Fréttablaðið - 26.08.2022, Blaðsíða 9

Verðbólgudraugurinn
er vaknaður og kom-
inn á stjá. Bílaleigubíl-
ar eru helmingi dýrari
hér en í Noregi. Kjúkl-
ingabringur eru keypt-
ar með léttgreiðslum.
Til þess að kaupa íbúð
þarf á endanum að
kaupa hana þrisvar, út
af þeim kjörum sem
hér þykja sjálfsögð.
Svo lengi sem ég man hefur Ísland
verið í tómu rugli efnahagslega.
Allt frá frumbernsku hafa hinar
undarlegu, en lymskufullu óværur,
Kreppa og Þensla, verið á sveimi í
umhverfi mínu. Ég held að ég hafi
verið innan við 10 ára þegar ég
lærði að bera fram tungubrjótinn
„verg þjóðarframleiðsla“ snurðu­
laust, án þess þó að vita fyrr en
mörgum áratugum síðar hvað það
hugsanlega þýddi. Ég er enn ekki
viss. Minningar af jakkafataklædd­
um mönnum í sjónvarpssal að
ræða víxlverkun launa og verðlags,
hækkun lánskjaravísitölu, vísitölu
neysluverðs og loðnuafla, standa
mér ljóslifandi fyrir hugskots­
sjónum. Ég á náttfötunum með Star
Wars dót í sjónvarpssófanum. Logi
geimgengill að skylmast við Verð­
bólgudrauginn. Jóhannes Nordal
að ræða við Helga E. Helgason.
Köflótt tvíd ráðandi. Stöðugleiki.
Íslenskur stöðugleiki. Það er
eitt hugtakið. Að honum hefur
verið stefnt frá því elstu menn
muna, með ótal stefnumarkandi
og ábúðarfullum yfirlýsingum í
sjónvarpssal, en hann hefur líklega
aldrei náðst. Íslenskur stöðugleiki
er eins og andartakslogn í Vestur­
bænum. Í smástund heldur maður
þegar vind lægir að á Íslandi sé
gott veður að jafnaði, að hægt sé að
spila badminton utandyra, eins og
karlinn sagði, en svo kemur alltaf
rokið aftur. Hafgolan. Vindurinn.
Lætin í flaksandi bréfalúgunni í
suðvestanhvelli.
Á eftir Kreppu kemur Þensla, og
á eftir Þenslu kemur Kreppa. Þar
sem er Karíus, þar er Baktus. Þannig
vindur þessum leikþætti, þessum
farsa, fram sífellt og endalaust, inn
og út, upp og niður og úti í sal situr
Krónan í myrkrinu og kastast til
og frá eins og áhorfandi í hlátra­
sköllum, hláturhóstandi í andnauð
og við það að detta af sætisbríkinni
út af enn einni bakfallandi fimm­
aurabrandarasenunni í leikhúsi
fáránleikans.
Svona gengur þetta. Um skamma
hríð, að mig minnir, var um það
rætt á Íslandi að kannski mætti
hugsanlega reyna eitthvað til
þess að koma meira jafnvægi á
partíið. Skipta út Krónunni. Fá
Evru. Setja annað leikrit á svið.
Minnka sveiflur. Koma meiri ró
á atburðarásina. Sú umræða náði
einna helst siglingu í kjölfar þess
að allt efnahagskerfið í heild sinni
hrundi mánudaginn 6. október
2008 klukkan þrjú og allir bankar á
Íslandi fóru á hausinn.
Það var bakslag fyrir stöðugleika­
umræðuna. Eftir því sem tímanum
vatt fram náðu íhaldsöflin að snúa
gagnrýnendur sveifluhagkerfisins
niður í Evrópudaðri sínu og veru­
leikinn varð aftur eins og hann átti
að vera með tilheyrandi rússíbana­
lykkjum. Og nú er hún komin aftur,
Þenslan. Ísland orðið dýrasta land
í heimi og spámenn sitja á steinum
í fjöruborði í lopapeysum, horfa
út á hafið, setja fingur upp í loft
og reyna að ímynda sér í krafti
píreygðrar reynslu hvenær hún
komi þá líka vinkonan hennar með
látum, Kreppa. Og jafnvel Hrun.
Þetta þýðir ekkert, er það, að
vera eitthvað að reyna að breyta
þessu, er það nokkuð? Er ekki best
að kjósa bara Framsókn? Þannig
er stemningin. Stjórnmálin segja
pass. Liðin er sú tíð að hér á landi
takist á ólíkar stefnur varðandi það
hvernig best verði komið á þessum
margumrædda stöðugleika, öllum
í hag. Við það er unað að jafnvægið
í efnahagslífinu verði áfram bara
fjarlægur draumur, leiðarminni í
umræðu, inntak alvörugefinna en
innistæðulausra yfirlýsinga, og að
það verði aldrei raungert í sjálfu sér.
Galdurinn við íslensku stöðug­
leikana er að stöðugleika verði
aldrei komið á. Hann er blekking.
Eftirsókn eftir vindi, í vindi. Ísland
sveiflast. Það er eðli þjóðarinnar.
Efnahagslífið á að vera eins og
veðrið. Enginn á að vita á hverju er
von. Bara klæða sig vel. Og þetta
reddast.
Atvinnulífið á hjóli sínu er þó
löngu farið annað. Borgar allt í
erlendum gjaldmiðlum og gerir
upp. Allt í góðu þar. Það er bara
almenningur sem er dæmdur til
eilífðra skoðanaskipta í Kastljósi
um réttmæti krafna á vinnumark­
aði, innistæður kjarabóta, svigrúm
í hagkerfi, áhrif stýrivaxtahækkana
og reiknigrundvöll verðlagsvísitölu.
Verðbólgudraugurinn er vakn­
aður og kominn á stjá. Bílaleigu­
bílar eru helmingi dýrari hér en
í Noregi. Kjúklingabringur eru
keyptar með léttgreiðslum. Til þess
að kaupa íbúð þarf á endanum
að kaupa hana þrisvar, út af þeim
kjörum sem hér þykja sjálfsögð. Í
óbreytanlegri, ævarandi efnahags­
legri lygasögu.
Þannig mun það verða hér um
aldir alda, og ekkert breytist. Kaffi­
bolli og sveiflur. Gnauðandi vindur
og ekkert jafnvægi. Raddir að meta
stöðuna. Dæs í umferðarteppu á
Hringbraut. Víðsjá í útvarpinu og
óborganlegur pistill í gangi um
mikilvægi þess, í fjarstæðunni sem
hér ríkir, að finna gleðina í því að
ljúga til um viðhorf sín í skoðana­
könnunum, því ekkert skiptir máli.
Ekkert gerist hvort sem er. Ég ætla
að gera það næst þegar Gallup
hringir, og hvíl í friði, minn kæri
Eiríkur Guðmundsson. n
Stöðugleikarnir
Guðmundur
Steingrímsson
n Í dag
FRÉTTAVAKTIN
KL. 18.30 ALLA VIRKA DAGA
Fjölbreytt fréttaumfjöllun í opinni dagskrá
fyrir fólkið í landinu. Úrvalslið fjölmiðlafólks
fer yfir fréttayfirlit dagsins ásamt því að
fá til sín góða gesti til að ræða helstu mál
líðandi stundar.
Þátturinn er sýndur á Hringbraut og
frettabladid.is
FÖSTUDAGUR 26. ágúst 2022 Skoðun 9FRÉTTABLAÐIÐ