Andvari - 01.01.2014, Qupperneq 185

ANDVARI
AÐ LÆRA TIL SKÁLDS - TILRAUN UM NÁM
183
Skíðblaðnir og fleiri gersemar), tilkomu Rínargullsins (með miklu styttri kafla
úr Völsungasögu en bætt hefur verið í Konungsbókargerð), Vögg og Hrólfi
kraka, kvörninni Grotta (í mjög stuttu máli) og gröf Hölga, föður Þorgerðar
Hölgabrúður.
Þessar sögur ljúka Skáldskaparmálum í DG 11 og eiga ekkert afskaplega
vel heima þar, en í öllum er nokkur fróðleikur um skáldamál og þess vegna
af og frá að sleppa þeim, þótt færðar hafi verið úr stað.
Að loknum þessum sögum er enn eftir pláss á blaði (45 r) og er notað til að
árétta heitafróðleik með tveim dróttkvæðum vísum sem kenna skáldspírum
ein 30 kvennaheiti32 og loks er klykkt út með harmatölum skálds sem þykir
hann ekki njóta kvennaástar sem skyldi. Vísan á litla samleið með öðru efni
handritsins en er ekki alveg ófyndin í tvíræðni sinni.
Háttalykillinn - Önnur málfrœðiritgerðin
Lengi er von á einum og enn eru eftir viðbætur sem skera sig úr í DG 11. Fyrst
er það ritgerð sem kölluð er að jafnaði Önnur málfræðiritgerðin vegna þess að
það sæti skipar hún í Wormsbókarhandritinu, þar sem ritgerðirnar eru fjórar
talsins. Textinn í DG 11 er nógu frábrugðinn textanum í Wormsbók til þess
að sá sem mest hefur rannsakað málið, Fabrizio D. Raschellá, telur sig geta
fullyrt að DG 11 hafi upprunalegri og sumpart betri texta en hitt handritið,
en víðar er ritgerðin ekki varðveitt, svo vitað sé.33 Ritgerðin er stutt og fyllir
ekki fimm heilar síður (tvö og hálft blað) í handritinu en þó eru í henni tvær
allstórar skematískar teikningar.
í DG 11 hefur ritgerðin fengið heiti í fyrirsögn sem sett er neðst á blaðsíð-
unni á undan ritgerðinni og heitir þar Háttalykillinn. Þessi fyrirsögn hefur
sætt ýmislegri umræðu, en greinilegt sýnist að skrifarinn sem bjó hana til
hefur gert það með hliðsjón af orðum ritgerðarinnar um „lykla“ í lírukass-
anum sem þar er nefndur symphónn.
Háttalykillinn á ekkert augljóst erindi í Eddu annað en það að þar er fjallað
um málhljóð tungunnar og hvernig eðlilegt sé að tákna þau, og vel má einhver
bjartsýnn kennari hafa trúað að það mætti verða til gagns fyrir nemandann,
þótt vandséð sé hvernig það hefur átt að vera. Þó er til dæmis ljóst að gagn
mætti verða að því sem í ritgerðinni er orðað þannig:
Hljóðstafir hafa og tvenna grein að þeir sé styttir eða dregnir. En ef skýrt skal rita þá
skal draga yfir þann stafinn er seint skal leiða, sem hér: Á því ári sem Ari var fæddur,
það er í mínu minni (JJ-Edda 2013, 323).
Hvergi annars staðar í handritinu er minnst á stutt og löng sérhljóð og gæti
það þess vegna orðið skáldnema að notum, eða þannig mætti ritstjóri hand-