Fréttablaðið - 01.10.2022, Qupperneq 120

Sundlaugamenningu Íslend-
inga eru gerð skil í nýrri
heimildarmynd Jóns Karls
Helgasonar, sem forsýnd
verður í Sundhöll Reykja-
víkur um helgina.
arnartomas@frettabladid.is
Sundlaugasögur, heimildarmynd
Jón Karls Helgasonar um íslenskar
sundlaugar, verður forsýnd á morg-
un. Það er varla hægt að finna betri
vettvang fyrir viðburðinn en Sund-
höllina í Reykjavík, þar sem gestir
fá að njóta myndarinnar ofan í
lauginni.
„Þetta er ansi einstakur atburður
– ég held að hvergi í heiminum hafi
heimildarmynd um sundlaugar
verið sýnd í sundlaug,“ segir Jón Karl
spenntur. „Mig langaði að prófa það
sjálfur að vera í röndótta bolnum
mínum og sitja þar á meðal f leiri
gesta og upplifa myndina mína ofan
í lauginni.“
Forsaga myndarinnar hófst fyrir
tíu árum síðan þegar Jón Karl frum-
sýndi heimildarmyndina Sundið,
þar sem tekin var fyrir barátta
nokkurra Íslendinga við að synda
yfir Ermarsundið. Þar mátti líka
finna sögulegan fróðleik um sund-
kunnáttu Íslendinga frá fornu fari.
„Þá byrjaði áhugi minn á að fjalla
um þennan kúltúr okkar í sund-
laugum á Íslandi,“ segir Jón Karl.
„Í þessari mynd held ég áfram að
sviðsetja sundkennslu á síðustu öld,
svo þetta er óbeint framhald hvað
það varðar. En svo heimsótti ég yfir
hundrað sundlaugar til að finna fólk
sem hefur sögur af því hvernig það
upplifði sundkennslu á unga aldri.“
Breiður aldurshópur
Í myndinni koma fyrir tuttugu og
fimm sundlaugar, hver með sinn
undirkúltúr.
„Ætli meðalaldurinn í myndinni
sé ekki svona um níutíu ár,“ segir Jón
Karl og hlær. „Þegar persónuverndar-
lögin urðu að lögum þá var mjög erf-
itt, hér um bil vonlaust, að mynda í
sundlaugum landsins. Þannig að
þessi mynd verður trúlega síðasta
heimildarmyndin sem er tekin upp
í sundlaugum landsins við eðlilegar
aðstæður.“
Þrátt fyrir háan meðalaldur má þó
finna fulltrúa yngri kynslóða.
„Yngsti þátttakandinn í myndinni
er tíu mánaða. Við sjáum móður
hans keyra hundrað kílómetra frá
Í þessari mynd held ég
áfram að sviðsetja
sundkennslu á síðustu
öld, svo þetta er óbeint
framhald hvað það
varðar.
Bretarnir fara
á krána en við
förum í sund
Jón Karl mundar vélina við hliðina á „Drangeyjarjarlinum“, Jóni Eiríkssyni. MYNDIR/AÐSENDAR
Sundgarpurinn Stefán Þorleifsson á Neskaupsstað.
Sundhópur í Kópavoginum.
Egilsstöðum til Fáskrúðsfjarðar til
að fara með hann í ungbarnasund,“
segir Jón Karl. „Íslendingar eru aldir
upp í sundi frá unga aldri, sem þekk-
ist ekki í öllum nágrannalöndunum
okkar. Sundkennsla er ekki hluti af
menntakerfinu á Norðurlöndum,
Bretlandseyjum og víðar. Þar þurfa
foreldrar að finna sundkennara.“
Okkar samkomustaður
Að mati Jóns Karls er íslenska sund-
menningin einstök á heimsvísu.
„Íslendingar nýta sundlaugarnar
bæði sem heilsulind og líka til þess
að hitta annað fólk,“ útskýrir hann.
„Frakkarnir fara á torgin sín til að fá
sér rauðvín, Bretarnir fara á krána,
Finnarnir í sánu, en við förum í
sund.“
Jón Karl bendir á hvað fullorðnu
fólki finnist gott að komast í sund
til að hitta annað fólk, því að margir
búi einir.
„Ég hitti konu sem er níræð og
syndir 300 metra á hverjum morgni
og hittir vini sína í leiðinni. Svo eru
líka hópar sem koma og stunda alls
konar leikfimi en líka til að hitt-
ast. Sundlaugarnar eru okkar sam-
komustaður.“
Fegurð lauganna
„Það er auðvitað Vesturbæjar-
laugin,“ svarar Jón Karl, aðspurður
um hver sín uppáhaldslaug sé. „Þar
fæddist ég óbeint. Ég var sex ára
þegar hún var reist 1961 og hún
var leikvöllurinn minn. Ég fór með
pabba í sund fyrstu tuttugu árin, ég
segi ekki á hverjum degi, en ansi oft
í viku.“
Að lokum hvetur Jón Karl fólk
til að sjá myndina vegna fegurðar-
innar sem þar er að finna, ef ekki
fróðleiksins.
„Það er ekkert fallegra en að sjá,
sérstaklega á veturna, sundlaugar
innan um snævi þakið land og fólk-
ið í laugunum að slaka á eins og það
sé á suðrænni strönd.“
Þá hvetur Jón Karl fólk að sjá
myndina í Bíó Paradís á stóru tjaldi.
Almennar sýningar hefjast frá og
með 5. október næstkomandi. n
Einsöngvarar:
Jóna G. Kolbrúnardóttir sópran
Ari Jóhann Sigurðsson tenór
Píanóleikari: Peter Máté
Stjórnandi: Friðrik S. Kristinsson
Miðasala á Tix.is og við inngang.
Tónleikaröð Karlakórs Reykjavíkur
2022
Háteigskirkja
Þri. 4. október kl. 20.00
Mið. 5. október kl. 20.00
Fim. 6. október kl. 20.00
Lau. 8. október kl. 15.00
56 Lífið 1. október 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐLÍFIÐ FRÉTTABLAÐIÐ 1. október 2022 LAUGARDAGUR