Bjarmi - 01.10.2021, Page 42

42 | bjarmi | október 2021
ie telst mótaður af keltneskri hefð eða
ekki þá verður gildi hans til kristilegrar
uppbyggingar varla dregið í efa.
Samtökin The Northumbria
Community, frá níunda áratug síðustu
aldar, eru nokkuð hliðstæð þeim sem
Simpson stofnaði og byggja einnig
mikið á dreifðu fólki með tengslanet sín
á milli. Þau gefa út trúarstyrkjandi efni,
m.a. vandaðar bækur með bænum og
margvíslegum formum fyrir helgistundir.
Margar bækur hafa einnig verið
skrifaðar um það hvernig leita megi
hugmynda eða fyrirmynda í gamlar
keltneskar hefðir til að endurnýja kirkjulíf
í okkar samtíð. Nefna má bækur eins
og: Celtic Christianity – deep roots for a
modern faith e. Ray Simpson, Colonies of
Heaven e. Ian Bradley (höfund bókarinnar
The Celtic Way) og A Celtic Model of
Ministry e. Jerry C. Doherty. Martin
Robinson hefur einnig kristni nútímans í
huga í bók sinni: Rediscovering the Celts:
The True Witness from Western Shores.
Sveigjanleikinn til að mæta
breytilegum aðstæðum er meðal þess
sem talið er eftirbreytnivert úr gömlum
keltneskum hefðum. Einnig er bent á
samhengi menningar og trúarhefða
og tengslin við átthaga og náttúrulegt
umhverfi.
SAMANTEKT
Á 20. öld vaknaði áhugi, ekki síst á
Bretlandseyjum, fyrir því að sækja í
keltneska arfleifð til endurnýjunar kristins
trúarlífs. Þessu má ekki rugla saman við
sumt í alþýðlegum áhuga á keltneskum
trúarháttum sem heyrst hefur af frá því
á sjöunda áratug þeirrar aldar og var
stundum tengt svokallaðri nýaldarhreyfingu.
Fólk hefur átt til að ganga lengra í að túlka
sérstöðu arfleifðarinnar en fræðimenn telja
réttlætanlegt, jafnvel sagt hafa lesið eigin
óskir inn í heimildir.
Margt í gömlum kristnum keltneskum
hefðum reynist hins vegar lífseigara en
stundum hefur verið talið. Endalok keltnesku
klaustrahefðarinnar, sem var grunnur svo
margs í trúarháttunum, raskaðist ekki á
sjöundu öld heldur var við lýði fram á 12. öld
á Írlandi.
Spennandi er hvernig einstaklingar og
kirkjulegar hreyfingar sækja á okkar dögum
hugmyndir og innblástur til þessara hefða og
sagan er áhugaverð m.a. í ljósi kristni fyrstu
aldirnar á Íslandi.
Rétt eins og skilin á milli „lærðra og leikra“
voru óljós í keltnesku hefðinni verður svipað
sagt um skilin á milli himins og jarðar. Tilveran
var umvafin návist Guðs og engla hans og
dýrlinga sem leita mátti verndar hjá gegn
óblíðum náttúruöflum og hvers kyns óláni
eða illum öflum. Hér er dæmi úr keltneskri
arfleifð bæna (bænaversa) sem vitnar um
hvernig hversdagslífið var falið vernd og
blessun Guðs:
Blessa, ó, Guð, litlu kúna mína,
blessa, ó, Guð, löngun mína.
Blessaðu samskiptin við fólk mitt
og mjaltir handa minna, ó, Guð.
HELSTU HEIMILDIR
Bók Philip Sheldrake, Living Between
Worlds: Place and journey in Celtic
spirituality, Cowley Publications, 1995, er
veigamikil heimild og til hennar eru beinar
tilvitnanir sóttar.
Gerald Bray, The History of Christianity
in Britain and Ireland, Inter­Varsity Press,
Lundúnum, 2021.
Bernadette Flanagan, Embracing
Solitude – Women and New Monasticism,
Cascade Books, Eugene, Oregon, 2014.
Magnús Jónsson, Saga kristinnar
kirkju, Reykjavík, 1946.
Barry W. O´Dwyer, The Conspiracy of
Mellifont, 1216­1231, Dublin Historical
Association, 1970.
Thomas O´Loughlin, „Celtic Spiritu­
ality“ í The New SCM Dictionary of
Christian Spirituality, SCM Press,
Lundúnum, 2005.
Sami, „Muirchú´s Theology of
Conversion in his Vita Patricii“ í Celts
and Christians, ritstj. Mark Atherton.
University of Wales Press, Cardiff, 2002.
Ray Simpson, Celtic Christianity –
deep roots for a modern faith, 2016.
Simon Webb, In Search of the
Northern Saints, Durham, 2011.
Kevin Whelan, Religion, Landscape
and Settlement in Ireland, Four Court
Press, Dyflinni, 2018.
https://en.wikipedia.org/wiki/Early_
Irish_law. Sótt 13/7 ´20.
Enn fremur eftir greinarhöfund: „Um nýja
klausturlífishreyfingu“, Bjarmi, 2. tbl. 2014 og
„Á slóðum helgra manna í Norðymbralandi“,
Bjarmi, 1. tbl. 2017.
Ítarlegri heimildaskrá birtist væntanlega með
lengri grein í sérriti Kirkjuritsins (á netinu)
helguðu minningu sr. Egils Hallgrímssonar.