Andvari - 01.01.2018, Blaðsíða 104

ANDVARI SOFFÍA GUÐLAUGSDÓTTIR LEIKKONA 103
Næst eftir Stormum kom heilmikið skapgerðarhlutverk í Þjófinum eftir
Bernstein sem hafði farið sigurför um Evrópu fyrr á öldinni og veittist að
yfirdrepsskap og forréttindahroka þeirra sem meira máttu sín i samfélaginu.
Þar er í Morgunblaðinu gefin þessi lýsing á túlkun Soffíu á aðalhlutverkinu,
Marie Louise (26. nóv.):
Líklega hefur Soffía Kvaran aldrei náð jafn föstum tökum á hlutverkum sínum.
Leikur hennar var að vísu ekki óaðfinnanlegur. Hún er of hraðmælt og fljótleg
þegar mikið liggur við, og missir þess vegna marks að hitta áheyrendur sína i
hjartastað með orðum sínum. En það var ósvikinn kraftur og sönn tilfinning í leik
hennar, þegar hún barðist eins og ljón fyrir ást sinni og virðingu manns síns í hinum
miklu reikningsskilum þeirra. Í þriðja þættinum, lokasenunni, er leikur hennar oft
góður.
Á jólum er þessari ungu leikkonu falið annað aðalhlutverk, Margrétar í
Veislunni á Sólhaugum eftir Ibsen. Valið vekur nokkra furðu, því að þetta
rómantíska verk hefur aldrei verið talið í hópi bestu verka hins norska skálds;
þótt bera keim af dönsku leikriti, Svend Dyhrings Hus eftir Herz. Auk þess
er Margréti ætlað að vera talsvert eldri en Soffía var á þessum árum.
Alþýðublaðið segir Soffíu þó eigi að síður leika af krafti og kunnáttu og
Bjarni frá Vogi sem skrifar í Vísi (3. jan. 1925) segir Margréti vera af val-
kyrjuætt en leikkonunni hafa tekist vel, „sem sé þó ærinn vandi, þar sem menn
séu vanir að sjá þær Stefaníu Guðmundsdóttur og Guðrúnu Indriðadóttur í
slíkum hlutverkum“. Hér er semsé kominn arftaki. Umsögnin um leik Soffíu
er þó ekki lofgjörð ein, hún er sökuð um „teatereffekt“ og ofleik, en hafi þó
allt í þetta hlutverk (Mbl. 28. des.). En Bjarni frá Vogi hafði komið inn á
annað, sem eftirtekt vekur. Hann segir, að fyrir 20 árum hafi verið ógern-
ingur að taka til flutnings leiki sem séu ortir í bundnu máli. Nú sé öldin
önnur. Þeim hjónum, Ágústi og Soffíu, er einmitt hrósað fyrir þann flutning.
Ári síðar reyndi aftur á þessa kunnáttu, þegar fyrsti ljóðleikurinn íslenski,
Dansinn í Hruna eftir Indriða Einarsson, var fluttur og svo enn fremur þegar
Shakespeare komst loks á íslenskt svið 1926.
Tvö síðustu verkefni Soffíu þennan vetur voru annars konar. Hún var kot-
roskin og kát matselja í Einu sinni var, en í Candidu, Shaws, þar sem Guðrún
Indriðadóttir þótti fara á kostum í titilhlutverkinu, sýnir Soffía það að hún
ræður yfir fjölbreyttum leikhæfileikum. „Yfir leik hennar nú hvílir svo sann-
ur piparmeyjar-önugleika-blær að það er ógleymanlegt“. (JB. Mbl.).
Hér er ekki færi að lýsa hinum ólíku hlutverkum frú Soffíu, en hins vegar
er fróðlegt að sjá hvernig hún rís til þeirrar listrænu stærðar á íslensku leik-
sviði, að það gat ekki án hennar verið næstu áratugi. Hér hefur verið dvalið
við ástríðuhitann og geðsveiflurnar. En strengirnir voru miklu fleiri og nú