María Lind
Geirsdóttir, skrifstofu- og kynn-
ingarstjóri hjá Fuglavernd.
„Fuglar leita skjóls og náttstaðar
í trjálundum og skógum, en besta
skjólið er í barrtrjám. Heiðmörk er
náttstaður margra fugla á höfuð-
borgarsvæðinu, en líka Elliðaár-
dalur, Fossvogur, Mosfellsdalur
og Hafnarfjörður, á meðan hluti
Reykjavíkur-krummanna sefur
í klettum Esju,“ upplýsir Anna-
María.
Fuglar hafa nef fyrir fæðu
Nokkur ár eru síðan jafn mikill
snjóavetur ríkti og sá sem nú er, og
margir sem finna til með smáfugl-
unum og óttast lífsbjörg þeirra í
stormviðrum og linnulausum snjó.
„Staðfuglar hafa vanist umhverf-
inu og íslensku veðurfari en ég veit
ekki hvað þeir gerðu í slíku árferði
án matargjafa frá mannfólkinu.
Landsmenn eru margir miklir
fuglavinir og ákveðinn kjarni sem
gefur alltaf fuglunum, en væri ekk-
ert fuglafóður myndi staðfuglum
líklegast fækka að vetri og þeir sem
eftir væru leituðu ætis í fjörum.
Það gerir til dæmis tjaldurinn, sem
er ekki garðfugl, en alltaf viss fjöldi
af árið um kring,“ greinir Anna-
María frá.
Í görðum á höfuðborgarsvæðinu
eru mestmegnis starar, auðnutitt-
lingar, snjótittlingar, skógarþrestir,
svartþrestir og stöku gráþröstur.
Smávinir fagrir og svangir
Anna-María Lind
Geirsdóttir er
skrifstofu- og
kynningarstjóri
hjá Fuglavernd.
Án matargjafa
frá mannfólkinu
ættu smáfuglar
erfiðara með að
lifa af harðan
vetur eins og
nú er.
FRÉTTABLAÐIÐ/
GETTY
fuglum mjög harður vetur. Það gæti
komið upp úr fuglatalningunni í
janúar, og garðfuglakönnuninni
sem hefst fyrsta vetrardag og endar
á sumardaginn fyrsta,“ útskýrir
Anna-María.
Þegar skyggja tekur má sjá svört
ský á himni sem samanstanda af
störum sem safnast saman í nátt-
stað.
„Starar vilja tryggja sig á náttstað
og eru fljótir að láta sig hverfa þegar
skýið kemur og sameinast því, jafn-
vel í miðju áti. Þeir eru hreyfanlegir
fuglar sem fara líka mikið í sorpið
í Álfsnesi. Þá sitja svartþrestir nú
í trjám á Austurvelli og syngja.
Söngurinn fylgir fengitímanum og
er ansi snemma á ferðinni.“
Anna-María segir krumma líka
svangan og marga sem fóðri hrafna
en þori ekki að segja frá, því í
menningu okkar sé undarlegt hatur
út í krumma.
„Hrafninn étur flest og velur
úr það sem gefur honum mesta
orku og hita; fitu og prótín. Þá
eru mávarnir líka hungraðir og
aðallega hettumávar á ferð um
borgina. Stærri mávar sækja æti í
sjóinn eða hjá æðarfuglinum. Þar
ríkir hálfgert mafíukerfi þar sem
einn mávur sér um að vernda einn
æðarfuglshóp og fær í staðinn skel-
fisk og fleira fínerí.“
Anna-María segir stara og þresti
sólgna í haframjöl bleytt matarolíu
og auðnutittlinga í sólblómafræ.
„Þetta fóður þarf þó að aðskilja
því auðnutittlingarnir lúffa fyrir
stærri fuglum. Gott er að gefa
matarafganga í eigin garði, og epli
og rúsínur eru fuglum sælgæti en
jafnframt skyndiorka sem er gott að
hafa í bland. Hér gætir líka flóðs og
fjöru tvisvar á sólarhring og alltaf
eitthvað að éta á fjörunum. Mesta
heppnin er þó að komast í hræ af
stórum skepnum eins og hval eða
dauðu hrossi. Það kemur mörgum
til góða.“ n
6 kynningarblað A L LT 25. febrúar 2022 FÖSTUDAGUR