Andvari - 01.01.2018, Blaðsíða 102

ANDVARI SOFFÍA GUÐLAUGSDÓTTIR LEIKKONA 101
Vanþakklátt verk er það og ilt að dæma list sem á við svo mörg örðug skilyrði að
búa að hartnær ókleyft er fyrir mann að komast framúr og segist „oft hafa veigrað
sér við að setja út á af þeim sökum“ ... „En öll meðferð Leikfjelagsins á leikriti
Strindbergs er á þann veg, að þrátt fyrir alla erfiðleika, eru leikendur það vaxnir
uppúr því byrjunarstigi listar að menn þurfi að vorkenna og draga fjöður yfir það
sem miður má fara.“
Segir síðan leik Soffíu og Óskars viðburð í leiksögu félagsins:
Þau taka þeim tökum á margþættu efni leiksins, fara með þeim skilning ( sic) með
allar þær ólgandi ástríðukendir, sem höfundurinn dregur fram, að áhorfendur fylgja
þeim með sam-hangandi eftirtekt allan leikinn í gegnum.
Þessi umsögn endurspeglar þá glímu sem forverar þeirra höfðu háð á leik-
sviðinu tveimur áratugum fyrr, þegar birtust ný og annars konar verkefni
sem voru þeim áskorun og tíðarandanum ögrun. En önnur blöð, eins og
Alþýðublaðið, voru ekki síður hástemmd; blaðið beinlínis rekur í marggang
áróður fyrir ágæti þessarar sýningar og segir:
Fer aðsókn að leikjunum vaxandi, enda er vel leikið og svo óhlífinn kraftur í
Fröken Júlíu að næsta sögulegt er að horfa á hana. (28. maí)
Og þremur dögum síðar segir enn í blaðinu:
Enginn sem mætur hefir á kröftugum skáldskap og góðum leik fullnægir
betur þeirri andlegu þörf sinni annars staðar en í Iðnó annað kvöld; þar er
og færi að sjá og heyra hvernig stórskáld löðrungar broddborgaralega spillingu.
Hér birtust bersýnilega fullskapaðir eiginleikar í list Soffíu sem áttu eftir
að fylgja henni allan hennar feril: Skaphiti, ástríða, nakið miskunnarleysi,
djörfung, hamsleysi, og nánast allur tilfinningaskalinn, því hún átti líka til
mýkri nótur.
Soffía átti eftir að leika þetta hlutverk öðru sinni og hefur verið henni hug-
stætt. Það var í uppstyttu milli hennar og Leikfélagsins 8 árum síðar, þegar
hún stofnaði sjálfstæðan leikflokk til að flytja verkið; og var Valur Gíslason
í hlutverki þjónsins Jean. Þá hafði gagnrýnandinn Kristján Albertsson þetta
að segja um leik Soffíu (Mbl. 4. mars 1932):
Soffía Guðlaugsdóttir var ekki nógu vilt og heit í fyrri hluta leiksins, en í síðari
hlutanum var frúin stór leikkona, hin mesta sem nú er á íslensku leiksviði.
Kristján segist hafa verið gagntekinn: